1866

Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1850-1859 · 1860-1869 · 1870-1879
Jaren:	<< · < · 1865 · 1866 · 1867 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2619 MMDCXIX
Armeense jaartelling:		1315 – 1316 ԹՎ ՌՅԺԵ – ՌՅԺԶ
Chinese jaartelling:		4562 – 4563 壬丑 – 癸寅
Christelijke jaartelling:		1866 MDCCCLXVI
Ethiopische jaartelling:		1858 – 1859
Hebreeuwse jaartelling:		5626 – 5627
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1921 – 1922
- Shaka Samvat		1788 – 1789
- Kali yuga		4967 – 4968
Iraanse jaartelling:		1244 – 1245 ۱۲۴۴ – ۱۲۴۵
Islamitische jaartelling:		1282 – 1283 ١٢٨٣ – ١٢٨٢
Maçonnieke jaartelling:		5865 – 5866
1866 naar onderwerp
Lijst van landen
Juliaanse kalender van 1866
Gregoriaanse kalender van 1866

Het jaar 1866 is het 66e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

7 - Afschaffing in België van de Wet-Le Chapelier, het Franse verenigingsverbod uit 1791. De oprichting van vakbonden wordt nu mogelijk.

10 - Beëdiging kabinet-Isaäc Dignus Fransen van de Putte.
15 - Te Wetteren ontploft een buskruitfabriek. Hierbij komen acht werknemers om het leven.

24 - Met de dood van landgraaf Ferdinand van Hessen-Homburg is het regerend huis uitgestorven. Het land wordt herenigd met het groothertogdom Hessen-Darmstadt. Hierdoor vermindert het aantal leden van de Duitse Bond tot 33.

4 - Mislukte moordaanslag op tsaar Alexander II van Rusland door D.V. Karakozov, een nihilist.
15 - Ontdekking van het decreet van Canopus.

2 - De HSM voltooit de ombouw van de spoorlijn Amsterdam-Rotterdam van breedspoor op normaalspoor.
30 - De spoorlijn Groningen-Leeuwarden wordt officieel geopend door de Staat der Nederlanden. Het is de eerste spoorverbinding van de stad Groningen. Tegelijkertijd wordt ook het eerste station in Groningen in gebruik genomen. De trein is al snel zo succesvol dat derdeklas-passagiers regelmatig in goederenwagens moeten worden vervoerd. De exploitant is de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen. De treinen rijden vanaf 1 juni.

1 - Begin van de Fenian raids: Ierse veteranen uit de Amerikaanse Burgeroorlog voeren aanvallen uit op Canadees grondgebied, waarbij enkele tientallen Canadese militairen worden gedood. Ze eisen onafhankelijkheid voor Ierland. President Johnson stuurt generaal Ulysses S. Grant naar de grens om herhaling te voorkomen.
1 - Beëdiging in Nederland van het Kabinet Van Zuylen van Nijevelt-Heemskerk Azn.
22 - Een poging tot muiterij in de kazerne San Gil in Madrid ondersteund door progressisten en democraten, leidt tot straatgevechten tussen muiters en koningsgezinde troepen in Madrid, en enkele weken later tot de val van premier O'Donnell.
25 - Opening van de Haagse paardentram, de eerste interlokale tramlijn van Nederland tussen Den Haag en Delft. Omdat niet overal rails kon of mocht worden gelegd, zijn de Franse wagens uitgerust met wielen die ook geschikt zijn voor de straat. De dienst wordt dan ook wel de "Fransche Omnibus" genoemd.
juni - Een bankrun in Londen op Overend, Gurney and Company leidt tot een langdurige recessie.

1 - De Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen neemt drie spoorlijnen van de Staat der Nederlanden in gebruik: Breda-Moerdijk (waar een bootdienst naar Dordrecht en Rotterdam begint), Boxtel-Eindhoven en Hengelo-Enschede.
3 - koninkrijk Pruisen brengt het keizerrijk Oostenrijk in de Slag bij Sadová (slag bij Königgrätz) een nederlaag toe.
10 - De Spaanse regering van Leopoldo O'Donnell moet aftreden wegens het geweld waarmee een opstand in de kazerne van San Gil is neergeslagen.
27 - De eerste trans-Atlantische telegraafkabel komt gereed.

