Scenariusz |
Janusz Christa (1972–1992) |
---|---|
Rysunki |
Janusz Christa (1972–1992) |
Kraj wydania | |
Język |
polski |
Data pierwszego wydania |
1972 |
Wydawca | |
Tomów |
19: |
Kajko i Kokosz – seria komiksów autorstwa Janusza Christy, która stała się jego najpopularniejszym dziełem. Bohaterami komiksu są tytułowi Kajko i Kokosz, dwaj słowiańscy wojowie, mieszkający w grodzie kasztelana Mirmiła. Ich głównymi wrogami są Zbójcerze pod komendą Hegemona i jego zastępcy Kaprala. Do innych ważnych bohaterów komiksu należą: żona Mirmiła, Lubawa, mały Smok Miluś, czarownica Jaga i jej mąż – zbój Łamignat oraz ciamajdowaty zbójcerz Oferma.
Pierwszy pasek z ich przygodami ukazał się w „Wieczorze Wybrzeża” w 1972 i zawierał części historii Złote prosię, wydanej później pod zmienionym tytułem Złoty puchar. Kolejnymi wydanymi w ten sposób tomami były: Szranki i konkury i Woje Mirmiła. Wkrótce autor przeszedł do „Świata Młodych”. Jedna historia ukazała się w magazynie „Relax”, dwie kolejne zostały od razu wydrukowane w formie albumowej. Kolejne albumy wydawano do 1990. Niedługo później twórca przestał rysować ze względu na pogarszający się stan zdrowia. W lutym 2003 wydawnictwo Egmont Polska rozpoczęło reedycję serii.
Od 2016 roku pojawia się oficjalna kontynuacja serii zatytułowana „Kajko i Kokosz – Nowe Przygody”, stworzona przez innych autorów[1].
28 lutego 2021 na platformie Netflix miała miejsce premiera serialu animowanego[2], który docelowo ma składać się z 26 odcinków, zaś produkcja została zakończona w 2022 roku[3].
Tytuł | Pierwsze wydanie w prasie | Pierwsze wydanie albumowe | Uwagi |
---|---|---|---|
Złoty puchar | 1972–1973, „Wieczór Wybrzeża” | 1985 (2 części) | wydanie prasowe pt. Złote prosię |
Szranki i konkury | 1973–1974, „Wieczór Wybrzeża” | 1985 (2 części) | |
Woje Mirmiła | 1974–1975, „Wieczór Wybrzeża” | 1988 (2 części) | druga część w pierwszym wydaniu albumowym pt. Rozprawa z Dajmiechem |
Szkoła latania | 1975, „Świat Młodych” | 1981 | edycja śląska pt. Szkoła furganio, edycja poznańska pt. Lania lotania |
Wielki turniej | 1976, „Świat Młodych” | 1981 | edycja góralska pt. Ogromniasto gońba |
Na wczasach | 1977, „Świat Młodych” | 1983 | edycja kaszubska pt. Na latowiskù |
Zamach na Milusia | 1977–1978, „Relax” | 1983 | 1989 – wydanie rozszerzone; edycja kaszubska pt. Zamach na Milusza |
Skarby Mirmiła | 1980, „Świat Młodych” | 1985 | wydanie prasowe pt. Kajko, Kokosz i Miluś; edycja esperanto pt. Trezoroj de Mirmilo[5]. |
Cudowny lek | 1981, „Świat Młodych” | 1984 | edycja góralska pt. Wodzicka zdrowości, edycja włoska pt. Il rimedio miracoloso |
Festiwal czarownic | 1982, „Świat Młodych” | 1984 | edycja góralska pt. Posiady guślorek |
Dzień Śmiechały | 1983, „Świat Młodych” | 1984 | edycja góralska pt. Dzionecek śpasów |
W krainie borostworów | – | 1987 | edycja śląska pt. We krajinie borostraszkōw |
Mirmił w opałach | – | 1990 | |
Urodziny Milusia | 1984–1992 | 2004 | Zbiór krótkich, publikowanych wcześniej osobno komiksów:
|
Pierwsze wydanie albumów Szkoła latania oraz Wielki turniej było wydaniem łączonym i miało dwie okładki tytułowe. Z jednej strony była Szkoła latania, z drugiej Wielki turniej.
Komiksy Złoty puchar, Szranki i konkury oraz Woje Mirmiła (razem z Rozprawą z Dajmiechem) w wydaniu wydawnictwa Egmont zostały podzielone na trzy części. Komiksy wydawane przez Egmont są wzbogacone m.in. o kalendarz z lat 80. z ilustracjami z serii.
