Pater Verbiest
Jezuïeten astronomen met keizer Kangxi 1690-1675.
Doopakte van Ferdinandus Verbiest op 18 oktober 1623 in Pittem.
Standbeeld te Pittem.


Ferdinand Verbiest sj (Chinese naam: 南怀仁 Nán Huáirén, Pittem, 9 oktober 1623Peking, 28 januari 1688) was een jezuïet, missionaris en astronoom van Vlaamse afkomst. Vanaf 1666 was hij feitelijk het hoofd van de missie van de jezuïeten in China.

Levensloop

[bewerken | brontekst bewerken]

Ferdinand Verbiest studeerde in Leuven en Mechelen en daarna theologie in Rome en Sevilla. Hij trad in bij de jezuïetenorde in 1641. Als missionaris werd hij naar China uitgezonden, in 1657 ten tijde van de Qing-dynastie. De reden waarom hij naar China reisde was in feite om het christendom in China zijn intrede te laten maken. Op 4 april 1657 vertrok Verbiest vanuit Lissabon naar China, vergezeld door pater Martino Martini, vijfendertig andere missionarissen, de Portugese onderkoning van Indië en enkele andere passagiers. Hun boot bereikte de Portugese handelspost Macau op 17 juli 1658, toen alle passagiers, behalve tien, waaronder zelfs de onderkoning en de meeste missionarissen, waren overleden.

Een andere jezuïet, Johann Adam Schall von Bell, riep hem naar het keizerlijk hof als assistent dishi, als assistent kroonprinsleermeester. Verbiest werd aan het keizerlijke hof in China gewaardeerd. Verbiest gaf keizer Kangxi een introductie in deze westerse religie. Om zijn verdiensten mocht hij in het ganse Chinese keizerrijk preken en werd hij tot mandarijn benoemd.

Hij bouwde een instrumentarium voor het Oude observatorium te Peking, dat er nog steeds is. De tegenwoordige instrumenten stammen overwegend uit zijn tijd. Verbiest had na von Bell rond 1660 grote zeggenschap over het observatorium. Verbiest was mee verantwoordelijk voor de wijziging van de Chinese kalender, een wijziging die op zijn sterrenkundige waarnemingen was gebaseerd. Hij ontwierp lichte kanonnen voor het leger van keizer K'ang-si aan wie hij eveneens lessen in wiskunde gaf. Hij ontwierp de eerste stoomauto, een als speelgoed bedoelde kleine stoomauto,[1] en een thermometer. En hij tekende een andere wereldkaart. Hij werkte ook als diplomaat en vertaler dankzij zijn uitgebreide talenkennis. Zo stond hij ter beschikking van de keizer als tolk tijdens onderhandelingen met Portugese en Russische gezanten.[2]

Verbiest schreef meer dan dertig boeken en beheerste Latijn, Hebreeuws, Duits, Spaans, Nederlands en Italiaans. Hij bestudeerde ook de Mantsjoe-taal, waarin hij de eerste zes boeken van Euclides van Alexandrië vertaalde.

Hij overleed op 28 januari 1688 als gevolg van een val van zijn paard en kreeg een staatsbegrafenis. De keizer betaalde het mausoleum waarin hij werd begraven op het jezuïetenkerkhof van Zhalan.[3]

Verbiests assistent, de jezuïet Antoine Thomas, volgde hem als keizerlijk wiskundige en astronoom op.

Eerbetoon

[bewerken | brontekst bewerken]

Publicaties

[bewerken | brontekst bewerken]

(in het Chinees)

(in het Latijn)

Realisaties

[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Ferdinand Verbiest van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.