Pieter de Kempeneer (Brussel1503 - ca. 1580) was een Zuid-Nederlands kunstschilder van de renaissance, die vooral in Italië en Spanje werkzaam was. Daar was hij gekend als Pedro (de) Campaña, dat dan soms weer vertaald werd als Peter van de Velde of in het Frans als Pierre de Champaigne. Naar het ideaal van zijn tijd, de uomo universale, was hij ook architect, astronoom en ingenieur.
Werk
De Kempeneer was afkomstig uit een familie van schilders en tapijtwevers. In zijn geboortestad Brussel kreeg hij zijn opleiding bij Bernard van Orley. In zijn jonge jaren trok hij naar Italië en werd er een navolger van Rafaël. Uit een vermelding door Francisco Pacheco weten we dat hij in 1530 in Bologna meewerkte aan de triomfboog bij de kroning van keizer Karel V.[1] Daarna ging hij naar Sevilla in Spanje, waar hij meerdere decennia zou blijven. Van 1537 tot 1561 heeft hij archiefsporen nagelaten in Sevilla, en ook zijn huwelijk met Beatriz de Sequera is er gedocumenteerd.[2] Voor de kathedraal van Sevilla schilderde hij een altaarstuk met de kruisafneming en verschillende andere werken. Hij ging terug naar Brussel in 1563. Het stadsbestuur gaf hem een jaartoelage van 50 florijnen voor het schilderen van tapijtkartons. Hij was ook ingenieur in dienst van de Hertog van Alba.
Kruisafneming (ca. 1555, Sacristia Mayor van de Kathedraal van Sevilla)
Aanvankelijk hing dit werk in de kapel van Fernando de Jaén, in de nu verdwenen Kerk van het Heilig Kruis (Santa Cruz) te Sevilla. De Spaanse schilder Bartolomé Murillo spendeerde er vele uren. Zijn bewondering was dusdanig dat hij aan de voet van het schilderij begraven wilde worden wat hij ook verkreeg.
In 1883 ging Constantin Meunier dit schilderij ter plaatse kopiëren in opdracht van de Belgische regering. Het resultaat hangt in het KMSKB te Brussel.
Pinksteren (ca. 1556, kapel van Johannes de Doper en Sint-Jacob, Kathedraal van Burgos)
De Judaïsche Oorlogen (atelier Cornelis Tons), nu bewaard in het speciaal voor de reeks gecreëerde Museo degli Arrazi van Marsala. De reeks verhaalt episodes uit De Joodse oorlog van Flavius Josephus.
Flavius Josephus, verdediger van Jotapata, komt uit de grot waar hij toevlucht had gezocht na de val van de stad in de handen van Vespasianus. De tribunen en Pauline Gallicano en Nicanor nemen hem gevangen. In de achtergrond wordt hij weggeleid naar het kamp van Vespasianus.
Agrippa, koning van Tiberias, smeekt Vespasianus de stad niet te vernietigen (in de achtergrond plunderen Romeinse soldaten de citadel)
De soldaten smeken Vespasianus na de dood van Nero om de keizerskroon te aanvaarden
De Syrische gouverneur en generaal Mucianus huldigt keizer Vespasianus. In de achtergrond zijn fort.
Vespasianus laat Josephus bevrijden van de kettingen (nadat hij zijn keizerschap had voorspeld)
De Jood Jonathan, die de Romeinse soldaat Pudens had gedood, wordt omgebracht door de Romein Priscus. In de achtergrond strijders en een zeeslag.
De priester Jesus ben Thebuthi en tempelbewaarder Pinhas bieden Titus, zoon van Vespasianus, twee kandelaars en de bijbel aan voor de hervatting van de eredienst in de tempel van Jeruzalem
Titus offert aan de God van de Joden als dank voor de overwinning
Literatuur
George Williamson (1908), "Pedro Campaña", in: The Catholic Encyclopedia (New York: Robert Appleton Company), vol. 3
John S. Thacher (1937), "The Paintings of Francisco de Herrera, The Elder", in: The Art Bulletin, blz. 327
Bermudez, Diccionario historico de los mas illustres professores de las bellas artes en España, t. I, blz. 201-204
Nagler, Kunstler lexicon, t. II, blz. 308
Alphonse Wauters, "Quelques mots sur le Bruxellois Pierre de Kempeneer", in: Bull. de l’Académie royale de Belgique, 2e série, t. XXIV
Diego Angulo Iñiguez (1951), Pedro de Campaña (Sevilla: Laboratorio de Arte de la Universidad de Sevilla), 31 blz.
Priscilla E. Muller (1966), "The Prague Crucifixion Signed 'Petrvs Kempener'", in: The Art Bulletin, vol. 48, nr. 3/4, blz. 412-413
Nicole Dacos Crifò (1987), "Autour de Bernard van Orley. Peeter de Kempeneer et son compagnon", in: Revue de l'Art, nr. 75, blz. 17-28
Nicole Dacos Crifò (1989), "Peeter de Kempeneer / Pedro Campaña as a Draughtsman", in: Master Drawings, deel XXVII, blz. 359-389
Nicole Dacos Crifò (1993), "Entre Bruxelles et Séville Peter de Kempeneer en Italie", in: Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, vol. 44, nr. 1, blz. 143–164
Nicole Dacos Crifò (1995), "Peter de Kempeneer", in: Fiamminghi a Roma. 1508-1608: kunstenaars uit de Nederlanden en het prinsbisdom Luik te Rome tijdens de Renaissance (Brussel: Snoeck-Ducaju & Zoon), blz. 240-245 (tentoonstellingscatalogus)
Lorenzo Pérez del Campo (red.) (2010), Pedro de Campaña en el Retablo de Triana, la restauración del IAPH, 91 blz.
.PNG)
