Donald John Trump [Utspraak: dɒnəld d͡ʒɒn trʌmp] (* 14. Juni 1946 in Queens, New York City) is en US-amerikaanschen Unnernehmer un Politiker. He weer Kannedat vun de Republikaners bi de Wahlen to'n US-Präsidenten 2016. Dor hett he, vun de meisten Umfragen unverwacht, gegen Hillary Clinton vun de Demokraten bi wunnen un wurr an'n 20. Januar 2017 in sien neet Amt as de 45. Präsident vun de USA inföhrt.
Vun 1971 af an weer he CEO vun de Trump Organization. Dor hannelt sik dat um en Mischkonzern mit en poor Dusend Anstellte bi. As en Tycoon in de Immobilien- un Unnerholensbranche is de Milliardär upfullen, wiel he sik fökener afsunnerlich upföhrt hett un jummerlos in'n Middelpunkt stahn wull. Sien Naam is amangs en Mark wurrn, as bi de Trump Towers, de Hooghüüs, de sien Naam dreegt. Noch bekannter wurrn is he, as he in't Feernsehn in de Sennen The Apprentice mitmaakt hett. Vör de Wahlen weer he een vun de bekanntesten Geschäftslüüd in de USA.
In'n Juni 2015 harr he künnig maakt, he wull sik bi de Wahl to'n Präsidenten vun de USA an'n 8. November 2016 vun de Republikaansche Partei upstellen laten. Dor möss he sik eerst mol to bi de Vorwahlen dörsetten. In'n Wahlkamp, de denn losgung, hett he sik ütert over illegal Inwannern in de USA, un hett vorslahn, eerst mol keen Muslime in de USA inreisen to laten. Dor hett dat bannig Thater um geven, un in de heelen Welt is dor over snackt wurrn. Toeerst harrn de mesten Politik-Facklüde em dat nich totroot, man he hett sik vun Enne Juli 2015 gegen sien parteiinternen Mitbewarvers dörsetten konnt un hett de meisten Vorwahlen twuschen Februar un Juni 2016 wunnen. Vun Enne Mai 2016 af an harr Trump de afsolute Mehrheit vun de Deligeerten achter sik un weer an'n 19. Juli 2016 up den Parteidag vun de Republikaners in Cleveland/Ohio to'n offiziellen Kannedaten köört wurrn.
Donald Trump is dat veerte vun fiev Kinner vun den Immobilienunnernehmer Frederick Trump Jr. (1905–1999) un den sien Fro Mary Anne MacLeod (1912–2000). Sien Mudder weer de Dochter vun en Fischer[1] un stamm ut dat Dorp Tong up de Isle of Lewis, de to Schottland tohören deit].[2] Na sien Vadder hen weern sien Grootöllern Friedrich Trump un Elisabeth Christ ut Kallstadt in de Palz (de höör dormols to dat Königriek Bayern to). De beiden weern na de USA hen utwannert.[3][4] Friedrich Trump weer en Cousin in’n tweeden Grad vun den Ketchup-Unnernehmer Henry John Heinz, den sien Grootmudder Charlotta Louisa[5] en boren Trump weer.[6] In en Interview hett Trump seggt, he weer stolt up „düt düütsche Bloot“.[7] 1987 harr he in sien Book The Art of the Deal noch seggt, sien Grootvadder keem ut Sweden. Dor hett he mit füdder vertellt, wat sien Vadder sik in de Tieden vun’n Tweeden Weltkrieg utdacht harr.[8]
Vun 1956 bit 1959 besoch Trump de Kew-Forest School in New York. 1959 gung he dor af un keem an de New York Military Academy in Cornwall-on-Hudson. Dor hannel sik dat um en privat Internat bi, wo de Jugendlichen as Suldaten uptagen wurrn sünd. De Schoolmesters in Kew Forest harrn sik over em utlaten un sien Vadder meen, he konn sien Söhn nich mehr stüern.[9][10] Up dat Internat weer Trump unbannig good in’n Sport un hett 1964 sien Highschool-Afsluss maakt. Achternah hett he Weertschopswetenschoppen studeert. Vun 1964 bit 1966 weer he an de Fordham-University in New York un 1966 is he denn an de renommeerte Wharton School in Philadelphia annahmen wurrn.[11] As Studenten is Trump nich füdder upfullen. He hett ok nich gegen den Vietnamkrieg demonstreert, as annere Studenten. As he noch studeer, geev sien Vadder em as Startkapital 2 Mio. Dollar un he gung bi, un köff ole boofällige Hüser, maak de wedder torecht un verköff de denn mit groten Gewinn[12] Dat Studium hett he 1968 as Bachelor afslaten. Achterna hett he en Attest vun’n Dokter kregen un möss nich to’n Wehrdeenst. Dor harrn se em unner Umstänn na Vietnam henstüert.[13] Trump hett sülms seggt, he harr dor Maleschen harrt mit een oder mit beide Hacken: Dor weer an de Knaken en Buul wussen, de harr sik avers later torüch billt.
