Ligging, infrastructuur
Ten zuiden en zuidoosten van de industriestad Holzminden ligt het beboste berggebied Solling, dat tot het Weserbergland wordt gerekend. Ten zuidoosten van de stad ontspringt een circa 20 km lang beekje, de Holzminde, in dit gebied. Waarschijnlijk is de stad Holzminden hiernaar genoemd.
De stad, die zelf aan de oost- of rechteroever van de Wezer ligt, bevindt zich, afhankelijk van de gekozen route, slechts 8 à 10 kilometer ten noordoosten van het in de deelstaat Noordrijn-Westfalen gelegen Höxter, dat aan de westoever van deze rivier ligt. De Wezer is hier alleen bevaarbaar voor de pleziervaart en voor toeristische rondvaartboten.
Beverungen ligt nog 14 km ten zuiden van Höxter. Verder liggen in het heuvelland, zowel ten noorden als ten zuiden van Holzminden, diverse, onbewoonde, gemeentevrije zones. Op de kaart boven in dit artikel zijn deze iets donkerder grijs gekleurd.
Stadtoldendorf ligt 15 km ten noordoosten van Holzminden. Aan de weg van Holzminden naar Stadtoldendorf ligt, op slechts 4 km van Holzminden, de plaats Bevern.
Wegverkeer
In en rondom Höxter en Holzminden komen verscheidene Bundesstraßen bijeen. De volgende hoofdwegen zijn vermeldenswaardig:
Openbaar vervoer
-
Het
Pruisische[2] station Holzminden
In de regio Holzminden - Höxter, aan beide zijden van de Wezer gelegen, zijn in de late 19e en vroege 20e eeuw verscheidene kleine en grote spoorlijnen aangelegd, die de situatie van de railinfrastructuur nogal ingewikkeld hebben gemaakt.
Belangrijke spoorwegstations zijn:
Aan de Spoorlijn Langeland - Holzminden liggen nog stations en treinhaltes in Godelheim, Höxter-Rathaus, Lüchtringen, alle drie gemeente Höxter, en Holzminden.
De Spoorlijn Scherfede - Holzminden (1876-1984), die Holzminden met Boffzen en Beverungen verbond, is in 2003 ook voor goederenvervoer gesloten, en heeft plaats gemaakt voor een fietspad.
Bij de stations van Höxter-Ottbergen en Holzminden bevinden zich streekbushaltes voor bussen in vele richtingen. Holzminden heeft twee stadsbuslijnen.
Van 1843 tot aan het faillissement van de hier varende scheepvaartmaatschappij in 2002 was het reizen per passagiersschip over de Wezer een (vooral tot plm. 1940) veel gebruikte vorm van openbaar vervoer.
Tussen Holzminden en Höxter ligt een klein vliegveld, zie onder Höxter.
Economie
-
De hoofdvestiging (hoofdkantoor en een van de fabrieken) van Stiebel Eltron te Holzminden
-
Hoofdkantoor Symrise
-
Glasfabriek O-I Glasspack, foto uit 2007
In de stad staan drie grote fabrieken:
- Symrise (geur- en smaakstoffen, aroma's, parfums), 2.000 werknemers ( hoofdkantoor, diverse stafafdelingen w.o. research) te Holzminden
- Stiebel Eltron (boilers, cv-ketels , warmtepompen e.d.), 1.200 werknemers te Holzminden; dit belangrijke bedrijf, dat ook in Nederland (Den Bosch) en België (Brussel) filialen heeft, verhuisde in 1943 vanuit het door geallieerde bombardementen zwaar beschadigde Berlijn naar Holzminden.
- De stad heeft een glasfabriek, voor allerlei soorten glazen flessen en potten; de fabriek, die al sedert de 18e eeuw bestaat, is anno 2020 een onderdeel van het Amerikaanse concern Owens-Illinois, dat ook de Glasfabriek Leerdam bezit. Te Holzminden worden vooral wijn-, sterkedrank-, en mineraalwaterflessen gemaakt.
