| Lora stoppestad | |
 Lora stoppestad (2011) Foto: Jan-Tore Egge
| |
| Stasjonsområde | |
|---|---|
| Stad | Lora i Lesja kommune |
| Distanse | 369,78 km frå Oslo sentralstasjon |
| Høgd | 631,7 moh. |
| Opna | 21. november 1921 |
| Arkitekt | Jernbanens Arkitektkontor ved Gudmund Hoel og Bjarne Friis Baastad |
| Linjer og rutedrift | |
| Linje(r) | Raumabana |
| Operatør(ar) | NSB |
| Overgang | |
 Lora stoppestad | |
Lora stoppestad er ein tidlegare stoppestad på Raumabana som opna i 1921, mista passasjertrafikken i 1988 og vart nedlagd i 1990. Lora er ei grend i Lesja kommune i Innlandet fylke, 25 kilometer nordvest for Dombås.
Trafikale høve
[endre | endre wikiteksten]Lora var bemanna for billettsal og ekspedering av gods inntil beteninga vart inndregen i 1970. Trass i at stoppestaden var ubemanna vart det framleis ekspedert vognlastar dit til ut på 1980-talet. Fram til 1988 stansa toga viss det var reisande.[1] Stoppestaden vart formelt nedlagd i 1990.
Betening
[endre | endre wikiteksten]Lora var ein "kjerringstasjon" utan stasjonsmeister eller personale med sikkerhetsfunksjonar. Dei ansette var ekspeditriser som selde billettar, ekspederte gods og handterte pakkar og post.[2]
- Anna Otnæs, f. 1897, ekspeditrise fra 15.1.1921
- Aagot Wold Jensen, f. 1901, ekspeditrise fra 24.11.1956-1.5.1960
- Eldbjørg Høie, f. 1911, ekspeditrise fra 15.8.1960
Stasjonsbygninga
[endre | endre wikiteksten]Stasjonsbygninga var teikna av Jernbanens arkitektkontor ved Gudmund Hoel og Bjarne Friis Baastad, og var av "Type for Raumabanen", den same bygningstypen som til dømes Bottheim, Marstein og Lesjaskog.[3] Bygninga vart sett opp frå 1917 til 1921, kravde 31 282 arbeidstimar og kosta 107 668 kroner. Kostnadane for heile stasjonsanlegget var 373 995 kroner.[4]
Bygninga er i to etasjar og kjellar, og oppført i lafta tømmer kledd med liggjande trepanel. Gavlane har ståande vekselpanel. Døra til venterommet og vindauga i gavlane er rama inn med ornamentar i nyrokokko. Bygninga har saltak tekt med skifer. Ekspedisjonsrommet har eit utbygg mot plattforma med plass til eit innvendig stillverk. I fyrste etasje var det ekspedisjonskontor, telegrafistrom og venterom for passasjerane. I andre etasje var det tenestebustad med inngang frå baksida. I kjellaren var det rom for lagring av mat og brensel, og eit bryggarhus for klesvask. Godshuset var i ei einetasjes sidefløy med port ut til plattforma. I 1976 vart det bygd kvilerom for baneavdelinga i delar av venterommet og ein del av ekspedisjonskontoret vart bygd om til soverom. Bygninga fekk innvendige vassklosett i 1960.
Stasjonsområdet
[endre | endre wikiteksten]På stasjonsområdet er privétbygninga og ein tjoringsbom for hestar teken vare på. Lora hadde frå opninga eit 250 meter langt kryssingsspor.[5] Kryssingssporet vart fjerna før 1960. I vestre ende av stasjonsområdet var eit 75 meter langt gjennomgåande lastespor med lasterampe og eit stort godshus bygd av Lora samvirkelag (grunnlagd 1945). Lastesporet vart rive på 1990-talet, men lasterampa og godshuset står enno (2024).
