 A7 (nr rej. Wzgórza Wawelskiego)
| |||||||
| Kaplica | |||||||
 Kaplica Zadzika od zewnątrz | |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Miejscowość | |||||||
| Wyznanie | |||||||
| Kościół | |||||||
| Parafia |
Bazylika archikatedralna św. Stanisława BM i św. Wacława w Krakowie | ||||||
| Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||
 50°03′16,36″N 19°56′08,46″E/50,054544 19,935683
| |||||||
Kaplica biskupa Jakuba Zadzika, zwana także Kościeleckich, pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela – jedna z dziewiętnastu kaplic katedry wawelskiej. Znajduje się w południowym ramieniu ambitu, pomiędzy kaplicami Konarskiego a Jana Olbrachta.
Kaplicę wzniesiono w połowie XIV w. W 1. ćwierci XVI w. przebudowano ją na kaplicę grobową dla podskarbiego koronnego Andrzeja Kościeleckiego (zm. [1515]. Testamentem z 1640 r. bp. Jakub Zadzik legował 5000 florenów na przebudowę obiektu, jednak nie ustalił miejsca swego spoczynku. Zadzika pochowano w owej kaplicy po jego śmierci w 1642 r. O pozwolenie na przebudowę zgłosił się w 1645 r. do kapituły egzekutor testamentu – kanonik Aleksander Brzeski. Kapituła wyraziła zgodę na odnowę obiektu 19 lipca tego samego roku. Jak się okazało, Zadzik przeznaczył na ten cel 1000 florenów. Wówczas przystąpiono do prac, które ukończono w 1647 r. W czasie prac, w 1645 r. z kaplicy przekazano ołtarz do kościoła w Sieciechowie, natomiast stalle i cyborium do kościoła w Łasku. Od XVII w. w kaplicy tej ubierano przed koronacją królów w strój koronacyjny.
Obiekt powstał na rzucie kwadratu nakrytego kopułą. Do budowy wykorzystano gotyckie oraz renesansowe pozostałości. Na zewnątrz elewację pokrywa płycinowa dekoracja geometryczna, wykonana w tynku. Znajdujące się pośrodku okno ujmują umieszczone w narożach pilastry toskańskie, na których wspiera się belkowanie. Zamknięty półkoliście otwór posiada obustronne rozglifienie. Pozbawioną tamburu kopułę pokrywa miedziana blacha z zaznaczonymi gruntami. Zamyka ją latarnia z otworami okiennymi, ujęta wolutami. Całość wieńczy wsparty na kuli pozłacany krzyż.
Do kaplicy wiedzie barokowy portal. Półkoliście zamknięty otwór wejściowy flankują dwa pilastry. Na belkowaniu usytuowany jest przerywany przyczółek oraz nasada z owalnym oknem, nad którą widnieje krzyż. Zespół dekoracyjny portalu składa się z aniołów, maszkaronów, lwich głów i pęków owoców.
W odrzwiach umiejscowiona jest ażurowa krata brązowa, wykonana w nieznanym warsztacie gdańskim. Prostokątną część dolną zajmuje bramka, zwieńczona półkolistym tympanonem z emblematem maryjnym, którego ujmują wyobrażenia Chrystusa Salwatora (od lewej) i św. Jakuba Starszego (od prawej). Część górną tworzy tympanon z przedstawieniem herbu Korab, podtrzymywanym przez dwa anioły.
Wnętrze obiektu pokrywają dwubarwne marmury (przeważnie czarny – dębnicki). Pilastry toskańskie zajmują naroża płytkich nisz. Przy ścianie wschodniej wznosi się ołtarz, którego retabulum wykonane jest z czarnego marmuru wraz z wkomponowanymi elementami alabastrowymi. Na impostach spoczywają dwie kolumny, pomiędzy którymi znajduje się obraz Chrzest Chrystusa namalowany w 1834 r. przez Wojciecha Stattlera. Artysta nadał twarzy św. Jana rysy Adama Mickiewicza. Na przełamanym belkowaniu ustawiony jest trójkątny przerwany naczółek. Segmentowy naczółek nakrywa z kolei zwieńczenie, zawierające obraz ukazujący dzieciństwo Jezusa Chrystusa. Po bokach retabulum ujmują woluty, przechodzące w cokoliki. Na nich umieszczono posążki św. Jakuba Starszego i św. Jakuba Młodszego. Ponadto dekoracja składa się z alabastrowych aniołów i główek anielskich.
Przy ścianie zachodniej, naprzeciwko ołtarza, znajduje się pomnik nagrobny bp. Jakuba Zadzika. Na cokole spoczywają postumenty, na których z kolei mieszczą się kolumny, flankujące płytę epitafialną w uszatej ramie. Owalną niszę wypełnia odlane z brązu popiersie zmarłego. Na przełamanym belkowaniu usytuowano nastawę, ujętą figurkami aniołów. Strefę cokołu zajmują główki kobiece, ustawione na impostach. Poniżej płyty inskrypcyjnej widnieje herb Korab, zwieńczony infułą, otoczony ornamentem małżowinowo-chrząstkowym.
Przy ścianie północnej umieszczono profilowaną arkadę, flankowaną pilastrami toskańskimi, stanowiącą wyjście z kaplicy. Dekoracja odrzwi przedstawia kwiaty maku i putta. Pendentywy wypełniają herby Dołęga, Korab, Jelita i Rola. Podzieloną na cztery pola czasze kopuły, obramioną gzymsem z czarnego marmuru, wypełniają sceny z życia św. Jana Chrzciciela. Otacza je dekoracja stiukowa, ukazująca główki anielskie, draperie, pęki kwiatowo-owocowe i ornamenty małżowinowo-chrząstkowe.
Obecnie nie ma ustalonej oficjalnej wersji co do autorstwa kaplicy, czy nawet konkretnych szczegółów barokowych (np. kraty). Zagadnieniem tym zajął się Michał Rożek w książce Katedra wawelska w XVII wieku. Wielu historyków sztuki przypisuje autorstwo dekoracji rzeźbiarskiej obiektu Sebastianowi Sali, jednak argumenty co do jego pracy nad kaplicy są niepełne i w w/w książce obalane.
