Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De klaank is e geluid dat oontsteit door trillinge vaan de loch. Klaank weurt gekinmerk door 6 dinger:
- de toenhuugde vaan de liegste toen vaan de klaank (ouch wel groondtoen geneump). Es de trillinge vaan de loch regelmaoteg zien gelt: wie mie trillinge, wie hoeger de klaank. Es de trillinge neet regelmaoteg zien huurs te roesj.
- de klaankkleur of timbre. Klaank kin opgebouwd zien oet mierdere toene. De verhajding vaan de sterkde vaan die toene t.o.v. de groondtoen bepaold de kleur. Trillinge woevaan de frequenties veelvoude vaan de groondtoen zien numme v'r boventoene.
- 't volume: wie groeter de lochdrökversjèlle die door de trillinge weure veroorzaak, wie helder 't geluid .
- d'n door vaan 't aonzwelle vaan 't geluid.
- d'n door vaan 't aonhawwe vaan 't geluid.
- d'n door vaan 't oetsterve vaan 't geluid.
Taolkundege klaank
'ne Spraokklaank heet väöl mie mèt taolkunde te make. Dit zien de versjèllende geluide die weure gebruuk bij wäörd. D'n term liet zien tot klaank e woord 'n gaans aander beteikenis kin geve. Num 't Limbörgs woord bein. Dit woord heet väöl mèt laank en kort trèkke te make (d'n door vaan 't aonzwelle vaan 't geluid), get wat natuurlek ouch oonder klaank vèlt. Laankgetrokke is 't mer ein bein, kortgetrokke weure 't opins twie of mie bein.
Studies die ziech mèt klaank bezeg hawwe
't Gief mierdere taolkundege studies die ziech bezeg hawwe mèt klaank:
- Fonetiek (veur taolege klaanke in 't algemein)
- Fonologie (veur de ordening vaan klaanke tot spraok)
- Fonotaxis (veur de specifieke klaankorganisatie die 'n bepaolde taol eige is)