Emanuel Lasker, 1929 | |
Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1868 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 stycznia 1941 |
Obywatelstwo |
Emanuel Lasker (ur. 24 grudnia 1868 w Barlinku, zm. 11 stycznia 1941 w Nowym Jorku) – niemiecki szachista pochodzenia żydowskiego[1][2], drugi mistrz świata w szachach. Tytuł zdobył w 1894 roku pokonując Wilhelma Steinitza w meczu, w którym wygrał 10 partii, 4 zremisował i 5 przegrał[3]. Tytuł mistrza świata zachował przez następne 27 lat, najdłużej w historii. Był również matematykiem, filozofem i brydżystą, przyjaźnił się z Albertem Einsteinem[4]. Jest autorem gry planszowej laska, opartej na warcabach.
Do największych osiągnięć Laskera w grze praktycznej należy zaliczyć zwycięstwa w wielkich turniejach w Londynie (1899), Petersburgu (1896 i 1914), Nowym Jorku (1924)[5]. W 1921 roku stracił tytuł mistrza świata w meczu przeciwko Capablance[6]. Rok wcześniej Lasker uznał swego przeciwnika za najlepszego szachistę świata, jednak Capablanca chciał pokonać Laskera w oficjalnym meczu.
W 1933 roku Lasker wraz z żoną Martą Koh, oboje będąc pochodzenia żydowskiego, musieli opuścić Niemcy. Przeprowadzili się do Anglii, a następnie do ZSRR. Jako szachista występuje pod flagą radziecką (!). Oczarowany radziecką rzeczywistością pisał: „Związek Radziecki uczynił szachy, będące udziałem tylko nielicznych – dostępnymi dla szerokich mas. Znaczenie kulturowe tysiącletniej gry zostało wzbogacone twórczymi myślami. Nigdy i nigdzie wcześniej nie uczyniono podobnego doświadczenia. Droga, którą zaproponował Związek Radziecki – to droga przyszłości”[7][8]. Pod koniec 1937 roku osiedlił się w Nowym Jorku[9].
Lasker był znany ze swoich psychologicznych metod gry. Czasami wybierał posunięcia teoretycznie słabsze, które jednak miały zrobić wrażenie na przeciwniku. W sławnej partii przeciwko Capablance (Petersburg 1914) Laskerowi bardzo zależało na wygranej, jednak w celu uśpienia czujności przeciwnika wybrał wariant debiutowy uznawany za remisowy. W rezultacie Capablanca zagrał nieostrożnie i partię przegrał[10]. „Lasker analizował postępowanie i charaktery swych przeciwników – wyciągał odpowiednie wnioski, a następnie podczas gry wszystko to starał się wykorzystać”[10].
Do kanonu szachów przeszła również inna słynna partia Lasker – Bauer (Amsterdam 1889), w której Lasker poświęcił dwa gońce i doprowadził partię do zwycięstwa[11]. Jego nazwiskiem nazwano kilka wariantów szachowych debiutów, np. wariant Laskera w gambicie hetmańskim (1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Ge7 5.e3 O-O 6.Sf3 h6 7.Gh4 Se4).
Wg Chessmetrics najwyższy ranking 2878 osiągnął Lasker w roku 1894[12].
Rok | Przeciwnik | Wynik |
---|---|---|
1894 | Steinitz | wygrana (+10; −5; =4) |
1896/97 | Steinitz | wygrana (+10; −2; =5) |
1907 | Marshall | wygrana (+8; −0; =7) |
1908 | Tarrasch | wygrana (+8; −3; =5) |
1910 | Schlechter | remis (+1; −1; =8) |
1910 | Janowski | wygrana (+8; −0; =3) |
1921 | Capablanca | przegrana (+0; −4; =10) |
W nawiasach: liczba wygranych (+), przegranych (−) i zremisowanych (=) partii. |
Na cześć Emanuela Laskera w Barlinku organizowane są Międzynarodowe Festiwale Szachowe Pamięci Emanuela Laskera. Działa tam również miejscowy klub szachowy „Lasker” Barlinek. Jego imieniem nazwany jest także jeden z parków w tym mieście[13].