Catechumenatus est praeparatio baptizandi (catechumeni) ad baptismum, quo particeps fiat ecclesiae.
Tempore ecclesiae antiquae usque ad saeculum 6 praeter Iudaeos imprimis pagani adulti se religioni Christianae adiunxerunt, qui antequam baptizati sunt, inter biennium vel triennium in doctrinis Christianis erudiebantur. Duo gradi distingui solebant:
Medio aevo baptismus infantum in usum receptus est, quamobrem catechesim post baptismum fieri opportebat. Concilio Vaticano Secundo demum Ecclesia Catholica Romana constitutione de sancta liturgia catechumenatum toto orbe terrarum restituit, cui adulti, antequam ad baptismum admittuntur, interesse debent.[1]
Cum decenniis praeteritis in terris olim Christianis magis magisque homines vivunt, qui aliis religionibus adhaerent vel saltem baptizati non sunt, quidam eorum autem adulti baptismum petunt, etiam multae ecclesiae ex Reformatione natae aliquam catechumenatus formam introduxerunt,[2] id quod missionarii ac ecclesiae, quae baptismum infantum abnuunt (ut puta Baptistae) semper fecerunt.