Prywatne obszary ochrony przyrody (ang. private protected areas lub privately protected areas) – kategoria obszarów chronionych, w rozumieniu IUCN, które są „jasno określoną przestrzenią geograficzną ustanowioną, przeznaczoną i zarządzaną za pomocą regulacji prawnych lub innych skutecznych środków w celu osiągnięcia długoterminowej ochrony przyrody oraz powiązanych z nią usług ekosystemowych i wartości kulturowych" i podlegają prywatnej kontroli[1].
Na ukonstytuowanie obszaru o cennych walorach przyrodniczych, wobec którego podjęto decyzję o rozpoczęciu ochrony czynnej lub ochrony biernej, wpływ ma wiele czynników:
Zamiast terminu prywatne obszary ochrony przyrody stosuje się m.in. następujące terminy:
Podmiotami prywatnymi, które poprzez prawo własności (ang. ownership, property rights), nadzór (ang. government, supervision) lub kierownictwo (ang. management, stewardship) kontrolują prywatne obszary chronione mogą być: pojedyncze osoby fizyczne, dobrowolne grupy ludzi, NGO, instytucje non-profit, fundacje, uniwersytety, przedsiębiorstwa komercyjne, muzea, organizacje religijne itd.[2]
Przykłady prywatnych obszarów chronionych w Polsce:
Powyższe zagadnienia odnoszą się do obszarowej ochrony w sensie in situ, czyli dotyczą przyrody ożywionej i nieożywionej, która występuje lub dawniej występowała naturalnie na danym terenie.