Zahi A. Hawass (araabsch: زاهي حواس Zāhī Ḥawāss) (* 28. Mai 1947 in Damiette) is en ägyptisch Ägyptoloog. He weer Generalsekretär vun de ägyptisch Altertümerverwaltung (Supreme Council of Antiquities, SCA) un gellt as en vun de inflootrieksten, aber ok umstreedenst Ägyptologen vun de Gegenwart. An‘n 31. Januar 2011 wurr he vun Husni Mubarak to’n Minister för Altertumsgöder nöömt, an’n 3. März wurr he bi en Regeerensumbillen nich mehr berücksichtigt,[1] an‘n 30. März 2011 aber weer mit de Upgaav betroot[2] un an‘ 17. Juli vun dat sülvig Johr weer entlaaten.[3] As Nahfolger weer 2011 Mustafa Amin[4] Generalsekretär bi den Supreme Council of Antiquities.
Zahi Hawass oorsprünglich Teel weer, Afkaat to wurrn. He hett sück denn aber anners entscheedt un hett greeksch un röömsch Archäologie in Alexandria studeert, wo he 1967 mit en Bachelor afsluuten dee. Sien Diplom in Ägyptologie kreeg he 1980 an de Universität Kairo. Mit Hülp vun en Fulbright-Stipendium hett he an de University of Pennsylvania in Philadelphia (USA) wieder Ägyptologie un syrisch-palästinensische Archäologie studeert un hett dor 1987 ok sien Doktertitel kreegen.
Af 1988 hett he ägyptische Archäologie, Geschichte un Kultur ünnerricht, meest an de American University in Cairo un an de University of California in Los Angeles. 1998 hett man hüm to’n Ünnerstaatssekretär för de Baudenkmäler in Gizeh nöömt. 2002 wurr he Generalsekretär vun de ägyptisch Altertümerverwaltung. Neben sien tallriek Projekten in de praktischen Archäologie schrifft Zahi Hawass ok Skripte för Dokumentatschonsfilme, de sück mit de Ägyptologie un ägyptisch Studien befaaten. Faken is he denn ok de Spreker oder Kommentator in de Filmen.
Tosätzlich to sien Tätigkeit as Generalsekretär vun de ägyptisch Altertümerverwaltung is Hawass ünner annern de Gravendirekter för folgende Projekte:
Doröver herut is he ok Direkter vun de Sphinx-Restaureeren, Manager vun dat Gizeh-Plateau un vun de Gravensstätten in Memphis. In de letzt Johren hett he sück ünner annern ok intensiv mit den Pharao Tutanchamun befaat. Um de sien Doodsoorsaak to bestimmen, hett he an’n 6. Januar 2005 de sien Mumie computertomografisch ünnersöken laaten un ansluutend de Ergevnisse bekannt maakt.[5]
An‘n 31. Januar 2011 (nah de eegen Angaven vun Hawass an‘n 30. Januar[6]) wurr Hawass to’n ägyptischen Minister för Altertumsgöder nöömt, nahdem tovör de gesamte Regeeren vun Präsident Husni Mubarak entlaaten wurrn weer.[1]
Schiens nah wurr Hawass bi de Regeerensumbillen van’n 3. März 2011 nich mehr berücksichtigt.[1] Dorüm geev he an’n 6. März sien Rückträe bekannt. As Grünnen hett he angeven, dat nah de Revolutschoon in Ägypten 2011 de Armee nich mehr in de Laag weern, de Altertümer to schuulen un he somit nich mehr för deren Sekerheit garanteeren kunn, as ok en Verleumdung vun sien Person dör twee Mitarbeiter vun de ägyptisch Altertümerverwaltung un en Perfesser vun de Universität Kairo.[7][8] In’n Vörfeld keem dat aber ok to Protesten, bi de Mitarbeiter vun de Antikenverwaltung un jung ägyptische Ägyptologen neben beter Gehälter swn Rückträe vun Hawass fordern deen.[9] Hüm wurr vörschmeeten, dat he dat olt Regime ünner Mubarak to früendlich gesonnen weer un de sien System maatgevend ünnerstütt harr.[10] Hawass hett de Vorwürfe gegen sien Person torüchwiest: De Demonstranten harrn blots beter Gehälter fordert.[7][11]
An‘n 30. März 2011 wurr he weer to’n Minister för Altertumsgöder nöömt, een Dag, nahdem de UNESCO an‘n 29. März 2011 en beter Bewaaken vun de ägyptischen Altertümer moniert harr.[2]
