Pruska Kolej Wschodnia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dane podstawowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zarządca | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rozstaw szyn |
1435 mm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() Budynek Dyrekcji Pruskiej Kolei Wschodniej w Bydgoszczy (od 1849 r.), zbudowany w latach 1886-1889 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pruska Kolej Wschodnia (niem. Preußische Ostbahn) – linia kolejowa długości około 740 km, łącząca Berlin ze stolicą Prus Wschodnich – Królewcem oraz z, leżącymi na granicy z Imperium Rosyjskim, Ejtkunami.
Koncepcja jej budowy powstała w 1842, a pierwsze prace rozpoczęto w 1846 r. W 1851 linia z Krzyża dotarła do Bydgoszczy, następnie w 1852 do Gdańska i w 1853 – Królewca. Odcinek Tczew – Malbork, ze względu na trwającą budowę mostów na Wiśle i Nogacie, do 1857 pasażerowie przebywali dyliżansami konnymi. 12 października 1857 ukończono odcinek Krzyż – Kostrzyn – Frankfurt nad Odrą[1]. Budowę linii kontynuowano i w 1860 poprzez Insterburg dotarła do granicy z Rosją w Eydtkuhnen (pol. Ejtkuny). W 1861 wybudowano odcinek Bydgoszcz – Toruń, przedłużony rok później do Aleksandrowa Kujawskiego. W latach 1871-1873 zrealizowano budowę drugiej równoległej linii w kierunku granicy rosyjskiej z Torunia przez Iławę, Olsztyn, Korsze, Gierdawę do Wystruci i dodatkowo linii z Piły przez Chojnice i Starogard Gdański do Tczewa.
W 1880 sieć osiągnęła 2210 km, w 1895 – 4833 km.
Od 1888 wchodziła w skład pruskich kolei państwowych. W 1895 Kolej Wschodnią zarządzaną dotychczas z jednego miejsca – z Bydgoszczy, rozdzielono między trzy obszarowe dyrekcje kolejowe – w Bydgoszczy, Gdańsku i Królewcu.
Obecnie Kolej Wschodnia utożsamiana jest w Polsce zasadniczo jedynie z odcinkiem [Berlin] – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wlkp. – Piła – Chojnice – Tczew – Malbork – Braniewo – [Królewiec].
W wyniku nacjonalizacji lub przejęcia kolei prywatnych sieć Kolei Wschodniej zwiększyła się o:
oraz odcinki: