| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 marca 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 stycznia 1975 |
| Przyczyna śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
historyk literatury, krytyk, poseł |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
profesor zwyczajny |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Kazimierz Wyka (ur. 19 marca 1910 w Krzeszowicach, zm. 19 stycznia 1975 w Krakowie) – polski historyk i krytyk literatury, eseista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na Sejm PRL I kadencji, członek prezydium Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w 1952 roku[2]
Był synem właściciela niewielkiego tartaku. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (1928–1932), m.in. pod kierunkiem Ignacego Chrzanowskiego, Stefana Kołaczkowskiego i Kazimierza Nitscha. W latach 30. XX w. był jednym z najważniejszych krytyków literackich młodego pokolenia. W 1934 został asystentem w Seminarium Historii Literatury Polskiej UJ. w 1937 doktoryzował się na podstawie rozprawy „Studia nad programem Młodej Polski”. Po wybuchu II wojny ponownie zamieszkał w Krzeszowicach i przebywał tam do 1945. W czasie okupacji niemieckiej współpracował z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia. Działał w konspiracyjnym życiu literackim. Opublikował m.in. w podziemnym „Miesięczniku Literackim” List do Jana Bugaja (1943), poświęcony wierszom K. K. Baczyńskiego.
Po studiach pracował na tej uczelni jako asystent; po wojnie habilitował się (1946), a od 1948 był profesorem. Seminarium literackie Kazimierza Wyki stało się zalążkiem tzw. krakowskiej szkoły krytyki. W latach 1963–1965 pełnił funkcję prorektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1945–1950 był redaktorem naczelnym miesięcznika literackiego „Twórczość”.
W 1948 współtworzył Instytut Badań Literackich, na którego czele stał w latach 1953–1970. Pełnił mandat poselski w Sejmie PRL I kadencji (1952–1956).
W 1952 r. został członkiem korespondentem, a w 1961 r. członkiem rzeczywistym PAN[3].
Sygnatariusz Listu 34, krytykującego cenzurę w PRL; następnie wycofał swój podpis; jego nazwisko znalazło się też pod listem zbiorowym do The Times, zawierającym stwierdzenie, że w Polsce nie było represji i dyskredytującym Radio Wolna Europa.
W swych analizach literackich zajmował się szczególnie romantyzmem i Młodą Polską. Fascynowała go twórczość Stanisława Brzozowskiego. Był wnikliwym krytykiem współczesnej poezji polskiej, pisał m.in. o T. Różewiczu, Cz. Miłoszu, J. Harasymowiczu i A. Wacie.
Zmarł 19 stycznia 1975 w Krakowie[4]. Został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Salwatorskim (kwatera SC3-1-25)[5]. Obok niego pochowana została żona Jadwiga (1904–1988)[6].
Córką jest literaturoznawczyni i krytyczka literatury Marta Wyka (ur. 1938).
31 stycznia 1979 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Bemowo zostało nadanie imię Kazimierza Wyki[12].
W 1980 Prezydent Miasta Krakowa ustanowił literacką Nagrodę im. Kazimierza Wyki.
W 1986 Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krzeszowickiej ufundowało tablicę pamiątkową z popiersiem K. Wyki. Odsłonięcie jej nastąpiło 16 grudnia 1986 na froncie budynku, gdzie się urodził (obecna ul. K. Wyki nr 8).