Od roku 2021 nakładem wydawnictwa Egmont ukazuje się "ZŁOTA KOLEKCJA" zawierająca całą serię o Kajku i Kokoszu w sześciu tomach (tak zwane Integrale). Pierwsze trzy zawierały po raz pierwszy kompletne wersje historii "Złoty Puchar", "Szranki i Konkury" oraz "Woje Mirmiła" (wcześniej ukazywały się zawsze rozbite na kilka albumów). Kolejne trzy tomy zawierały resztę serii po kilka albumów na tom. Seria została opatrzona sporą ilością materiałów dodatkowych wśród których znalazły się obfite opracowania Krzysztofa Janicza, oryginalne szkice Janusza Christy, ciekawostki, archiwalne wywiady z autorem, a każdy tom rozpoczyna wprowadzeniem od kogoś związanego z Januszem Christą. Wydanie było ciepło przyjęte przez fanów i bardzo prędko pojawiły się prośby o dodruki.
Od roku 2007 Wydawnictwo Egmont, za zgodą Janusza Christy, podejmowało działania aby wznowić wydawanie cyklu, tworzonego przez nowych autorów[6]. W roku 2016 zaaranżowało oficjalną kontynuację pt. „Kajko i Kokosz – Nowe Przygody” składającą się z krótkich historii opowiadających o perypetiach pobocznych postaci ze świata Kajka i Kokosza (Łamignat, Zbójcerze, Smok Miluś) bądź wariacjach (np. jedna historia opowiada o dzieciństwie mieszkańców Mirmiłowa). Zamiast próbować kopiować styl Christy, komiksy zostały narysowane w indywidualnych stylach każdego z rysowników, jednak scenariusze wiernie trzymają się zasad i humoru uniwersum Kajka i Kokosza. Wśród autorów znaleźli się Sławomir Kiełbus, Maciej Kur, Piotr Bednarczyk, Tomasz Samojlik, Krzysztof Janicz i Norbert Rybarczyk, a w późniejszych tomach Tomasz Leśniak, Mietek Fijał i Magdalena Kania.
W roku 2019 ukazała się „Królewska Konna”, pierwszy „pełnometrażowy” album serii, czyli zawierający jedną długą historię (44 strony). Scenariusz został oparty na niewykorzystanych pomysłach z zapisków Janusza Christy[7]. Komiks spotkał się z pozytywnymi reakcjami fanów[8][9][10][11][12]. Od tego tomu seria jest oficjalnie kontynuowała przez Sławomira Kiełbusa (rysunki), Macieja Kura (scenariusz) oraz Piotra Bednarczyka (kolory).
W 2022 wydawnictwo Egmont zmieniło oznaczenie serii – od tej pory jako Nowe Przygody wydawane będą jedynie pełnometrażowe komiksy, a antologie krótkich historii, także te wydane pierwotnie jako Nowe Przygody przeniesione zostały do serii Opowieści z Mirmiłowa[13].
Pierwsze dwa albumy w pierwszym wydaniu ukazały się w ramach serii Nowe Przygody.
Tytuł | Pierwsze wydanie albumowe | Autorzy |
---|---|---|
Obłęd Hegemona | 2016 |
|
Łamignat Straszliwy | 2017 |
|
Rozróby i romanse[14] | 2022 |
|
Tytuł | Pierwsze wydanie albumowe | Autorzy |
---|---|---|
Królewska Konna | 2019 | Rysunki: Sławomir Kiełbus Scenariusz: Maciej Kur Kolory: Piotr Bednarczyk |
Zaćmienie o zmierzchu | 2021 | Rysunki: Sławomir Kiełbus Scenariusz: Maciej Kur Kolory: Piotr Bednarczyk |
Powrót Milusia | 2024 | Rysunki: Sławomir Kiełbus Scenariusz: Maciej Kur Kolory: Piotr Bednarczyk |
Seria komiksów o Kajku i Kokoszu pod wieloma względami przypomina francuskie komiksy o Asteriksie i Obeliksie. Wiele elementów w serii średniowiecznej jest niemal identycznych z tymi, występującymi w Asteriksie[15].
Fani często stawiali zarzuty o plagiat po obu stronach. Seria Christy Kajtek i Koko powstała przed Asteriksem, jednak średniowieczna wersja owych bohaterów – Kajko i Kokosz – powstała długo po pierwszych przygodach Galów.