De stad telt nog verscheidene middelgrote (50-100 werknemers) en kleinere industriële en ambachtelijke bedrijven, o.a. in de metaalsector, glasproductie, enz. Daarnaast bezit Holzminden de voor een plaats van deze omvang gebruikelijke ondernemingen in het Midden- en kleinbedrijf.
Sedert 1854 bestaat de Allersheimer Brauerei, een kleine brouwerij, waar talrijke speciaalbieren gebrouwen worden. De brouwerij speelt in het culturele en verenigingsleven van Holzminden een belangrijke rol.
Vanwege het vele natuurschoon in de omgeving is het toerisme in Holzminden een belangrijk middel van bestaan.
In de dienstensector is vermeldenswaardig, dat de stad een ziekenhuis met 183 bedden en een kleine psychiatrische instelling voor de behandeling van kinderen en jongeren heeft. Verscheidene spaar- en handelsbanken hebben er relatief grote kantoren. Ook is er een kazerne van de Bundeswehr (genietroepen).
In Holzminden staat een technische hogeschool met de naam HAWK (Hochschule für angewandte Wissenschaft und Kunst).
De Stadthalle Holzminden is een multifunctioneel gebouw, waar congressen en lezingen, maar ook concerten, toneeluitvoeringen e.d. mogelijk zijn; de hal kan maximaal 1.100 toeschouwers een plaats bieden.
Geschiedenis
Holzminden
Holzminden bestond oorspronkelijk uit twee dorpen, waarvan er één, de oudste, die reeds vermeld wordt in schenkingsregisters van de Abdij van Corvey uit de late 9e eeuw, later de naam Altendorf kreeg. De huidige nederzetting ontstond rond 1200 en verkreeg in 1245 van de graven van Everstein (zie: Negenborn) stadsrechten. De grensplaats aan de Wezer was vaak toneel van oorlogsgeweld. Na de Eversteinse Erfopvolgingsoorlog (Duits: Eversteiner Fehde [3], 1405-1409) kwam Holzminden in het machtsgebied van het Vorstendom Brunswijk-Wolfenbüttel te liggen.
Sedert de Reformatie in de 16e eeuw is de overgrote meerderheid van de christenen in Holzminden en Neuhaus evangelisch-luthers.
In 1565 werd de stad voorzien van een fraai raadhuis, dat helaas in 1821 wegens bouwvalligheid moest worden gesloopt. Holzminden had geen zware, stenen stadsmuur, maar wel een stadskasteel (Burg Holzminden), dat rond 1600 werd afgebroken. Holzminden had van de 15e-19e eeuw economisch te kampen met de concurrentie van de zuidelijke buurstad Höxter.
In 1640 werd Holzminden bij een, waarschijnlijk met het oorlogsgeweld van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) in verband staande, stadsbrand grotendeels verwoest. De stad had daarna moeite, om zich economisch te herstellen. Opvallend is, dat volgens de Duitse Wikipedia[4] daarbij bouwvakkers uit Kroatië als gastarbeiders meewerkten. In de 18e en 19e eeuw kwam de stad weer tot enige bloei. Ze werd een belangrijke halte van de postkoetsen, kreeg in 1760 een Latijnse school (die uit het Klooster Amelungsborn verhuisde), in 1765 een eigen bank en in 1821 een technische school (Baugewerksschule). De industrialisatie begon met de aansluiting op het spoorwegnet (1865) en de vestiging van parfumindustrie (1874). In 1874 slaagden chemici van de firma Haarmann & Reimer uit Holzminden er als eersten in, een bruikbaar procedé voor de synthetische productie van de aroma-stof vanilline te ontwikkelen. Dit leidde tot grote bloei van deze onderneming, die in de 21e eeuw opging in Symrise.
Sedert 1770 is Holzminden een garnizoensstad. In de Eerste Wereldoorlog was hier een aantal krijgsgevangenenkampen, waaronder een kamp voor Britse en Australische officieren dat enige bekendheid verwierf door een grotendeels mislukte ontsnappingspoging via een tunnel in juli 1918. In een ander kamp werden in 1914 vierhonderd Belgen ondergebracht. Zij moesten als hulpbouwvakkers dwangarbeid verrichten. De kazernes huisvesten sedert 1919 voornamelijk troepen van de genie. Het aantal te Holzminden gelegerde soldaten is sedert 1990 fors teruggelopen; exacte cijfers zijn niet bekend.
