Euroregion Pomerania – euroregion, do którego należą samorządy z Polski i Niemiec; utworzony w 1995 w celu wspierania współpracy międzynarodowej między państwami, których terytoria go tworzą. Euroregion wspiera współpracę na płaszczyźnie kulturalnej, gospodarczej, turystycznej czy edukacyjnej.

W części polskiej Euroregion Pomerania leży głównie w dwóch strefach fizycznogeograficznych: nadmorskiej (prawie 75% obszaru leży na Pobrzeżu Szczecińskim) oraz pojeziernej (Pojezierze Zachodniopomorskie)^[1]. Część terenu znajduje się też na terenie krain sąsiednich: Pobrzeżu Koszalińskim i Pojezierzu Południowopomorskim^[1].

Polska cześć euroregionu ma powierzchnię 7891 km², tj. 2,45 procent powierzchni Polski. Zamieszkuje go 958747 osób, tj. 2,48 procent ludności Polski^[1].

Największymi powierzchniowo miastami regionu są Szczecin, Świnoujście, Stargard, Pyrzyce, Police, Kołobrzeg^[1]. Miastami o największej ludności są natomiast Szczecin, Stargard, Kołobrzeg, Świnoujście, Police, Goleniów, Gryfino, Gryfice, Nowogard, Dębno, Pyrzyce, Kamień Pomorski, Chojna, Międzyzdroje i Wolin^[2].

W części niemieckiej euroregion leży na Pobrzeżu Meklembursko-Pomorskim oraz na Pojezierzu Meklemburskim (niem. Mecklenburgische Seenplatte). Do euroregionu należy największa niemiecka wyspa: Rugia oraz mniejsza Uznam^[3]. Euroregion leży na terenie dwóch landów: Meklemburgii-Pomorzu Przednim (powiaty i miasta: powiat Przedpomorze-Rugia, powiat Przedpomorze-Greifswald) oraz Brandenburgii (powiat Barnim, powiat Uckermark)^[4].

W Niemczech euroregion ma powierzchnię 11 317 km², co stanowi 3 procent powierzchni kraju^[3]. Na jej terytorium (wg stanu na 31.12.1996) mieszkało 839 583 osób^[4].

Największymi miastami po stronie niemieckiej są: Stralsund, Greifswald, Eberswalde, Schwedt, Prenzlau, Bernau, Ribnitz-Damgarten, Bergen auf Rügen, Anklam, Wolgast, Templin^[5].

Pomysł utworzenia euroregionu na pograniczu północy Polski i północy Niemiec pojawił się w 1990. W listopadzie tego roku po raz pierwszy użyta została nazwa "Pomerania" dla nazwania tego regionu^[6]. Ideą było utworzenie związku terytorialnego w którego skład weszły samorządy terytorialne z zachodniej części województwa zachodniopomorskiego oraz wschodniej części landu Meklemburgia-Pomorze Przednie.

13 maja 1991 w Szczecinie doszło do spotkania państw bałtyckich, podczas którego zawarto porozumienie Triady Bałtyckiej dotyczących przede wszystkim ekologii^[6]. Jesienią tego samego roku strona niemiecka zaprezentowała tzw. plan Stolpego czyli koncept utworzenia transgranicznego regionu Odra^[6]. Dokument ten, którego nazwa oficjalnie brzmiała "Koncepcja wspierania regionu Odry" (Förderkonzept Oderraum) stworzony został przez niemieckich ekspertów na zlecenie Senatu Berlina i ówczesnego premiera Brandenburgii Manfreda Stolpe^[7]. W podobnym czasie (jesienią 1991) utworzono w Pasewalku Związek Komunalny "Europaregion Pomerania" (Kommunalgemeinschaft Europaregion Pomerania).

Na przełomie marca i kwietnia 1992 szczeciński Urząd Wojewódzki przedstawił pomysł stworzenia czteropaństwowego euroregionu Pomerania, w którego skład miałyby wejść:

• Polska z Pomorzem Zachodnim,
• Niemcy z częścią Brandenburgii oraz Meklemburgia-Pomorze Przednie,
• Szwecja z południową Skanią,
• Dania z wyspą Bornholm i wschodnią częścią regionu Zelandia^[8].

We wrześniu 1992 przez sejmik samorządowy województwa szczecińskiego została podjęta uchwała dotycząca rozpoczęcia rozmów z samorządami niemieckimi, szwedzkimi i duńskimi w sprawie utworzenia euroregionu Pomerania. Koncepcja utworzenia czterokrajowego euroregionu została też przedstawiona podczas trwającego w dniach 30 listopada – 2 grudnia 1992 Konferencji Krajów Nadbałtyckich na Bornholmie. Miesiąc później, w styczniu 1993, w Barzkowicach miało miejsce spotkanie ze strona niemiecką poświęcone budowie kontaktów samorządowych między Pomorzem Zachodnim a Brandenburgią i Meklemburgią-Pomorzem Przednim. W spotkaniu tym w roli obserwatorów uczestniczyli też przedstawiciele Dani i Szwecji^[8].

