Polityka regionalna – całokształt działań władz publicznych (zarówno centralnych jak i terytorialnych), podmiotów prywatnych, różnych instytucji oraz organizacji w regionach mających na celu zwiększenie konkurencyjności gospodarek regionalnych, zdynamizowanie rozwoju w regionach oraz redukowanie przestrzennych dysproporcji rozwoju.
W tradycyjnym ujęciu polityka regionalna rozumiana była jako działalność państwa mająca na celu wspieranie rozwoju - w tych regionach problemowych i wyrównywanie poziomu rozwoju w przekroju międzyregionalnym.
Z tej definicji wynikają dwie istotne sprawy (cechy polityki regionalnej):
- Tym podmiotem polityki regionalnej było państwo (władza centralna)
- Podstawowym celem wyrównanie poziomu rozwoju w przekroju regionalnym.
W związku ze zwiększeniem się liczby podmiotów polityki regionalnej dzieli się ją na:
- interregionalną - dotyczy wszystkich regionów, będzie ona w skali kraju w gestii rządu, a w skali UE w gestii Komisji Europejskiej.
- intraregionalna (wewnętrzna) - będzie ona domeną władz terytorialnych i podmiotów zorganizowanych w danym regionie.
W stosunku do tradycyjnej polityki regionalnej w latach 80. XX wieku nastąpiły zmiany takie jak:
- doszło do zwiększenia liczby podmiotów polityki regionalnej:
- państwo przekształciło się z monopolisty do roli koordynatora,
- do rangi podmiotów polityki regionalnej urósł sektor prywatny - stało się to w wyniku lansowania zasady "3P" - partnerstwo publiczno-prywatne.
- zwiększenie konkurencyjności regionów (gospodarek regionalnych) - jest to naczelny cel polityki regionalnej w UE.
- zdynamizowanie rozwoju (zaktywizowanie rozwoju gospodarki w regionach)
- redukowanie przestrzennych dysproporcji rozwoju (zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju między regionami)
- Rozwój i rozbudowa infrastruktury lekkiej (rozwój nowych technik innowacyjno-komunikacyjnych) rozumiana jako GOW - gospodarka oparta na wiedzy.
Na obecnym etapie rozwoju podstawowym czynnikiem wytwórczym staje się wiedza, która bezpośrednio łączy się z informacją. Ale wiedza to nie to samo, co informacja. Wiedza jest to przetworzona informacja. Szczególnego znaczenia nabiera wszelkiego rodzaju edukacja przez całą długość życia.
- Stymulacja innowacyjności i postępu technologicznego (jedną z form są parki technologiczne).
- Wspieranie działalności badawczo-rozwojowej.
- Oddziaływanie na tworzenie otoczenia sprzyjającego powstawaniu i rozwojowi przedsiębiorstw.
- Tworzenie specyficznych form i wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, np. business angels, venture capital.
- Tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości - udostępnianie mającym powstać przedsiębiorstwom pomieszczeń po cenach niższych niż rynkowe.
Obecnie w polityce regionalnej nie oddziałuje się bezpośrednio na przedsiębiorstwo, lecz na jego otoczenie.
W polityce regionalnej promuje się waloryzacje zasobów endogenicznych i mobilizacji potencjału endogenicznego w regionach, czyli nadawanie wartości i wykorzystanie tych zasobów.