Blender

Logo programu
Blender 2.8 na Windows 10
Autor	Blender Foundation
Pierwsze wydanie	wersja 1.0: styczeń 1995; jako Otwarte Oprogramowanie: 13 listopada 2002
Aktualna wersja stabilna	4.0.2 (5 grudnia 2023) [±]
Aktualna wersja testowa	4.0.0-Beta (17 maja 2023) [±]
Język programowania	C, C++, Python
System operacyjny	GNU/Linux, macOS, Microsoft Windows, Solaris, FreeBSD, IRIX, SkyOS, MorphOS, AmigaOS 4.1, BeOS/Zeta
Rodzaj	Program graficzny (grafika 3D)
Licencja	GNU General Public License v2 or later[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Blender – wolne i otwarte oprogramowanie do modelowania i renderowania obrazów oraz animacji trójwymiarowych o niekonwencjonalnym interfejsie użytkownika. Umożliwia także tworzenie prezentacji interaktywnych (np. gier) na własnym silniku graficznym (istnieje osobny program pozwalający uruchamiać takie prezentacje).

Jego pierwotnym autorem jest przedsiębiorstwo NeoGeo, natomiast od 2002 jest rozwijany przez Blender Foundation^[2]. Od samego początku głównym programistą Blendera był Ton Roosendaal. Jest dostępny na różne platformy sprzętowe i programowe, m.in. Microsoft Windows, macOS i GNU/Linuksa, Solaris, IRIX, ZetaOS, MorphOS, AmigaOS 4 i Windows Mobile.

Licencja

Do 13 października 2002 program był dostępny za darmo do użytku prywatnego, jak też do zastosowań komercyjnych (Blender jest popularnym narzędziem do produkcji reklam telewizyjnych oraz gier komputerowych), opłaty pobierane były za pomoc techniczną. Był też dostępny w sprzedaży kompletny pakiet wraz z obszerną dokumentacją.

Od 13 października 2002 Blender jest programem wolnym rozprowadzanym na licencji GPL. „Uwolnienie” Blendera nastąpiło po odkupieniu przez Blender Foundation, za kwotę 100 000 euro, praw do programu od jego właścicieli (NaN holding). Nastąpiło to po ogłoszeniu upadłości przez przedsiębiorstwo NaN. Potrzebna suma została zgromadzona na drodze publicznej zbiórki w czasie zaledwie siedmiu tygodni.

Możliwości

Interfejs

• Interfejs użytkownika bez zachodzących na siebie i blokujących się okien.
• Elastyczny i w pełni konfigurowalny układ okien możliwy do zmiany w zależności od potrzeb.
• Wielopoziomowe polecenie "cofnij".
• Wygładzanie czcionek.
• Możliwość tłumaczeń interfejsu programu.
• Typy okien:
  • Podstawowe
    • 3D manipulowania całymi obiektami (z 6-cioma trybami widoku, i dwoma typami odwzorowania przestrzeni)
    • 3D edycji obiektów
    • Informacji o obiektach
    • Informacji o cechach obiektów
    • Ustawień użytkownika
    • Podstawowych funkcji programu
  • Dotyczących animacji
    • Edytor NLA (nieliniowej animacji)
    • Arkusz zdarzeń (Dope sheet)
    • Arkusz wykresów zdarzeń
    • Oś czasu (timeline)
  • Pomocnicze
    • Edytor logiczny
    • Edytor węzłów
    • Edytor pythona
    • Edytor tekstowy (do robienia notatek)
    • Edytor sekwencji wideo
    • Edytor clipów wideo
    • Edytor nakładania obrazów

Modelowanie

• Szeroki zakres obiektów możliwych do utworzenia i późniejszej edycji:
  • Siatki
  • Powierzchnie NURBS
  • Krzywe Béziera
  • Obiekty typu meta
  • Fonty wektorowe (TrueType, PostScript, OpenType)
• Narzędzie pozwalające na rzeźbienie siatki.
• Podział siatek metodą Catmull-Clarka.
• Funkcje boolowskie dla siatek.
• Edycja siatek oparta na wierzchołkach, krawędziach i wielokątach (poligonach).
• Wiele funkcji do edycji obiektów pozwalających uzyskać praktycznie dowolny kształt.
• Obsługa skryptów Pythona, za pomocą których można dodać nowe narzędzia edycji.
• BMesh- system pozwalający na tworzenie i edycję ścian o bardzo skomplikowanej budowie- np. o kilkunastu krawędziach