1977 hett he dat Model Ivana Marie Zelníčková ut Tschechien freet. De beiden hefft de Söhns Donald Jr., nömmt Don, (* 1977) un Eric (* 1984) un de Dochter Ivanka (* 1981) mit’nanner. 1990 hett sik dat Paar scheden laten.[14] Vun 1993 bit 1999 weer he verhieraat mit de amerikaansche Schauspelersche Marla Maples. Mit ehr hett he de Dochter Tiffany (* 1993) kregen. 2005 hett he dat Model Melania Knauss ut Slowenien freet. 2006 is ehr Söhn Barron William to’e Welt kamen. sien beiden eersten Söhns Don un Eric un sien Dochter Ivanka hefft hüdigendags all en Positschoon heel boven in dat Familienunnernehmen The Trump Organization . Ivanka hett bovento noch Karriere maakt as Model. Achtmol is Trump amangs Grootvadder wurrn.[15]
Trump höört to de presbyteriaansche Marble Collegiate Church to, de to de Reformed Church in America tohören deit.[16] Wat he gloven deit, hett he openbar vun den doren Paster Norman Vincent Peale overnahmen. Peale hett christliche Ansichten tohopenknütt mit de säkulare Lehr vun dat „Positive Denken“.[17] Trump seggt sülms, he begeev sik heel un deel dat Smöken vun Zigaretten un drinkt ok keen Alkohol. Datt sien ollern Broder Fred 1981 vunwegen de Alkoholkrankheit sturven weer, harr em dor noch mehr vun overtüügt.[18] Trump sien Suster Maryanne Trump-Barry is Bundesrichtersche an den United States Court of Appeals (Appellatschonsgericht).[19]
Vun de 1980er Johre af an hett sik Trump jummer wedder mol ütert to de Politik. 1987 hett he sik as Liddmaat vun de Republikaners inschrieven laten. 1999 gung he rover na de Independence Party. Dat weer en Paten vun Ross Perot sien Reform Party. 2001 gung he na de Demokraten, un 2009 is he wedder Liddmaat wurrn bi de Republikaners. Bit 2012 hen hett he sien Parteispennen meist to lieke Deele an de beiden groten Parteien verdeelt. Bovento hett he 100.000 US-Dollar an de Clinton Foundation geven, un hett sik lang Tied goot verstahn mit Hillary Clinton.[20]
Al 1988, 2000 (for de Reform Party) un 2004 (for de Demokraten) hett he simmelert, of he sik for de Wahlen to’n US-Präsidenten upstellen laten schall. 2006 (for de Demokraten) un 2014 (for de Republikaners) speel he mit den Gedanken, bi de Wahlen to’n Gouverneur vun New York an to treden.[21] Ok bi de Präsidentenwahlen vun 2012 hett he seggt, he konn sik dat woll vörstellen, an to treden, man in’n Mai 2011 hett he denn doch afseggt.[22] En paar Weken vordem harr he vun Präsident Barack Obama verlangt, he schall sien Bortsorkunn opentlich utstellen. Dor hett he mit betwiefelt, ob Obama overhoop Präsident ween dröff[23] In’n September 2016 hett he de Theorie, Obama weer nich in de USA up‘ Welt kamen, torüchnahmen.[24]
An’n 16. Juni 2015 hett Trump künnig makt, dat he sik vun de Republikaners upstellen laten woll to de Wahlen um dat Amt vun den US-Präsidenten.[25] Trump hett verspraken, he woll dat upnehmen mit de groten Weertschopsmächte in de heelen Welt – gans anners, as de US – Politik. Bovento woll he gegen dat illegale Towannern wat doon. As groten Geschäftsmann buten de Machtzirkels in Washington verstunn he sik dor up. He hett noch toföögt, he würr „de basigste Arbäidssteed-Präsident“ ween, „den Gott jemols maakt hett“[26] To sien Wahlspröök hett he dat Woort maakt: „Make America great again“ ( „Maak Amerika wedder groot“). Düssen Slogan harr al Ronald Reagan bi de Wahlen vun 1980 bruukt, man Trump harr dor de Rechten an kregen.
