nr rej. A/1553/94 z 28 lutego 1994[1] | |
Kolonia Zgorzelec w 2005 roku | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Dzielnica | |
Data budowy |
1897–1901[2] |
Położenie na mapie Bytomia | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
50°19′28″N 18°53′58″E/50,324444 18,899444 |
Kolonia Zgorzelec (niem. Skorzeletz/Sgorzelitz[3]) – kolonia robotnicza zbudowana w latach 1897–1901 położona w Bytomiu–Łagiewnikach. Powstała z inicjatywy Huberta von Tiele-Wincklera[4] na zamówienie Katowickiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hutnictwa dla pracowników pobliskiej ówczesnej Huty Hubertus[5] .
Na kolonię składają się 34 wolnostojące familoki[4][6] dwurodzinne i czterorodzinne zbudowane w latach 1897–1901[2], 14 z nich zostało wyłączonych z użytkowania; na początku XXI wieku w kolonii mieszkały około 152 osoby[4]. Zachowały się pojedyncze komórki lokatorskie (śl.chlewiki). Budynki mają wysokość 1 i 2 kondygnacji (2 i 3 licząc łącznie z poddaszem) i są całkowicie podpiwniczone. Lica ścian zewnętrznych wykonano z czerwonej cegły[4], bez ozdób. W skład zespołu wchodził również budynek usługowy – pralnia. Kolonia stanowi przykład zespołu urbanistyczno-architektonicznego z okresu największego rozwoju przemysłu na terenie Górnego Śląska.
W 1994 roku osiedle zostało wpisane do rejestru zabytków[1] pod numerem A/1533/94. Ochrona obejmuje zespół osiedla robotniczego „Kolonia Zgorzelec” w Bytomiu-Łagiewnikach, który tworzą budynki nr 1,2 oraz 6-39[7]
W latach 90. XX wieku planowano przekształcić osiedle w „kolonię artystyczną”, co jednak nie doszło do skutku[5] .
Prowadzono jednak częściową rewitalizację kolonii przy współpracy z krajem związkowym Północna Nadrenia-Westfalia oraz miastem partnerskim Recklinghausen, projekt jednak upadł[7][2], wyremontowano 9 budynków[4].