In de redekundige ontleding, een onderdeel van de traditionele zinsalanalyse of ontleding, is een complement (letterlijk 'aanvulling') een zinsdeel dat de zinskern van onderwerp en gezegde zodanig aanvult dat een volledige zin tot stand komt. Weglating van een complement maakt een zin niet altijd grammaticaal onjuist en semantisch onvolledig.

Voorwerpen als complementen

Tot de complementen worden de grammaticale voorwerpen gerekend, met name het lijdend voorwerp, het voorzetselvoorwerp en het meewerkend voorwerp:

Niet in alle gevallen echter zijn ze echt een complement:

Het criterium is steeds dat van de weglaatbaarheid zonder ingrijpende betekenisverandering.

Ook zijn er diverse soorten bepalingen die een complementsfunctie vervullen (zie hieronder).

Bepalingen als complementen

Onderwerps- en objectscomplementen

1. Het onderwerpscomplement kan het naamwoordelijk deel van het gezegde zijn:

2. Het objectscomplement is een bepaling die bij het directe of indirecte object hoort. Dit is meestal een zelfstandig naamwoord of bijvoeglijk naamwoord:

Bijwoordelijke bepalingen

Een bijwoordelijke bepaling kan soms ook de functie van complement vervullen. Ze is dan niet zoals gewoonlijk weglaatbaar:

Bepaling van gesteldheid

De bepaling van gesteldheid kent twee ondervormen die soms ook de functie van complement kunnen vervullen:

Resultatieve werkwoordsbepaling

Predicatieve subjects-/objectsbepaling

Dit subtype van de bepaling van gesteldheid kan soms ook de functie van complement vervullen.

Bijzinnen als complementen

Een niet-bijvoeglijke bijzin is geen onderdeel van een argument, maar doet zelf dienst als zodanig (zie ook complementeerder). Zo'n bijzin kan ook een complement zijn:

Verwante begrippen

Met "argumenten" worden niet-verbale constituenten in het algemeen bedoeld, dus behalve alle complementen ook het onderwerp en het lijdend/meewerkend voorwerp. Daarnaast kan de term "argument" ook nog slaan op iets dat niet expliciet in de zin genoemd wordt.

Satellieten zijn vaak ook complementen, maar dit is niet altijd het geval. Het criterium is hier of de betekenis van de zin fundamenteel verandert wanneer de satelliet wordt weggelaten; is dit het geval, dan is de satelliet tevens een complement.

Zie ook