11 lutego 1994 pomiędzy polskim Komunalnym Związkiem Celowym Gmin Pomorza Zachodniego "Pomerania", a niemieckim Związkiem Komunalnym "Europaregion Pomerania" podpisano porozumienie o współpracy^[8]. Po kolejnym roku podobny dokument w sprawie wspólnego działania na rzecz utworzenia regioregionu podpisał Zarząd miasta Szczecina z polskim związkiem gmin "Pomerania"^[8]. W lipcu 1995 Zarząd Miasta Szczecin, Komunalny Związek Celowy Gmin Pomorza Zachodniego "Pomerania" i Związek Komunalny "Europaregion Pomerania" przyjęły deklarację woli utworzenia Euroregionu Pomerania. 27 listopada 1995 Rada Miasta Szczecina przyjęła uchwałę o przystąpieniu do Euroregionu Pomerania^[8]. Po pięciu latach od powstania pomysłu w Szczecinie 15 grudnia 1995 została podpisana "Umowa o utworzeniu Euroregionu Pomerania"^[9] . Stronami podpisującymi umowę ze strony polskiej było miasto Szczecin oraz Komunalny Związek Celowy Gmin Pomorza Zachodniego, a ze strony niemieckiej Związek Komunalny "Europaregion Pomerania"^[6].

2 kwietnia 1996 odbyło się Posiedzenie Konstytuujące Radę Euroregionu. Oprócz ukonstytuowania Rady, wybrano też Prezydium, stworzono grupy robocze i Komitet Sterujący^[10]. Za euroregion w tym czasie odpowiedzialni zostali Zbigniew Zychowicz i Rainer Haedrich(inne języki). Również w 1996 skupiony był na organizacji oraz rozliczeniu środków z programu Komisji Europejskiej Phare i środków z CBC (Cross Border Cooperation – program pomocowy UE)^[10].

26 lutego 1998 do euroregionu przystąpił szwedzki region Skania^[11].

"Umowa o utworzeniu Euroregionu Pomerania" zawiera w swojej treści postanowienia Europejskiej Konwencji Ramowej o Współpracy Transgranicznej między Wspólnotami i Władzami Terytorialnymi (zwanej Konwencją Madrycką) z 21 maja 1980 oraz Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991^[8].

W Euroregionie Pomerania wyodrębnione są organy:

• Rada Euroregionu (siedziba w Szczecinie)
• Prezydium Euroregionu
• Sekretariat Euroregionu (siedziba w Szczecinie)
• Grupy robocze powołane przez prezydium^[10]

W skład Euroregionu Pomerania zaliczamy:

• zrzeszone w Związku Komunalnym Europaregion Pomerania dwa powiaty Meklemburgii-Pomorza Przedniego (Vorpommern-Rügen, Vorpommern-Greifswald) oraz dwa powiaty Brandenburgii (Uckermark i Barnim)
• 98 gmin w Polsce: 96 gmin w województwie zachodniopomorskim oraz gmina Miastko (woj. pomorskie) i gmina Zbąszyń (woj. wielkopolskie) (sic!) oraz 5 powiatów – gryfiński, kamieński, kołobrzeski, łobeski i stargardzki i Związek Gmin Pomorza Środkowego. Wszystkie polskie podmioty tworzą Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania

W latach 1998–2013 euroregion obejmował ponadto szwedzką Skanię. Do uczestnictwa w pracach euroregionu zaproszono również gminy z terytorium Danii (Bornholm i wschodnia Zelandia)^[12].

Celem Euroregionu zgodnie z postanowieniami zawartymi w umowie było, podejmowanie wspólnych działań dla równomiernego i zrównoważonego rozwoju regionu oraz zbliżenia jego mieszkańców po obu stronach granicy”. W obszarach jego zainteresowań znalazły się: współpraca gospodarcza, transfer technologii, szkolenia zawodowe, wymiana młodzieży i grup zawodowych, współpraca kulturalna, ochrona środowiska naturalnego, poprawa gospodarki leśnej i rolnej, infrastruktury granicznej i transgranicznej, budowa kompleksowego systemu informacji, koordynacja transgranicznego planowania przestrzennego, współpraca podczas pożarów i klęsk żywiołowych.

Największym miastem euroregionu jest Szczecin. Prezesem Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pomerania jest Krzysztof Soska.

• Ryszard Bednarski. Superregion polsko-niemiecki jako próba reaktywacji planu Stolpego-Willersa. „Ekonomia i Zarządzanie”, 2010. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej. 
• Tadeusz Persz: Miasta w Euroregionie Pomerania. Urząd Statystyczny w Szczecinie, 1998. ISBN 83-906504-4-4.

• Oficjalna strona Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pomerania