Animacja

• Animacja oparta na szkielecie z wykorzystaniem prostej i odwrotnej kinematyki. Automatyczny skinning, interaktywne rysowanie wag bezpośrednio na obiekcie, ręczna edycja sposobu oddziaływania szkieletu na każdy wierzchołek oraz system "envelopes".
• Mikser animacji nie-liniowej z automatycznym cyklem chodu wzdłuż krzywej.
• System ograniczników animacji.
• Możliwość animacji poszczególnych wierzchołków.
• Edycja za pomocą kratownicy, pozwalająca łatwo animować nawet bardzo skomplikowane pod względem budowy obiekty.
• System krzywych animacji, tzw. "IPO".
• Obsługa tzw. "driven-keys", gdzie zmiana wartości jednego parametru (np. szerokości) powoduje automatyczną zmianę (proporcjonalną bądź nie) wartości innego (np. wysokości).
• Możliwość kontrolowania wartości danych parametrów przy pomocy wyrażeń matematycznych (zapisanych w języku Python).
• Możliwość wykorzystania plików dźwiękowych i ich edycji w celu odpowiedniej synchronizacji.
• Skrypty Pythona dodające nowe możliwości w dziedzinie animacji.
• Synchronizacja z przechwytywaniem ruchu.

Efekty specjalne

• Dynamika bryły sztywnej.
• Rozbudowany system cząstek (można go wykorzystać do tworzenia np. dymu, ognia, stada ptaków, trawy, włosów itd.).
• System soft-body (symulacja ciał miękkich, np. ruchu mięśni).
• Zaawansowany silnik fizyki umożliwiający tworzenie realistycznych symulacji.
• Symulacja tkanin, włosów oraz płynów.

Rendering

• wbudowany raytracing.
• obsługa raytracera YafRay (do wersji 2.48)
• wygładzanie, rozmycie ruchu, możliwość dodania różnych efektów przy pomocy sekwencera wideo
• mapy środowiskowe, efekty „halo”, flary soczewkowe, mgła
• rozmaite shadery
• tzw. system nodes umożliwiający zaawansowane komponowanie materiałów i tekstur oraz uzyskiwanie dodatkowych efektów na renderze
• wielofazowy rendering z obsługą różnej liczby rdzeni procesora
• możliwość bezpośredniego malowania tekstur na modelach (projection painting)
• renderowanie krawędzi dla uzyskania efektu ręcznego rysowania
• tekstury proceduralne
• ambient occlusion
• radiosity – od wersji 2.50 nieobecne
• Skrypty Pythona pozwalające na wykorzystanie innych rendererów niż wbudowany Blender Internal takich jak: Indigo, YafaRay, Luxrender, Sunflow, Renderman, V-ray (projekt we wczesnym stadium)
• wnajnowszej wersji: efekty wolumeryczne.
• motion tracking pozwalający na łączenie filmów wykonanych np. za pomocą kamery z animacjami – efekty zostały wykorzystane w filmie Tears of Steel
• ustawienia kamery (np. kąt obiektywu, zasięg, ostrość itp.) oraz możliwość wybrania ustawień charakterystycznych dla jednego z popularnych modeli kamer
• wsparcie CUDA i OpenMP
• wbudowany renderer cycles

Pliki

• Zapisywanie wszystkich danych sceny do jednego pliku .blend.
• Format .blend obsługuje:
  • Kompresję
  • Cyfrowe podpisy
  • Kodowanie
  • Kompatybilność między różnymi wersjami blendera.
  • Może być użyty jako biblioteka [np. materiałów] dla innych plików .blend.
• Obsługa różnorodnych formatów graficznych.
• Oryginalny import/eksport formatów DXF, Inventor, VRML oraz kilkudziesięciu innych formatów plików.
• Skrypty Pythona pozwalające na obsługę dodatkowych formatów
• Możliwość utworzenia plików binarnych zawierających interaktywną zawartość 3D i umieszczenia na stronie internetowej (wymagana wtyczka do przeglądarki).

Blender Game Engine

Blender zawierał wbudowany silnik do tworzenia gier o nazwie Blender Game Engine(inne języki), który został usunięty w wersji 2.8.^[3] Pasjonaci jednak kontynuowali prace nad silnikiem dostosowując kod pod najnowsze wersje programu.^[4]