Insel Hiddensee

Gemeente in Duitsland

Situering

Deelstaat

Mecklenburg-Voor-Pommeren

Amt

54° 32′ NB, 13° 6′ OL

Algemeen

Oppervlakte

19,07 km²

Inwoners
(31-12-2020^[1])

992
(52 inw./km²)

Hoogte

2 m

Burgemeester

Thomas Gens (HIDDENSEEpartei)

Overig

Postcode

18565

Netnummer

038300

Kenteken

VR, GMN, NVP, RDG, RÜG

Gemeentenr.

13 0 73 040

Website

Website gemeente

Portaal

Duitsland

Hiddensee is een eiland in de Oostzee. Het behoort tot de Landkreis Vorpommern-Rügen in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommern. Het vormt samen met vier andere eilanden (Fährinsel, Gänsewerder, Tedingsinsel en Plathe) de gemeente Insel Hiddensee. Hiddensee is vooral bekend vanwege zijn zandstranden en uitgestrekte natuurgebieden. Het voert sinds 1995 het officiële predicaat Seebad.

Geografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Hiddensee ligt even ten westen van het veel grotere eiland Rügen. Het is langgerekt van vorm en ligt van het noorden naar het zuiden georiënteerd, ongeveer 16,8 km lang, op het smalste punt ongeveer 250 m en op het breedste punt ongeveer 3,7 km breed. Het eiland wordt van Rügen gescheiden door de Vitter Bodden in het noorden en de Schaproder Bodden in het zuiden.

Delen van Hiddensee maken deel uit van het Nationaal Park Vorpommersche Boddenlandschaft, een belangrijk broedgebied voor diverse vogelsoorten. Het betreft de noordelijke landtongen Altbessin en Neubessin (samen: Bessin) en de zuidelijke uitloper Gellen, die als natuurbeschermingsgebied niet voor publiek toegankelijk zijn, en de Dünenheide ten zuiden van het dorp Vitte.

Het hoogste punt van het eiland is de 72,5 m hoge Bakenberg gevolgd door de 70 m hoge Schluckswiek, beide gelegen in de heuvelachtige Dornbusch vlak bij de noordpunt van het eiland. Op de Schluckswiek staat de vuurtoren Dornhbusch. Op de Gellen in het zuiden staat een wat kleinere vuurtoren.

Dorpen

[bewerken | brontekst bewerken]

Op Hiddensee liggen vier dorpen (Ortsteile):

Grieben is het oudste, noordelijkste en kleinste dorp op Hiddensee en het enige zonder haven.
Kloster dankt zijn naam aan een cisterciënzer klooster, dat van 1296 tot 1536 in de buurt van de huidige haven van het dorp stond. De tot de Evangelische Kerk in Duitsland behorende Inselkirche uit 1332 er het laatste overblijfsel van. In het dorp staat ook de jugendstilvilla Lietzenburg, die de kunstschilder Oskar Kruse in 1904-1905 liet bouwen. Het Heimatmuseum Hiddensee is gevestigd in een voormalige reddingspost uit 1890.
Vitte is de hoofdplaats en het meest centraal gelegen dorp op het eiland. Het werd voor het eerst in een oorkonde genoemd in 1513. De naam is afgeleid van Vit, een woord dat refereert aan een plaats waar vis wordt verkocht. Vitte telt een aantal bijzondere huizen: het ronde Karusel, het Landhaus Lehmann, het uit 1755 daterende Hexenhaus en de Blaue Scheune. Dit is het enige nog bestaande schoorsteenloze "Rauchhaus", waarbij de rook wegtrekt door kieren in het dak. Het huis diende in de jaren twintig als tentoonstellingsruimte van de Hiddensoer Künstlerinnenbund. In Vitte bevindt zich ook het Nationalparkhaus.
Neuendorf is de zuidelijkste plaats op Hiddensee. Hoewel het slechts zes kilometer van Vitte vandaan ligt, spreken de inwoners een ander dialect. Zij worden door de andere eilanders betiteld als "Die Süder" (de zuiderlingen). In Neuendorf is het visserijmuseum gevestigd.

Vervoer

[bewerken | brontekst bewerken]

Hiddensee is voor motorverkeer gesloten, behalve voor publieke diensten en landbouw. Hierdoor is het eiland feitelijk autovrij. Toeristen kunnen zich verplaatsen met de bus, de fiets, de paardenkar of lopend. Het eiland is door diverse veerdiensten verbonden met Schaprode op het eiland Rügen en met Stralsund op het vasteland. Er varen een langzame boot en een snelle watertaxi. Er zijn vaarverbindingen met Neuendorf, Vitte en Kloster.