In’n April 2011 wurr he wegen Missachtung vun en öller Gerichtsoordeel to een Johr Haft veroordeelt un muss ok noch 10.000 ägyptische Pund betallen.[12] He hett dorgegen Berufung ankünnigt. Mangels Rechtskraft vun dat Oordeel kunn he dorüm sien Amt bibehollen.[13] Oorsaak vun den Rechtsstriet weer en Pachtverdrag mit den Bedriever vun den Bökerladen in’t Ägyptisch Museum. Zahi Hawass hett den Verdrag künnigt un hett de nee utschreeven, worup de Bedriever för Gericht klaag hett un Recht bekeem, dat allerdings eerst, as all en nee Pächter den Toschlag kreegen harr.[14] Nah Mittdeelen vun Zahi Hawass hett de Regeeren an’n 18. April 2011 en Dekret erlaaten, wat dat Geichtsverfohren stoppen dee. Dat legg fast, dat he nich in’t Gefängnis muss un wiederhen dat Amt as Minister för Altertumsgöder behollen dee.[15]
An‘n 17. Juli 2011 verlor Hawass endgültig sien Ministerposten. He wull denn tokünftig blots noch in de Wetenschap arbeiten.[3]
An‘n 8. April 2021 hemm Hawass un sien Archäologenteam de Nahrichtenwebsite „Ahram Online“ bekannt maakt, dat se up de Söök nah en Tempel vun den Tutanchamun af September 2020 nich wiet vun Luxor weg en Stadt opdeckt un in maandlang Arbeit freeleggt to hemm. He hett se as „verlorene goldene Stadt“ betekent.[16] Dat Opdecken wurrd in de Medien as de „größte Entdeckung seit Tutanchamuns Grab“ bewert.[17]
De Ägyptologie verdankt Hawass insgesamt en höhgere Beachtung dör de internatschonalen Medien un de Weltapenlichkeit. För de Tokunft hett he 14 nee Museen plaant, dorünner dat Groot Ägyptisch Museum (The Grand Egyptian Museum, GEM) in Gizeh, dat alleen en half Milliarde US-$ kösten sull. Dat Ägyptisch Museum in Kairo wurr dank sien Anstööt renoveert. Hawass führ ok en Betallen vun heimisch Gravensinspektoren dör de utlännsch Archäologen in as ok de Vörgaav, hör wetenschaplich Berichte up Araabsch heruttobringen.
In Europa un den USA wurr Hawass vör allen dör sien Rückgaavforderungen vun oltägyptisch Alterdörmer wohrnommen. He etwa fordert, dat Stücke as de Steen vun Rosette oder de Büste vun de Nofretete an Ägypten uthändigt wurrn sullen. Disse Forderungen harrn aber nie offiziellen Charakter.[18]
Vun Fachkollegen wurrd de Arbeit vun Hawass ambivalent beoordeeelt. Sien fachlich Qualität wurrd düchtig schätzt un sien Insatz för de Popularisierung vun de Ägyptologie würdigt, aber ok kritiseert, dat de Apenlichkeitsarbeit vun Hawass to en nah Upmarksomkeit gieren Sensatschonsmache wurrn is. Besünners in de Kritik stunn de Live-Överdragen vun de Erforschung vun den Belüftungsganges in de Cheops-Pyramide am 17. September 2002[19] un de to glieker Tiet stattfinnen Apenmaken vun en Graff. Hier wurr nich blots de Överdragen kritiseert, sonner ok de Wetenschaplichkeit vun de Arbeit. So wurr ünner anner vun Dietrich Wildung, den ehmalgen Direkter vun dat Ägyptisch Museums in Berlin, antwiefelt,[20] dat sück dat wirklich um en Live-Överdragen bi dat Apenmaken vun den Sarkophag hannelt hett,[21] un bemängelt, dat Hawass de Ergebnisse to positiv dorstellt hett.
Dorneben hett sück Hawass an’n 11. Februar 2009 antisemitisch in’t ägyptisch Feernsehn ütert, wornah de Jööden plaanmäßig de Welt beherrschen as ok Wertschaft un Medien kontrolleeren würrn. Sien Meenen nah hemm de disse Stärke wegen hör eegen Slootenheit wunnen, wiels de arabisch Welt sück dorgegen nich eenig weer.[22]
Översetten in’t Düütsche
Engelsch