W 2001 rozpoczęły się zdjęcia do filmu fabularnego na podstawie albumu Dzień Śmiechały ale zarzucono ten projekt. Zrealizowany został również krótkometrażowy film animowany oparty na albumie Zamach na Milusia, scenariusz napisał Bartosz Wierzbięta. 16-minutowy film został wyemitowany w kinach w 2006 roku i spotkał się z negatywnymi reakcjami fanów[potrzebny przypis]. Głosu Kajkowi użyczył Maciej Stuhr, a Kokoszowi Cezary Żak, który miał także grać postać Kokosza w wersji fabularnej; projekt ten jednak także zarzucono. W 2021 twórcy filmu Boże Ciało zaczęli pisać scenariusz na nową aktorską wersję Kajka i Kokosz[16].
Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w Bielsku-Białej podjęto próby stworzenia serialu animowanego, jednak zakończyły się one niepowodzeniem[potrzebny przypis]. W 2018 roku studio EGo film ogłosiło, że rozpoczęło prace nad adaptacją w formie serialu telewizyjnego[17][18], natomiast dwa lata później potwierdzono, że premiera odbędzie się 28 lutego 2021 na platfomie Netflix[19][20]. Za scenariusz odpowiadają Maciej Kur (autor nowych tomów Kajka i Kokosza) i Rafał Skarżycki[21], projekty postaci – Sławomir Kiełbus, którego na swojego następcę wskazał sam Janusz Christa[22]. Ponadto poinformowano, że głosy bohaterów użyczą: Artur Pontek (Kajko), Michał Piela (Kokosz), Jarosław Boberek (Mirmił), Agata Kulesza (Jaga) Jan Aleksandrowicz-Krasko (Łamingat), Anna Apostolakis (Lubawa), Grzegorz Pawlak (Hegemon), Jacek Kopczyński (Kapral), Abelard Giza (Oferma) i Krzysztof Zalewski (Wit)[23].
Komiks stał się podstawą do stworzenia wielu gier komputerowych. Pierwszą z nich była stworzona w 1994 gra Kajko i Kokosz, wydana na Amigę[24]. Jej rozszerzona konwersja na komputery PC, Kajko i Kokosz w krainie Borostworów, trafiła do sprzedaży rok później, a wersja CD 15 czerwca 1998[25]. 11 kwietnia 2005 wydana została pierwsza gra 3D nawiązująca do komiksu – Kajko i Kokosz: Szkoła latania[26], a 15 maja 2006 Kajko i Kokosz 2: Cudowny lek[27]. W 2012 roku powstała gra przygodowa Kajko i Kokosz: Mirmiłowo Wielkie, Podstęp kaprala i Rozprawa z Hodonem – przygotowana przez zespół Dagiel i Honey Flavour[28]. Pod koniec roku 2012 została wydana gra Kajko i Kokosz: Twierdza czarnoksiężnika[29] będąca zbiorczym wydaniem trzech poprzednich tytułów[30].
Jesienią 2009 wydawnictwo Egmont wydało grę planszową pt. Kajko i Kokosz – Wielki wyścig. Zadaniem graczy jest zwyciężyć w organizowanym przez księcia Bolka wyścigu dookoła grodu. Autorem gry jest Adam Kałuża. Kolejną grą planszową wydaną przez tę samą firmę była Kajko i Kokosz – Wyprawa śmiałków, której autorem jest Roberto Fraga.
Pierwsza adaptacja teatralna Kajka i Kokosza była w Słupsku w 1986 roku[31]. Reżyserką była Bogusława Czosnowska. W roli Kajka wystąpił Adam Gromadzki, a w roli Kokosza Jerzy Karnicki.
W grudniu 2010 w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie odbyła się premiera przedstawienia Kajko i Kokosz będącego sceniczną adaptacją tomu Festiwal Czarownic. Reżyserem przedstawienia była Marta Ogrodzińska[32].
11 września 2021 w Teatrze Syrena w Warszawie odbyła się premiera musicalu Kajko i Kokosz. Szkoła latania. Autorami adaptacji i libretta są Marcin Pieszczyk i Marcin Zawada, teksty piosenek napisał Jakub Szydłowski, który spektakl także wyreżyserował. Muzykę do przedstawienia skomponował Jakub Lubowicz[33].
Władze Sopotu, wieloletniego miejsca zamieszkania Janusza Christy, planują utworzyć w mieście gród Kajka i Kokosza, by mogli stać się jednym z symboli kurortu[34].
Polska firma TissoToys wyprodukowała figurki z postaciami z komiksu Kajko i Kokosz w serii poświęconej bohaterom polskich komiksów[35]. Firma otrzymała Medal Targów Kielce za figurki przedstawiające kultowe postacie z polskich bajek[36]. Autorem projektów w 3D Milusia, Kajka, Kokosza, Hegemona, Kaprala oraz Łamignata jest Grzegorz Kupiec[potrzebny przypis]. Oficjalna premiera figurek odbyła się na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi w 2012[37].