1 - België tekent als 9e Westers land een Vriendschaps- en handelsverdrag met het shogunaat.
18 - 17 staten in Noord-Duitsland sluiten zich onder leiding van Pruisen samen tot de Noord-Duitse Bond.
23 - Verdrag van Praag (1866): einde van de Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog en ontbinding van de Duitse Bond.
24 - Laatste zitting van de Duitse Bond, waarvan ook de Nederlandse provincie Limburg (met uitzondering van Venlo en Maastricht) deel uitmaakte. Beieren, Württemberg, Baden, Luxemburg en Liechtenstein worden onafhankelijk.
31 - De controleur Roos aanvaardt namens Nederland het bestuur over het eiland Soemba. Men laat de bevolking onder het bestuur van haar eigen hoofden (radjas).

5 - Op de Grote Markt van Tongeren wordt in aanwezigheid van het koninklijk paar een standbeeld van de Keltische aanvoerder Ambiorix onthuld.
16 - In Palermo breekt de Opstand van Zeven-en-een-halve-dag uit gericht tegen de centrale regering van Italië. Deze wordt zeven dagen later neergeslagen.
20 - Afkondiging van de wet die voorziet in de annexatie door Pruisen van het koninkrijk Hannover, het keurvorstendom Hessen-Kassel, het hertogdom Nassau en de vrije stad Frankfort.

1 - De Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen opent een groot en nieuw station in Zwolle aan de lijn Arnhem - Leeuwarden. Tevens worden in gebruik genomen de spoorlijnen Venlo-Eindhoven en Deventer-Zwolle, beide eigendom van de Staat der Nederlanden.
8 - Afkondiging in Hessen van de annexatie van het keurvorstendom Hessen-Kassel, het hertogdom Nassau en het groothertogdom Frankfurt door Pruisen
15 - Het Kanaal door Zuid-Beveland gaat open voor het scheepvaartverkeer. Het bijna 11 kilometer lange kanaal verbindt de Oosterschelde met de Westerschelde en is daarmee een belangrijke schakel in de druk bevaren route tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen, Terneuzen en Gent.
31 - Begin van de graafwerkzaamheden voor de Nieuwe Waterweg. Kroonprins Willem geeft het startsein.
31 - Eerstesteenlegging op de Galgenberg in Brussel van het nieuwe Justitiepaleis van Joseph Poelaert.

5 - Met het gereedkomen van het traject Kaldenkirchen - Venlo wordt de spoorlijn Viersen - Venlo geopend.
16 - Na een verschijningsverbod van drie maanden door de Pruisische overheid komt de Frankfurter Zeitung weer uit.
26 - Stranding van de Cornelia bij Ouddorp. Doordat een door de bemanning overboord gegooide fles wordt gevonden worden de 26 opvarenden op twee na gered.

21.000 doden bij choleraepidemie in Nederland. In Amsterdam, dat al een waterleidingnet heeft, vallen nauwelijks slachtoffers. De druk wordt groot om ook andere steden van leidingwater te voorzien.
Gregor Mendel laat zijn erfelijkheidswetten uitgeven.
Uitvinding van het leclanché-element. Dit galvanisch element dat een spanning afgeeft van 1,5 volt, is een van de eerste moderne batterijen en de voorloper van de droge zink-koolstofcel. Ze zal veel worden gebruikt in de telegrafie en de spoorwegsignalering.

Muziek

Jacques Offenbach schrijft de opera La Vie Parisienne
24 april: eerste uitvoering van Korsfarerne van Niels Gade
In Nederland verschijnt de bundel met kinderliedjes "De zingende kinderwereld" van Jan Goeverneur (teksten) en Jan Worp (muziek) met onder meer "In een groen groen knollen knollenland", "Toen onze Mop een mopje was" en "Roodborstje tikt tegen 't raam".