Grosz (łac. denarius grossus – gruby denar)^[1] – moneta gruba (w stosunku do emitowanych wcześniej denarów).

Rodzaje i odmiany

• moneta srebrna o wartości kilku lub kilkunastu denarów. Bita w wielu krajach Europy:
  • od 1172 we Włoszech^{[potrzebny przypis]}
  • od 1266 we Francji (grosz turoński o masie 4,2 grama^[2])
  • od 1300 w Czechach^[2] (grosz praski, używany także w Polsce, początkowo masa ok. 3,7 grama) i w innych krajach zachodniej i środkowej Europy
  • od 1329 na Węgrzech^[2]
  • polskie grosze:
    • od ok. 1367 grosze wybijał Kazimierz III Wielki (grosz krakowski o masie 3,2 grama odpowiadał 16 denarom)
    • od reformy z 1396–1397 – 1 grosz = 3 szelągi = 6 trzeciaków = 18 denarów
    • do 1511 bito wyłącznie półgrosze, od 1526 r. – grosze i wielokrotności (najpierw trojaki i szóstaki, następnie – na Litwie – dwojaki i czworaki, od XVII w. również półtoraki)
    • za czasów Zygmunta I grosz miał masę 1,8 grama^{[potrzebny przypis]}
    • od XVI wieku do 1842 r. – 1 grosz polski = ¹/₃₀ złotego polskiego
    • w czasach saskich 1 talar = 6 złotych = 24 grosze ^{[potrzebny przypis]}, również za Stanisława Augusta Poniatowskiego 1 złoty = 4 grosze srebrne (srebrniki)
    • od 1752 grosze polskie bito w miedzi^{[potrzebny przypis]}
    • w zaborze rosyjskim – grosz = ½ kopiejki.
• polska zdawkowa jednostka pieniężna od 1924, 1 grosz = ¹/₁₀₀ złotego
• przed wprowadzeniem euro – zdawkowa jednostka pieniężna Austrii (Groschen) od roku 1924 do 31 grudnia 2001 r., 1 grosz = ¹/₁₀₀ szylinga^[2].

Zobacz też

• grosz biały goleniowski
• grosz biały śląski
• grosz duński
• gatunki pieniądza na ziemiach polskich
• moneta zdawkowa