| Imię i nazwisko |
Jean Iris Murdoch |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
| Nagrody | |
| |
Jean Iris Murdoch (ur. 15 lipca 1919 w Dublinie, zm. 8 lutego 1999 w Oksfordzie) – anglo-irlandzka pisarka i filozofka.
Studiowała filologię klasyczną, filozofię i historię starożytną w Somerville College w Oksfordzie, później filozofię w Newnham College w Cambridge, pod kierunkiem Wittgensteina. W 1948 została członkiem St Anne's College w Oksfordzie. W 1976 odznaczona Komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego (CBE), w 1987 klasa tego orderu została podniesiona do Dama Komandor (DBE), co upoważniało Murdoch do tytułu szlacheckiego dame[1].
Swą pierwszą powieść W sieci wydała w 1954, wcześniej publikowawszy eseje o tematyce filozoficznej, w tym pierwsze studium w języku angielskim poświęcone Sartre’owi. W 1956 w Oksfordzie poznała również i wyszła za mąż za Johna Bayleya, wykładowcę literatury angielskiej i powieściopisarza. Była autorką ponad 20 powieści oraz wielu prac poświęconych filozofii. W 1995 zaczęła cierpieć z powodu objawów choroby Alzheimera. Zmarła w 1999 w wieku 79 lat.
Twórczość Murdoch ma charakter obyczajowo-psychologiczny, widoczne są w niej wpływy Platona, Freuda i Sartre’a. Jej powieści są pełne nieprzewidywalnych zwrotów akcji, czarnego niekiedy humoru, choć pisane głównie w konwencji realistycznej zawierają jednak często elementy fantastyczne i cechują się złożoną symboliką. Do najbardziej znanych powieści zaliczyć można: Dzwon (1958), Jednorożca (1963), Morze, morze (1978, za które otrzymała Nagrodę Bookera).
Platonistka i egzystencjalistka; była jednym z niewielu w Wielkiej Brytanii filozofów nieanalitycznych (zob. filozofia analityczna). Jej zainteresowania filozoficzne, bliskie temu czym zajmowała się na polu literatury, koncentrowały się wokół religii i moralności, które stanowiły dla niej rodzaj platońskiego przedmurza przed światem, pozbawionym sensu i nie dającym się scalić w jedno.