Kulturminne
[endre | endre wikiteksten]NSBs bygningsregistrering omtala i 1981 bygninga som i god stand og med middels verneverdi.[6]
I samband med vernet av strekninga Bjorli-Åndalsnes, vart det vurdert å flytta stasjonsbygninga på Lora til Flatmark for å erstatta stasjonen som vart riven i 1984:[7]
| « |
Nasjonal verneplan (2004) Marstein stasjonsbygning er, med unntak av enkelte detaljer, i forholdsvis original stand. Stasjonens beliggenhet er kanskje den mest spektakulære på noen norsk jernbane, omgitt som den er av fjell i opptil 1800 meters høyde. Flatmark ekspedisjonsbygning og uthus ble revet i 1987 (skal være 1984). Samme skjebne fikk stasjonens vanntårn og pumpeverk (1977). På sikt bør det vurderes å gjenoppføre samtlige bygninger og perrong, for eksempel gjennom omplassering av en av de stasjonsbygningene som ikke prioriteres for vern på sitt nåværende sted (Lora, Romsdalshorn). |
» |
.
Eigaren Bane NOR Eigedom har gjort ei omfattande restaurering av bygninga, og ho er lokalt verna etter plan- og bygningslova.[8]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Noregs Statsbanar (1980). Tjenesteskrifter utgitt av Norges Statsbaner, trykk 802. Ekspedisjonssteder og sidespor ved NSB. Gjelder fra 01.01.1980 (PDF). s. 25.
- ↑ Rauma kulturstyre (1994). Normann-samlinga. Raumabana. s. 149. ISBN 8291317011.
- ↑ NSB Arkitektkontoret (1988). Aasmund Dahl, red. Bygningsregistrering: Hamar distrikt: Raumabanen.
- ↑ Noregs Statsbanar (1958). Sluttrapport fra Raumabanen – jernbaneanlegget Dombås–Åndalsnes – Åpnet for trafikk 29.11.1924. s. 102.
- ↑ Noregs Statsbanar (1958). Sluttrapport fra Raumabanen – jernbaneanlegget Dombås–Åndalsnes – Åpnet for trafikk 29.11.1924. s. 106.
- ↑ NSB Arkitektkontoret (1988). Aasmund Dahl, red. Bygningsregistrering: Hamar distrikt: Raumabanen.
- ↑ Jernbaneverket (2004). Nasjonal verneplan for kulturminner i jernbanen. Del I. Strekningsvern. s. 58.
- ↑ Lesja kommune (2019). Tematisk kommunedelplan for kulturminne i Lesja (PDF). s. 20-28.
Bibliografi
[endre | endre wikiteksten]Litteratur
[endre | endre wikiteksten]- Noregs Statsbanar (1957). Tjenesteskrift utgitt av Norges Statsbaner, trykk 802a. Ekspedisjonssteder og sidespor ved NSB. Gjelder fra 1. juli 1957 (PDF). Hovedstyret. s. 13.
- Noregs Statsbanar (1958). Sluttrapport fra Raumabanen – jernbaneanlegget Dombås–Åndalsnes – Åpnet for trafikk 29.11.1924.
- Noregs Statsbanar (1980). Tjenesteskrifter utgitt av Norges Statsbaner, trykk 802. Ekspedisjonssteder og sidespor ved NSB. Gjelder fra 01.01.1980 (PDF).
- NSB Arkitektkontoret (1988). Aasmund Dahl, red. Bygningsregistrering: Hamar distrikt: Raumabanen.
- Rauma kulturstyre (1994). Normann-samlinga. Raumabana.
- Jernbaneverket (2004). Nasjonal verneplan for kulturminner i jernbanen. Del I. Strekningsvern.
- Thor Bjerke og Finn Holom (2004). Banedata 2004. Norsk Jernbaneklubb/Norsk Jernbanemuseum. ISBN 82-90286-28-7.
- Lesja kommune (2019). Tematisk kommunedelplan for kulturminne i Lesja (PDF).
- Denne artikkelen bygger på «Lora stoppested» frå Wikipedia på bokmål, den 15. mai 2024.