John-Paul Himka (ukr. Іван-Павло Химка, Iwan-Pawło Chymka, ur. 18 maja 1949 w Detroit) – kanadyjski historyk ukraińskiego pochodzenia, emerytowany profesor Uniwersytetu Alberty. Jego badania skupiają się na historii Ukrainy, II wojny światowej, Holokauście, historii najnowszej świata ostatnich 10 lat oraz ikonografii Kościołów wschodnich[1].
Życiorys
John-Paul Himka wzrastał w środowisku ukraińskiej emigracji w USA. Jako dziecko wcześnie stracił matkę i był wychowywany głównie przez babkę pochodzącą ze Lwowa[2]. W młodości zamierzał zostać greckokatolickim księdzem[3]; w tym celu wstąpił do seminarium duchownego w Stamford. Po 5 latach nauki pod wpływem hippisowskiej atmosfery lat 60. wystąpił z seminarium i rozpoczął studia na Uniwersytecie Michigan (greka bizantyjska[4], historia Bałkanów), gdzie trafił pod opiekę Romana Szporluka[5]. W tamtym czasie brał udział w demonstracjach przeciwko wojnie, dyskryminacji rasowej i kapitalizmowi, był na festiwalu w Woodstock[4]. Studia ukończył w 1971 roku[6].
Lata 1974–1976 spędził podróżując po Europie Środkowo-Wschodniej. Przez rok mieszkał w Krakowie, pół roku w Leningradzie, odwiedził także Kijów i Lwów. Marksistowskie poglądy, które wówczas wyznawał, zwróciły jego zainteresowania naukowe ku tradycjom ukraińskiego ruchu socjalistycznego w XIX wieku[7]. Stopień doktora historii uzyskał w 1977 roku[6]. W tym samym roku przeniósł się z USA do Kanady, by podjąć pracę na Uniwersytecie Alberty. Blisko współpracował i przyjaźnił się tam z Iwanem Łysiakiem-Rudnyckim, którego po jego śmierci zastąpił na stanowisku[8].
Brał aktywny udział w życiu ukraińskiej diaspory w Kanadzie, m.in. pracując przy wydawaniu czasopisma Diialoh, które było przemycane do USRR[8]. W latach 80. XX wieku, zainspirowany wymianą poglądów z Januszem Radziejowskim, zaczął badania nad kwestią zbrodni ukraińskich nacjonalistów na Żydach[9]. Pod wpływem poczynionych odkryć zmienił swoje stanowisko wobec OUN i UPA na krytyczne. Przeciwstawiał się polityce historycznej prowadzonej przez Wiktora Juszczenkę[10].
W 2014 roku przeszedł na emeryturę[11].
Żonaty z Chrystią Chomiak. Jego teść Mychajło Chomiak był w czasie wojny redaktorem naczelnym Krakiwśkich Wisti[12].
