Pentameter dactylicus seu tantum pentameter[1][2] (a Graeco πεντάμετρος, videlicet "compositus ex quinque metris") est versus Latinae et Graecae poësis, etiamsi praecipue in distichis inveniri potest.
Pentameter divisus est in duos hemistichios (a verbo Graeco ἡμιστίχιον, "dimidius versus"); primus hemistichius constat ex duobus dactylis (— ∪ ∪) non numquam pro spondeis (— —) substitutis atque syllaba acuta tertii dactyli; secundus ex duobus dactylis firmis atque tertii dactyli acuta syllaba breviter vel producte dicta. Ictus in syllabas primas omnium dactylorum et in ultimam, quamquam brevem, cadit.
Exemplum pentametri est versus secundus Catulli carminis 85 (LXXXV) ex Epigrammatis educti:
Ód(i) et amó. // Quar(e) íd faciám // fortásse requíris. | — hexameter |
Néscio, séd fierí // sénti(o) et éxcruciór. | — pentameter |