Tonko Ufkes (Zeuvenhuzen, 1958) is n Grunneger dichter, schriever en historicus. Ien t Westerketiers schrift er verhoalen, gedichten, en stukjes over geschiedenis en toal.
Ien 1989 is Ufkes van geschiedenisleroar onderzoeker ien t butenlaand worden. Toen er brieven schreef noar zien olders thuus, kwam e d'r aachter dat t Grunnegs hiel geschikt was om hum op pepier uut te drukken. Vanòf 1989 dreug er geregeld bie aan t Grunneger literaire tiedschrift Krödde, eerst veural gedichten en loater meest verhoalen. Ok vanòf dat joar is hij metwaarker van t tiedschrift Toal en Taiken.
Sinds 2008 dragt Ufkes waark bie, veural verhoalen, an t Drents letterkundig tiedschrift Roet en is er stukjesschriever veur t Dagblad van het Noorden. Ok dreug er bie an t Grunnegstoalige webstee Webloug, dat ien 2019 stopte.
Soamen met aandern stelde er n nust boeken soamen, zoas e drijdielige Verzoamelde gedichten van Jelte Dijkstra (2004-6, met Bindert Helder) en Lezen en schrieven in Grunneger toal (2008, met Tonnis Musschenga). Hij het biedroagen leverd an veul publikoatsies.
Ufkes is hoofdredakteur, en ien van de oprichters, van t in 2016 oprichte digitoale tiedschrift Oader veur Grunneger literatuur. In 2019 kreeg er veur zien proza de Freudenthal-Pries, de belaangriekste pries veur literatuur ien t Nedersaksisch.
De gedichten van Ufkes goan over alledoagse belevenissen en ervoarings ien en rondom gezin, huus en heem. Weeromkerende thema's ien zien verhoalen binnen:
Ufkes het geschiedenis studeerd aan e Rieksuniversiteit Grunnen. Hij is specialiseerd ien archiefonderzoek, haandschriften uut de 16e en 17e eeuw, en historisch onderzoek ien direkte reloatsie tot archeologisch onderzoek. Veur de tiedschriften Stad & Lande en Groninger Kerken schrift er veurnoamelk over 17e-eeuwse onderwarpen.
Bulten blad lijt al op e grond en e stroeken hangen vol bessen. Riepe vruchten, kloar om te oogsten. En dan de vogels; niet meer allent of ien koppels mor nou worden het hiele wolken, wolken van sprutters en kiewieten. Haarst is de mooiste tied van t joar, van t leven misschien.
Uut 'Stevels', verhoal ien n tuut op beide schelpen