 Gabriela Mistral | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| |
| Nagrody | |
 Nagroda Nobla w dziedzinie literatury | |
| Strona internetowa | |
Gabriela Mistral, właściwie Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga (ur. 7 kwietnia 1889 w Vicuña, zm. 10 stycznia 1957 w Hempstead w stanie Nowy Jork) – chilijska poetka, dyplomatka i działaczka oświatowa. Laureatka literackiej Nagrody Nobla za rok 1945.
Lucila Godoy Alcayaga urodziła się 7 kwietnia 1889 r. w małym miasteczku Vicuña, w chilijskich Andach. Wśród jej przodków były osoby pochodzenia hiszpańskiego, baskijskiego oraz indiańskiego. Wychowywała się w małej andyjskiej wiosce Montegrande, gdzie uczęszczała do szkoły podstawowej prowadzonej przez jej starszą siostrę, Emelinę Molinę. Jej ojciec Juan Gerónimo Godoy Villanueva był nauczycielem, pisał wiersze, grał na gitarze i śpiewał córce. Opuścił rodzinę gdy Lucila miała 3 lata i rzadko ich odwiedzał. Jego kreatywność rozbudziła u Mistral do poezji, podobnie jak babka, która zachęcała ją do zapamiętywania wersetów biblijnych. W wieku piętnastu lat zaczęła utrzymywać siebie i matkę, krawcową Petronilę Alcayagę Rojas, pracując jako pomoc nauczycielska w nadmorskim mieście Compañia Baja, niedaleko La Serena[1][2][3][4].
W 1904 roku Mistral opublikował kilka wczesnych wierszy, takich jak Sny (Ensoñaciones), List intymny (Carta Íntima) i Nad morzem (Junto al Mar) w lokalnej gazecie El Coquimbo: Diario Radical i La Voz de Elqui, używając różnych pseudonimów i odmian swojego nazwiska. W 1906 roku opublikowała artykuł zatytułowany Edukacja kobiet (La instrucción de la mujer), w którym poruszyła problem ograniczeń jakie dotykały edukacji kobiet[2][3].
W 1906 r. Mistral poznała Romelio Ureta, swoją pierwszą miłość, który popełnił samobójstwo w 1909 r. po tym, jak ujawniono dokonane przez niego defraudacje[1]. Wkrótce potem drugi mężczyzna, który wywarł wpływ na jej życie emocjonalne, poślubił inną kobietę. Wydarzenia te znalazły odzwierciedlenie w jej wierszach. Pięć lat później wydała tomik wierszy miłosnych Sonetos de la muerte upamiętniających zmarłego. Za sprawą tych utworów zdobyła dużą popularność w Ameryce Łacińskiej[1].
Pseudonim Gabriela Mistral zaczęła używać od czerwca 1908 r. w większości swoich prac. Pseudonim literacki utworzyła z dwóch nazwisk, włoskiego poety i pisarza Gabriele D'Annunzio i francuskiego poety tworzącego w języku prowansalskim Frédérica Mistrala[2][5].
W 1908 r. była nauczycielką w mieście La Cantera. W 1910 r. przeniosła się do Santiago, gdzie uzyskała certyfikat nauczycielski. Pracowała w różnych szkołach w całym kraju, m.in. w miastach Traiguén, Punta Arenas, Antofagasta i Temuco[3][4]. W 1913 r. miała miejsce jej pierwsza publikacja poza Chile. Wysłała opowiadanie i kilka wierszy do pisma literackiego „Elegancias” w Paryżu, który umieścił je w jednym z numerów pisma. Zwróciło to uwagę przyszłego prezydenta Chile, który mianował ją dyrektorką liceum dla dziewcząt Liceo de Niñas w Punta Arenas. W okresie napisała trzy wiersze zatytułowane Paisajes de la Patagonia (Patagońskie krajobrazy), które odzwierciedlały jej przeżycia i uczucia związane z oddaleniem od rodziny i reszty świata. Zorganizowała wiele ważnych inicjatyw, w tym wieczorne zajęcia dla pracowników, którzy nie mogli chodzić do szkoły oraz zajęcia dla ubogich[2][3].