Mit sien butte Rhetorik hett Trump in dat Establishment vun sien egen Partei allerhand Lüüd gegen sik upbrocht. So weer de Senater John McCain bang, wat Trump segg, datt konn den rechten Flunken stark maken (de so nömmten „Mallbüdels“, up Engelsch de „crazies“),[27] wieldes annere Politikers, de gode Arbeit maakt harrn, an’e Siet schaven weert.[28] Bit Enn Juli hett Trump sik in Umfragen an de Top sett. An’n 30. Juli 2015 stunn he bi knapp 20 Perzent un harr dor Jeb Bush mit 13 un Scott Walker mit 12 Perzent al achter sik laten.[29] Lüüd, de up sien Siet stunnen, geev dat in meist all Deelen vun de Partei.[30][31] In de Sozialen Medien hefft mehr Lüüd na em keken, as na all annere Kannedaten in beide Parteien.[32] Vunwegen, datt he over den heelen Sommer hen jummerweg to sehn un to hören weer, hefft allerhand amerikaansche Medien vun „Trump sien Sommer“ (engelsch: „Summer of Trump“) snackt.[33]
Fudderhen stunn Trump in Umfragen an’e Top. In den Prognosenmarkt Pivit kladdern sien Chancen, datt he republikaanschen Kannedaten weern schall, vun 1 up 19 Perzent.[34] De New York Times meen, datt he so good in de Umfragen stunn, dat bedüüd noch heel un dall nix, vunwegen sunnerlich veel vun sien Anhängers noch gor nich wüssen, of se overhoop na de Wahl hengahn wollen.[35] In de drüdde Weeken vun’n Oktober is fökener bekannt maakt wurrn, datt midderwielen Deele vun dat Partei-Establishment dormit reken döen, Trump konn de Vörwahlen winnen.[36] Dor höör u. a. Alex Castellanos to.[37] Bi en Umfraag menen mehr as 40 Perzent un dor de düütliche Mehrheit vun de republikaanschen Wählers mit, Trump schall de Nomineern woll winnen. En halv Johr vordem harr dat noch nüms seggt.[38]
An’n 26. Mai 2016 harr Trump bi de Vorwahlen 1.239 Delegeerte hoolt un dor de nödige Tall mit, datt he up den Parteikongress in Cleveland in’n Juli 2016 dör de Republikaansche Partei to’n Kannedaten for de Präsidentenwahlen upstellt weern schall.[39]
De Parteidag weer vun’n 18. bit to’n 21. Juli un hett stattfunnen in de Quicken Loans Arena in Cleveland in den US-Bundsstaat Ohio. De tokamen Kannedat möss vun de 2.472 Afordenten mit eenfacke Mehrheit wählt weern un bruuk also opminnst 1.237 Stimmen. Trump is dor denn an’n 19. Juli mit 1.725 Stimmen to’n Präsidenten-Kannedaten nomineert wurrn. 721 Lüüd stimmen dor gegen em, dat weer de hööchste Tall vun Gegenstimmen bi en Convention siet 1976. Trump hett dor den Gouverneur vun den Bundsstaat Indiana, Mike Pence as Running Mate, also as Viez-Präsidenten-Kannedaten, vörslahn.
As Trump nomineert wurrn is, weer he siet Dwight David Eisenhower in’t Johr 1952 de eerste Mann, de Präsident weern woll, un vordem nie nich en Amt in de Politik harrt hett. Bovento is he siet den Afkaaten un Geschäftsmann Wendell Willkie in’t Johr 1940 de eerste Mann ween, de Präsident weern woll un vordem keen Mandat in de Politik un ok keen hogen Rang bi dat Militär harrt hett.
Na denn republikaanschen Parteidag hett Trump bannig Achterwind kregen un konn sik hen un wenn in de Umfragen vör sien Gegenspelersche Hillary Clinton schuven.
An’n Wahldag, dat weer de 8. November 2016, konn Trump sik, anners, as de meisten Umfragen un Wahlprognosen vörutseggt harrn, gegen Clinton dörsetten. Den Grundsteen for sien Sieg hett he in den so nömmten Rust Belt in den Middelwesten leggt. Dor konn he in de Bundsstaten Michigan, Wisconsin un Pennsylvania, de mehrsttieds de Demokraten kört, en Mehrheit winnen. Bovento hett he in de so nömmten Swing States as Florida, Ohio un Iowa, wo dat bi de Wahlen jummers hen un her geiht un mol de Republikaners, mol de Demokraten winnt, ok en Mehrheit up sik vereenen. In Ohio un Iowa hett he, gegen fröhere Wahlen over, en bannig düütlichen Vörsprung harrt.
An’n lieken Avend hett Trump in New York en Rede to sien Sieg holen un sunnerlich rutstellt, he woll „de Präsident vun all Amerikaners“ ween.[40] So, as dat de US-Verfaten vörsehn deit, hett he den Eed as US-Präsident an’n 20. Januar 2017 afleggt.
George Washington | John Adams | Thomas Jefferson | James Madison | James Monroe | John Quincy Adams | Andrew Jackson | Martin van Buren | William Henry Harrison | John Tyler | James Knox Polk | Zachary Taylor | Millard Fillmore | Franklin Pierce | James Buchanan | Abraham Lincoln | Andrew Johnson | Ulysses Simpson Grant | Rutherford Birchard Hayes | James Abram Garfield | Chester Alan Arthur | Grover Cleveland | Benjamin Harrison | Grover Cleveland | William McKinley | Theodore Roosevelt | William H. Taft | Woodrow Wilson | Warren Gamaliel Harding | Calvin Coolidge | Herbert Clark Hoover | Franklin D. Roosevelt | Harry S. Truman | Dwight David Eisenhower | John F. Kennedy | Lyndon Baines Johnson | Richard Milhous Nixon | Gerald Rudolph Ford | Jimmy Carter | Ronald Wilson Reagan | George Herbert Walker Bush | Bill Clinton | George W. Bush | Barack Obama | Donald Trump | Joe Biden