Light Tank M3/M5 Stuart
(Dane M3A1 Stuart III / M3A1 DIESEL Stuart IV)
Stuart M5A1
|
| Dane podstawowe
|
| Państwo
|
 Stany Zjednoczone
|
| Typ pojazdu
|
czołg lekki
|
| Trakcja
|
gąsienicowa
|
| Załoga
|
4
|
| Historia
|
| Prototypy
|
1940
|
| Produkcja
|
1941–1944
|
| Egzemplarze
|
22 743 w tym 4526 M3, 4410 M3A1 i 211 M3A1 DIESEL
|
| Dane techniczne
|
| Silnik
|
7-cylindrowy gwiazdowy silnik gaźnikowy chłodzony powietrzem Continental W-670-91 / 9-cylindrowy gwiazdowy silnik wysokoprężny chłodzony powietrzem Guiberson T-1020-4
o mocy 250 KM / 220 KM
|
| Transmisja
|
mechaniczna
|
| Pancerz
|
kadłub 16 - 44 mm
wieża 32 - 51 mm
|
| Długość
|
4520 mm
|
| Szerokość
|
2240 mm
|
| Wysokość
|
2390 mm
|
| Masa
|
bojowa: 12 900 kg
|
| Moc jedn.
|
19,4 KM/t / 17 KM/t
|
| Osiągi
|
| Prędkość
|
58 km/h
w terenie: 30-40 km/h
|
| Zasięg pojazdu
|
100 - 217 km / 145
|
| Pokonywanie przeszkód
|
| Brody (głęb.)
|
bez przygotowania: 90 cm
|
| Rowy (szer.)
|
180 cm
|
| Ściany (wys.)
|
60 cm
|
| Dane operacyjne
|
| Uzbrojenie
|
1 x armata M6 kal. 37 mm z zapasem 106-116 pocisków
3 x karabiny maszynowe M1919A4 kal. 7,62 mm z zapasem 6400-7220 naboi,
|
| Wyposażenie
|
| wyrzutnia granatów dymnych 50,8 mm (tylko w brytyjskich)
|
| Użytkownicy
|
| Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Australia, Polska, Chiny, ZSRR
|
|
|
M3/M5 – amerykański czołg lekki z okresu II wojny światowej.
Nadana mu przez Brytyjczyków potoczna nazwa Stuart pochodzi od nazwiska amerykańskiego generała z okresu wojny secesyjnej – Jeba Stuarta.
Historia
Przez długie lata Amerykanie nie przykładali zbyt wielkiej wagi do rozwoju swojej broni pancernej. W latach 20. XX wieku zbudowali kilka lekkich czołgów wsparcia piechoty, ale nie rozwinęli ich produkcji na dużą skalę. Na początku lat trzydziestych na bazie tych konstrukcji powstał nowy typ czołgu lekkiego M2. Pod wpływem wojennych doświadczeń z Europy, wiosną 1940, Departament Zaopatrzenia opracował projekt gruntownie ulepszonej odmiany czołgu M2A4. W wyniku tych prac powstał czołg lekki M3. Otrzymał on grubszy pancerz (38-51 mm), a także poprawione zawieszenie. W czerwcu 1940 r. projekt ten został zatwierdzony i przyjęty do produkcji, którą rozpoczęto w marcu następnego roku. Wóz był kilkakrotnie modernizowany, między innymi zmieniono nitowaną wieżę na spawaną. Na początku 1942 r. wprowadzono spawany kadłub. Część pojazdów dostała nowe silniki Diesla. Powstały wersje M3, M3 (diesel), M3A1, M3A1 (diesel), M3A3, M5, M5A1. Ogółem w latach 1941-1944 wyprodukowano 22743 czołgi wszystkich wersji[1].
Służba
Czołgi M3/M5 „Stuart”, oprócz USA, były używane przez wojska brytyjskie, kraje Wspólnoty Brytyjskiej, Chiny oraz Związek Radziecki. Czołgów M3A1 Stuart na froncie wschodnim używał 45 Samodzielny Pułk Pancerny z 48 Armii, albowiem Armia Czerwona Stuarty otrzymała w ramach programu Lend-Lease[2].
W armii brytyjskiej nosiły oznaczenia:
- M3 – brytyjska nazwa „Stuart I”
- M3A1 – brytyjska nazwa „Stuart III”
- M3A1 Diesel – brytyjska nazwa „Stuart IV”
- M3A3 – brytyjska nazwa „Stuart V”
- M5 – brytyjska nazwa „Stuart VI”
- M5A1 – brytyjska nazwa „Stuart VI” (tak samo jak modelu M5)
Czołgi lekkie „Stuart” znajdowały się również w jednostkach Polskich Sił Zbrojnych. Czołgi M5A1 znajdowały się w 24 Pułku Ułanów 1 Dywizji Pancernej. Brały udział w bojach we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech. „Stuarty” były też w uzbrojeniu II Korpusu Polskiego walczącego we Włoszech.
Po wojnie „Stuarty” były sprzedawane do wielu krajów świata. Miały je w swoim uzbrojeniu armie m.in. Dominikany, Haiti, Meksyku, Kolumbii, Hondurasu, Brazylii. W niektórych krajach czołgi te służyły jeszcze w latach 80. XX wieku.