Fotogalerij

[bewerken | brontekst bewerken]

Dornbusch, vuurtoren
Steile kust bij Dornbusch
Hiddensee vanuit het noorden
Kloster vanuit de lucht
Kerk van Kloster (Inselkirche, 1332)
Vitte vanuit uit de lucht
Huis Karusel van Asta Nielsen in Vitte
Haven van Neuendorf
Gellen, de zuidpunt van het eiland
Vuurtorentje van Gellen
Natuurreservaat Dünenheide

Hiddenseer Goldschmuck

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij herstelwerkzaamheden na een overstroming in 1873 werd op Hiddensee een goudschat ontdekt, bestaande uit veertien hangers, een broche en een halsring. Met een gezamenlijk gewicht van 600 gram vormen zij de grootste ontdekking van gouden sieraden uit de Vikingtijd in Duitsland. Ze dateren uit de 10e eeuw na Christus en zijn versierd met zowel heidense als christelijke symbolen. Er is geopperd dat zij afkomstig zijn van de familie van koning Harald I van Denemarken. Jarenlang waren replica's van de schat te bezichtigen in het cultuurhistorisch museum in Stralsund, terwijl de originelen, die een verzekeringswaarde van 70 miljoen euro vertegenwoordigen, achter slot en grendel bleven. In de 21e eeuw maakten de originelen een rondreis langs diverse Europese musea en sinds eind 2015 zijn ze in het grondig verbouwde Museum Stralsund te bezichtigen. Het Heimatmuseum Hiddensee in Kloster kreeg de replica's.^[2]

Kunstenaars

[bewerken | brontekst bewerken]

Het eiland Hiddensee had vanaf het begin van de 20e eeuw de reputatie van een kunstenaarskolonie, waar vele kunstenaars uit allerlei disciplines de zomermaanden doorbrachten en hun indrukken vastlegden in hun werk. Tot de beroemde personen die gedurende langere tijd op Hiddensee verbleven behoorden de geleerde Albert Einstein, de schrijver Hans Fallada, de Oostenrijkse theatermaker Walter Felsenstein, de acteur Otto Gebühr, de schilders Walter Gramatté, Erich Heckel en Oskar Kruse, de beeldhouwster Käthe Kollwitz, de Deense actrice Asta Nielsen en de danseres Gret Palucca.
In het "Rauchhaus" Die blaue Scheune in Vitte (nu kunstgalerie) kwam van 1919 tot 1933 de "Hiddensoer Künstlerinnenbund" samen, waarvan Henni Lehmann, Elisabeth Andrae, Clara Arnheim, Katharina Bamberg, Elisabeth Büchsel, Käthe Loewenthal, Dorothea Stroschein en Julie Wolfthorn lid waren.
Op het eiland ligt de Duitse auteur Gerhart Hauptmann, winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur 1912, begraven. Hij stierf in 1946 in zijn geboortestreek Silezië, maar mocht als Duitser niet begraven worden in die inmiddels tot de communistische Republiek Polen behorende streek. Daarom werd hij op de begraafplaats van Kloster bijgezet, waar ook Walter Felsenstein en Gret Palucca begraven zijn. Hauptmanns vakantiewoning Seedorn in Kloster, die hij in 1929 kocht, is ingericht als museum (het Gerhart-Hauptmann-Haus).
In de tijd van de DDR was Hiddensee een verzamelpunt van kunstenaars en intellectuelen die hier een toevlucht zochten, onder wie operaregisseur Harry Kupfer en acteur Armin Mueller-Stahl. Hoewel de Stasi ook hier actief was, heerste er een relatief vrijgevochten klimaat. Oost-Duitsers die de DDR wilden ontvluchten, kwamen naar Hiddensee in de (vaak vergeefse) hoop het als springplank te kunnen gebruiken voor de doortocht naar West-Duitsland of Scandinavië.
De met de Deutscher Buchpreis bekroonde roman Kruso uit 2014 van Lutz Seiler speelt zich af op Hiddensee en beschrijft de situatie in de nadagen van de DDR, eindigend met de grote veranderingen als gevolg van Die Wende in 1989. De auteur heeft ernaar gestreefd de fictieve verhaallijn te verwerken in een zo getrouw mogelijke weergave van de feitelijke realiteit op het eiland.