In de nazi-tijd zijn in Holzminden enkele joden en Sinti door de nazi's opgepakt en in de vernietigingskampen omgebracht. Ook had Holzminden weer werkkampen voor krijgsgevangenen, van wie er meer dan 200 omkwamen en in en om Holzminden werden begraven. Op 3 april 1945, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, werd Holzminden door geallieerde luchtaanvallen gebombardeerd en zwaar beschadigd. Er vielen tussen 150 en 200 doden. Voordien waren in en nabij de stad enkele keren zowel Duitse als geallieerde gevechtsvliegtuigen neergestort, telkens met weinig andere gevolgen dan de dood van de piloten. Op 9 april werd Holzminden door de geallieerden bezet. Korte tijd later moest de stad duizenden (volgens één bron 10.000) Heimatvertriebene uit Silezië huisvesten. Een van hen, Paul Kretschmer, zou van 1973–1981 burgemeester van de stad worden en een boek over de stadshistorie schrijven.
Na de oorlog werd de stad geleidelijk gemoderniseerd en uitgebreid. In 1978 voer voor het laatst een vrachtschip langs Holzminden over de Wezer.
Neuhaus im Solling
In 1599 liet hertog Hendrik Julius van Brunswijk-Wolfenbüttel bij het huidige Neuhaus im Sölling een jachtslot, het Neue Haus, bouwen, waar het dorp later naar genoemd is. Bij de bouw stond het jachtslot op de zuidoostgrens van zijn Vorstendom Brunswijk-Wolfenbüttel (waar Holzminden zelf toen ook in lag) met het Keurvorstendom Brunswijk-Lüneburg. Aan de andere kant van de grens bevond zich een stoeterij en een grote boerderij. Aan beide kanten van de grens ontstonden nu dorpjes met de naam Neuhaus, die, evenals het jachtslot, in de Dertigjarige Oorlog verloren gingen. De dorpen werden spoedig daarna herbouwd. In de 18e eeuw kwam de stoeterij tot grote bloei en fokte paarden voor de keurvorst van Hannover en voor belangrijke personages rondom het Engelse koningshuis. De stoeterij werd uiteindelijk in 1791 op last van koning George III van Engeland uitgebouwd tot het nog bestaande (Jagd-)schloss Neuhaus, waarvan de kapel reeds in 1780 bestond.. De grens tussen twee koninkrijken hield de facto in 1866 pas op te bestaan, toen het Koninkrijk Hannover bij Pruisen kwam. In 1871 volgde de definitieve vereniging in het Duitse Keizerrijk. De dorpen Hannovers en Brunswijks of Pruisisch Neuhaus lagen wel in verschillende gemeentes, en werden pas bij de gemeentelijke herindelingen van 1 januari 1962 en 1973 in twee stappen verenigd tot Neuhaus im Solling, gemeente Holzminden.
In de late 19e eeuw werd de bosbouw (productie van naaldhout voor timmerhout en stuthout in de kolenmijnen) van groot belang, om na ca. 1970 geleidelijk voor het toerisme plaats te maken. Ook om milieuredenen (meer biodiversiteit in gemengd bos, minder keverplagen) zijn de "naaldbosplantages" minder gewenst geworden en is het bosbeheer in het Wezerbergland aangepast. Na 2000 werd bij het toeristisch beleid meer aandacht besteed aan fiets- en mountainbiketoerisme.
Op 20 mei 1956 brandde in Neuhaus im Solling een vakwerkhuis, waarin een hotel was gevestigd, geheel af. Hierbij vielen 7 doden en 13 gewonden.
Nedersaksen
![Het Pruisische[2] station Holzminden](/nl/Bestand:Bahnhof_Holzminden.jpg)
