UL
|
Šta pogina ṛ’ ê š-cṛiccịa ‘n ulmioš-cu, s’cundu a gṛafia d’ Marco Michelis |
Voldalmélla Fṛâziun | |
---|---|
Localizaçión | |
Stâto | Itàlia |
Región | Piemunte |
Provìnsa | Cuni |
Comùn | Ulmea |
Teritöio | |
Coordinæ: | 44°09′56.92″N 7°52′53.72″E / 44.16581°N 7.88159°E |
Altitùdine | 1 021 m s.l.m. |
Abitanti | 1 |
Âtre informaçioìn | |
Fûzo oràrio | UTC+1 |
Nomme abitanti | voldalmlöi |
Cartògrafîa | |
Voldalmélla (Valdarmella in italian), ṛè ina fṛâziun d’l cumün d’ Ulmèa ch’ a cuntia sulu 1 abitonte (nüm’ṛi aggiulnoi al 2019).[1]
A Voldalmélla a s’ tṛöva a 1021 m. ‘nsu livèllu d’l moa, ai pê dâ Cōlla dî Telmo (2099m), ‘ntâ vallô dû Rian Almélla (da quâ ch’ u ven u nōmme del paise), ch’ u s’ compa ‘nt’ Tonno daṛa lèlca. A fṛâziun a cunfina velsu nord cun èl Cà Bensi, velsu punente con Bulgu Cuni è èl Cà Galvoggni (au abandunoi).[2]
A fṛâziun ṛè štô fundô m-šquonci oggni fa, a geịs̅c̅ịa ṛè del XVIII seculu. Ntû dōppuguèra, cumme tütte èl bulgoi ṛô c’munzà a špupulose.[3] Èl gènte io sun caṛoi vèlsu Ulmèa. ‘Ntl 1955 l’ è štà inaugüṛà in növu impiantu eletṛicu ch’ u sèlve ascì èl fṛâziui vis̅c̅ine ‘d Pêrundu è Viloa.[4]
A fèlvoa dèl 1972, dōppu in n’véa bundusu, u s’ d’štocca dai pṛoi suvo èl cà ina periculusa büṛa ch’ a fa gṛōšši donni al cà dâ Voldalmélla: Ina famna d’l pōštu, ‘nsèmmè a ṛa sô cà è èl sö beštie, a ven pultô fin ‘n fundu a ṛa valô; a ven tṛuvô cōc dì dōppu, mōlta.
A büṛa, paltia pōcu dōppu in bōttu dōppu meʒʒudì, a s’è d’štacô da ‘n cuštun ‘d rōcca a nord-ovest d’l Cà dî Bṛui, pöö a s’è divisa in dui fṛunti. A ven špazô via a polte cịü’ bossa d’l paise, lunde che tṛê p’lsune i sun d’špèlse.[5]
A büṛa a špozza via cà ‘ntṛî; i suculsci j’ arivo, pṛimma dai voldalmlöi, pö d’ ‘nt’ Ulmèa, cun i carabinié è j’ alpî, dōppu l’ariva ascì u suculsu alpin ‘d Garešše.[6]
‘N meʒʒu aṛa fṛâziun, ‘nsâ lèlca d’l Almélla, u s’ tṛöva a capélla dedicô a Sen Dunà ch’ ṛè dû setzèntu, è a dipende da ṛa parōcchia d’ Ulmèa.[7]
A Voldalmélla ṛè d’štonte 3,16 chilometṛi d’nt’ Ulmèa, ṛè culegô cun èl fṛâziui ‘d Pêrundu è d’l Viloa, d’lun’ ch’ u s’ariva paltèndu daṛa caplatta d’ Sèn Mōṛu.