 Lance Henriksen (2016) | |
| Imię i nazwisko |
Lance James Henriksen |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 maja 1940 |
| Zawód |
aktor, scenarzysta |
| Współmałżonek |
Mary Jane Evans (1985–1989; rozwód) |
| Lata aktywności |
od 1961 |
Lance James Henriksen (ur. 5 maja 1940 w Nowym Jorku[1]) – amerykański aktor i scenarzysta. Obsadzany zwykle w rolach morderców lub innych czarnych charakterów w produkcjach science fiction, sensacyjnych i horrorach[2]. Grał w filmach Jamesa Camerona – Terminator (1984) jako detektyw Hal Vukovich i Obcy – decydujące starcie (1986) jako android L. Bishop, sequelu Obcy 3 (1992) w reżyserii Davida Finchera oraz serialu Fox Millennium (1996–1999) w roli agenta FBI Franka Blacka[3].
Urodził się na nowojorskim Manhattanie w biednej rodzinie[4]. Jego ojciec, James Marin Henriksen, był norweskim imigrantem, urodzonym w Tønsberg[5]; pracował jako marynarz w marynarce handlowej, a także zaczął być bokserem o pseudonimie „Icewater”[6]. Jego matka, Marguerite Ann (z domu Werner), była Amerykanką pochodzenia łotewskiego i irlandzkiego[5]; z trudem znajdowała pracę jako instruktorka tańca, kelnerka i modelka portretów artystycznych (także aktów)[7]. Jego rodzice rozwiedli się, gdy miał dwa lata, wychowała go i jego brata matka[8]. Jako nastolatek miał trudności z przystosowaniem się do szkół i miał niewielu przyjaciół. Przez krótki okres przebywał w sierocińcu. W wieku 12 lat uciekł z domu i opuścił szkołę[8]. W latach 1955–1958 służył w United States Navy i osiągnął stopień podoficera trzeciej klasy[9].
Spędzał większość czasu na wędrówce po Nowym Jorku, ale także podróżach po kraju autostopem, w pociągach towarowych i był kilkakrotnie aresztowany za wykroczenia, takie jak włóczęgostwo[8]. To właśnie podczas pobytu w więzieniu w Tucson w Arizonie po raz pierwszy uczestniczył jako statysta w produkcji NBC Sunday Showcase: The American (1960) z udziałem Lee Marvina w roli Iry Hayesa[8]. Zainspirowany filmami z Kirkiem Douglasem, chciał zostać aktorem[8]. Pracował jako murarz, robotnik na statkach, zbieracz owoców, a nawet rybak – w tym okresie poznał reżysera Jamesa Camerona i ilustratora Bruce’a Kenselaara, którzy pomogli mu w znalezienia pracy jako asystent scenografa w teatrze[4]. W wieku około 30 lat będąc do tego czasu analfabetą, nauczył się czytać, analizując scenariusze, nad którymi pracował, uczył się też na pamięć swoich wypowiedzi z pomocą innych osób[10]. Ukończył Actors Studio[11] i zaczął grać na scenie off-Broadwayu w spektaklu Eugene’a O’Neilla Trzy sztuki morza[4], czyli Księżyc nad Karybami, W drodze do Cardiff i W strefie. W 1977 roku wystąpił na Broadwayu jako Pierce w przedstawieniu Davida Rabe’a Podstawowy trening Pavlo Hummela (The Basic Training of Pavlo Hummel)[12] z Alem Pacino w roli tytułowej.
Zadebiutował w roli filmowej jako żołnierz United States Marine Corps w biograficznym dramacie wojennym Delberta Manna The Outsider (1961) u boku Tony’ego Curtisa[4], a po jedenastu latach powrócił na ekran jako Randy, który po odbyciu służby wojskowej cierpi na zespół stresu pourazowego, w dramacie przygodowym It Ain’t Easy (To nie jest łatwe, 1972). Następnie pojawiły się role drugoplanowe w różnych filmach, w tym Pieskie popołudnie (1975), Bliskie spotkania trzeciego stopnia (1977) i Omen II (1978)[13]. W pierwszym fabularnym filmie Jamesa Camerona Pirania II: Latający mordercy (1982) zagrał komendanta policji Steve’a Kimbrougha. Był astronautą Walterem Schirrą w dramacie historycznym Philipa Kaufmana Pierwszy krok w kosmos (1983)[14].
Kiedy James Cameron przygotowywał Terminatora (1984), początkowo wyobrażał sobie Henriksena, z którym współpracował przy Piranii II: Latającym mordercy, w roli tytułowego cyborga T-800[7], którą ostatecznie zagrał Arnold Schwarzenegger. Henriksen pojawił się w filmie w roli drugoplanowej detektywa Hala Vukovicha z Los Angeles Police Department.
W kolejnym filmie Camerona Obcy – decydujące starcie (1986) i jego sequelu Obcy 3 (1992) w reżyserii Davida Finchera wystąpił w roli androida L. Bishopa[15]. W biograficznym dramacie telewizyjnym NBC Sens życia – historia Jill Ireland (Reason for Living: The Jill Ireland Story, 1991) z Jill Clayburgh zagrał aktora Charlesa Bronsona[16]. Jako Emil Fouchon, bogaty sportowiec, który dla sportu poluje na bezdomnych byłych żołnierzy w dramacie sensacyjnym Johna Woo Nieuchwytny cel (1993) z Jean-Claude’em Van Damme’em otrzymał nagrodę Saturna w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy. Za kreację telewizyjną agenta FBI Franka Blacka, który potrafi przenieść się do umysłu zabójcy i widzieć to co on w serialu Fox Millennium (1996–1999) był trzykrotnie nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1997, 1998, 1999)[17] i zdobył dwie nominacje do nagrody Saturna w kategorii najlepszy aktor telewizyjny (1997, 1999). Z kolei rola Abrahama Lincolna w telewizyjnym dramacie biograficznym TNT Dzień w którym zastrzelono Lincolna (The Day Lincoln Was Shot, 1998) w reż. Johna Graya z Robem Morrow (John Wilkes Booth) przyniosła mu nominację do nagrody Złotej Satelity w kategorii „Najlepszy aktor drugoplanowy w miniserialu lub filmie telewizyjnym”.
W widowisku Paula W.S. Andersona Obcy kontra Predator (2004) wcielił się w postać Charlesa Bishopa Weylanda, miliardera, owładniętego obsesją odnalezienia starożytnej piramidy, który finansuje naukową wyprawę na Antarktydę[15]. W 2009 roku został uhonorowany nagrodą Academy of Science Fiction, Fantasy and Horror Films za całokształt twórczości. W biblijnej Księdze Daniela (2013) był Cyrusem Wielkim.
Był trzykrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Louise Lunde. 10 maja 1985 poślubił Mary Jane Evans, z którą ma córkę Alcamy (ur. 1987). Jednak w 1988 roku doszło do rozwodu. 22 kwietnia 1995 roku ożenił się z Jane Pollock, z którą ma córkę Sage Ariel (ur. 12 października 1999). Henriksen i Jane Pollock 16 maja 2006 rozwiedli się.