W 1921 r. Mistral została dyrektorem nowej, prestiżowej szkoły w stolicy Chile, Santiago. Pisała i publikowała wiersze, artykuły i wiele innych materiałów edukacyjnych. Zainteresowała się także pismami religijnymi i duchowymi poprzez kontakty z Chilijskim Towarzystwem Teozoficznym. Rok później wydała swoją pierwszą książkę zatytułowaną Desolación. Po publikacji zaczęła podróżować i wykładać poza Chile. Lata 1922-1934 spędziła przeważnie za granicą. W czerwcu 1922 r. wyjechała do Meksyku na zaproszenie meksykańskiego ministra edukacji i poety José Vasconcelosa, aby współpracować w przeprowadzeniu reformy systemu edukacji po rewolucji meksykańskiej[4]. Następnie wyjechała do USA i Europy. W 1925 r. Mistral został sekretarzem sekcji latynoamerykańskiej Ligi Narodów w Paryżu. Była konsulem chilijskim w Neapolu, Madrycie i Lizbonie[2][4].
Nadal podróżowała i prowadziła zajęcia na różnych uczelniach, była profesorem wizytującym w Barnard College, Columbia University w Nowym Jorku oraz w Vassar College w Poughkeepsie. 1933 r. objęła kierownictwo konsulatu w Madrycie. W tym samym roku adoptowała swojego siostrzeńca, Juana Miguela. Reprezentowała Chile i Meksyk w Brazylii, Hiszpanii, Portugalii, USA i we Włoszech[2].
W czasie II wojny światowej przebywała w Brazylii, gdzie poznała Lottę i Stefana Zweigów, z którymi szybko nawiązała przyjacielskie stosunki. W 1942 r. Zweig popełnił samobójstwo, a rok później odebrał sobie życie adoptowany syn poetki. W 1943 r. Mistral została wybrana na członka honorowego Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury. W roku 1945 otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, jako pierwszy laureat w tej dziedzinie pochodzący z Ameryki Łacińskiej[6][7].
W ostatnich latach życia choroba nowotworowa zmusiła ją do wycofania się z życia publicznego. W 1954 r. wróciła do Chile, gdzie została entuzjastycznie przyjęta. W ostatnich latach swojego życia Mistral mieszkała w Nowym Jorku. Zmarła na raka trzustki 10 stycznia 1957 r. w wieku 67 lat w swoim domu w Hempstead[8][9]. 21 stycznia 1957 został ogłoszony w Chile dniem żałoby narodowej[8][10].
W 1979 r. została ustanowiona Międzyamerykańska Nagroda im. Gabrieli Mistral w dziedzinie kultury. Wśród odznaczonych znaleźli się peruwiański poeta Antonio Cisneros i brytyjski piosenkarz rockowy Sting. Rząd chilijski ustanowił również na jej cześć nagrodę, Order Zasługi Gabrieli Mistral, która jest przyznawana pisarzom, artystom i naukowcom. W 2007 r. prezydent Chile, Michelle Bachelet, ogłosiła finansowanie nowojorskiej Fundacji Gabriela Mistral w celu kontynuowania spuścizny poetki poprzez finansowanie programów pomocy biednym dzieciom i osobom starszym[11]. W 2009 r. chilijska prezydent Michelle Bachelet zmieniła nazwę dawnej siedziby rządu Pinocheta na Centro Cultural Gabriela Mistral. Jej wizerunek został umieszczony na banknocie o wartości 5000 peso[11].
Pomniki Mistral znajdują się w wielu miejscowościach w Chile. W Santiago znajduje się mural Homenaje a Gabriela Mistral autorstwa chilijskiego artysty Fernando Dazy[11].
22 grudnia 1914 r. Gabriela Mistral otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie literackim Juegos Florales w stolicy Chile, Santiago, za poemat Los Sonetos de la muerte[12].
W 1945 r. otrzymała Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, za: „poezję liryczną, która zainspirowana potężnymi emocjami uczyniła z jej nazwiska symbol idealistycznych aspiracji całego świata latynoamerykańskiego”[13].
