Guagua | |
---|---|
Mapa ning Pampanga ampong Guagua ilage | |
Puuk: 14°58'N, 120°38'E | |
Bansa | Filipinas |
Labuad | Kalibudtarang Luzon (Rehiyong III) |
Lalawigan | Pampanga |
Tuknangan | Balen |
Barangay | 31 |
Sukad | |
• Kabilugan | 48.67 km2 (18.79 sq mi) |
Elebasyun | 21 m (69 ft) |
Populasyun (Sensu ning 1 Mayu 2020) | |
• Kabilugan | 128,893 |
• Densidad | 2,600/km2 (6,900/sq mi) |
• Pamimalemale | 29,853 |
Economia | |
• Uryan | primeru klasing balen |
• Panakitan | ₱375,306,891.13 (2020) |
• Activos | ₱602,677,373.95 (2020) |
• Pasivos | ₱180,161,547.37 (2020) |
• Gastos | ₱312,297,954.69 (2020) |
Kodigo Postal | 2003 |
PSGC | |
IDD : area code | +63 (0)45 |
Amanu | Kapampángan Tagálug |
Websayt | www.guagua.gov.ph |
Ing Guagua (Kapampángan: Wáwâ) metung yang balen king lalawigan ning Pampanga king Filipinas. Agpang keng 1 Mayu 2020 ning sensus, atin yang populasyun a 128,893 a katau kareng 29,853 a pamimalemale. Kanitang minuna yang ing Balen "Wawa" "amboca ning ilug" keng matuang salita carin la sasali deng taga Menila chicharon, tocino, ampo pang talangca. Pusad yang kalakal at tinda ing Guagua kadua yang distritu keti king Pampanga keng pamagdulap ning kabiasnan, centru ya karing keraklan da ding keyang eskuwela pribadu't publicung pang-elementarya haiskul, colegio, at pang-malaguang obra.
Metung ya caretang karagulang dili ing asensadu nang Publicung Palengki den mang siping balen daratang la reti manyali o libe gamit nung magsilbi ding taga-Menila, pupuntan do quetipititian, at pindang, surisung de clasi ampo reng talangka neng panaun deti.
Ing Guagua atin yang 31 barangay.
Taun | Pop. | ±% p.a. |
---|---|---|
1903 | 15,151 | — |
1918 | 15,962 | +0.35% |
1939 | 22,331 | +1.61% |
1948 | 34,738 | +5.03% |
1960 | 40,126 | +1.21% |
1970 | 58,270 | +3.80% |
1975 | 65,336 | +2.32% |
1980 | 72,609 | +2.13% |
1990 | 88,290 | +1.97% |
1995 | 95,363 | +1.45% |
2000 | 96,858 | +0.33% |
2007 | 104,601 | +1.07% |
2010 | 111,199 | +2.25% |
2015 | 117,430 | +1.04% |
2020 | 128,893 | +1.85% |
Sanggunian: Philippine Statistics Authority[1][2][3][4] |
Iniang minunang mil kinyentus nobenta Wawa ing aus da queng balen ning Guagua a buri nang sabyan, ambocang ilug ya "alua" o "bukana" keng salitang mana ing pabalebe nang ilug pangabanda meging puntu ne ning papil gimpanan na keng pamanyaque at kalakal kanita.
Ing Guagua manawa ra neng pagdatunan maluat na bayu pa ring Castilang dinatang a caibat qng balen layung minyacupan canitang banua na ning fifteen sixty-one. Ding mengatambun nang lumang kasangkapan a apangulkul da balen kasipingan ilang migpatutung 'tinang menuknangan keng Guagua, panaun pa nitang keluatan.
Deng minunang taung menuknangan Guagua keng kabalenan na carin la menira ban maglibe gamit caring taga-isla magobrang manasan ampon pamagsaca. Ing apipamangkang ilug tilutan na ing pamilipat ning mialiwang paninda caring miayaliwang lugal pamipunta.
Ding Isik, ing Guagua, parti na nong mula ning economia na, pamibie't salamua 'niang mil otsu sientus, santungan deng kabla keng pamanakas da ibat qng Menila ban lisyan ing bagsic carin ding Castila at carin memundar lang tangkang mialiwa qng economia na ning Guagua mimbag pala.
Ing balen maragul ya ing meging papil king pamakilaban at pamakipungkil da ring Pilipino caring mapanyupil. ding Katipuneru karin la minimpil at keng Kaduang Guerang Mundial a tinagkil ing Guagua marangle-ne-ning-pamibungil.
Ing Betis nang pitung baryu sasacupan bantug ya keng gintu't-pilak nang pandayan karing keyang mueblis balita ya naman keng pamangortina't pa'mintang pisamban obrang karpinterya, dutung a lilukan ken deng memaryu na subuk la guelingan.
Banda ya ing Guagua mauling-albugan parti ning probinsiyang labuad Capampangan ding balen Minalin, Lubao, kasipingan anti ring Bacolor, Macabebe't Sasmuan.
Anampulu't adua ya king kasukdanan kil'metru-kodradu kaba at leparan pitumpulu't pitung kilumetru neman manibat Menila ing keyang kalautan alus metung oras lambat yang manewan keng North Diversion Road nung carin dumalan dies yang kilumetru cacabang pulayan Ciudad San Fernando papunta't paulian.
Agnan dong pagsayan ding aldo nang piesta piestang kabalenan ampo ning parokya ka-walung Deciembri yang pag-cilebran da caring atlumpulu't metung barangay na.
Dakal yang eskwela ing balen ayti.
Porac | Santa Rita | Bacolor | ||
Floridablanca | ||||
Guagua | ||||
Lubao / Sasmuan | Minalin |
Lalawigan ning Pampanga | |
---|---|
San Fernando (kapitolyo) | |
Balen | Apalit ▪ Arayat ▪ Bacolor ▪ Candaba ▪ Floridablanca ▪ Guagua ▪ Lubao ▪ Macabebe ▪ Magalang ▪ Masantol ▪ Mexico ▪ Minalin ▪ Porac ▪ San Luis ▪ San Simon ▪ Santa Ana ▪ Santa Rita ▪ Santo Tomas ▪ Sasmuan |
Lakanbalen | Mabalacat ▪ San Fernando |
Maragul Lakanbalen | Ángeles |