Yn Chorn
Kernow (Cornish)
Cornwall (Baarle)
—  Coontae jesh-chliaghtagh  —

Brattagh

Armys
Jarroo-raa: "Onen hag oll"
"Fer as dagh ooilley 'er"
Soiaghey ny Corn er caslys-çheerey Hostyn
Soiaghey ny Corn er caslys-çheerey Hostyn
Co-ordnaidyn: 51°18′00″N 05°54′00″W / 51.3°N 5.9°W / 51.3; -5.9
Çheer Reeriaght Unnaneysit
Çheer cho-ayrnagh Sostyn
Ard Sostyn Heear Yiass
Ard-oik reiragh Truru
Reiltys
 - Colught Coonseil ny Corn
 - MPyn
6
Eaghtyr
 - Yn clane 3,563 km² (1,375.7 mi ker)
Earroo yn phobble (2008)[1] 534,300
 - Glooaght y phobble 150/km² (388.5/mi ker)
Cryss hraa GMT (UTC+0)
 - Sourey (TTSL) BST (UTC+1)
ISO 3166-2 GB-CON
Coad ONS 00HE
NUTS 3 UKK30
Ynnyd-eggey www.cornwall.gov.uk

Ta'n Chorn (Cornish: Kernow, Baarle: Cornwall) ny choontae ayns sheear yiass Hostyn. Ta'n coontae soit er lieh-innys çheu heear jeh awin An Tamer. Cha nel agh un ard-valley 'sy choontae, Truru, as t'eh ny phreeu-valley er y choontae. Ta'n Chorn 3,563 km² er eaghtyr, cur ny Skillee, ta soit 45 km magh 'syn aarkey, 'syn earroo. Ta 513,528 cummaltee 'sy choontae lesh glooaght injil y phobble ta mygeayrt 144/km².

Ta'n Chorn ard-ennymagh er son y voanee feie, y choose foddey as eigsoylagh, as yn emshir bog. T'ee ard-ennymagh er son shenndaaleeaght yn eash chloaie as yn eash çhynskylagh, y çheer yalloo meaineraght er-lheh, as ee ny ynnyd eiraght y dowan. She yn turrysagh nane jeh ny çhynskylyn smoo scanshoil (24%)[2] 'sy choontae, agh ta'n Chorn foast nane jeh ny coondaeghyn smoo boght 'sy Reeriaght Unnaneysit (62% faillee meanagh y Reeriaght Unnaneysit)[3]

Nane jeh ny h-ashoonyn Celtiagh t'ayns y Chorn,[4] as ta çhengey Cheltiagh, y Chornish, loayrit aynjee, ga-yeih agh ec tree thousane seyranee. Ta sleih ennagh feyshtaghey stayd bunraghtagh ny Corn laaragh as ta sleih elley geearree hene-reiltys ny Corn.[5]

Bun-ocklaght

"Cornweallas" ayns y Recortys Anglo-Sostnagh

Ta'n ennym Baarlagh Cornwall gowit ass covestey daa enmys ass daa hengey scart.

Hugg ny Romanee yn ennym Cornovii er clein Celtiagh v'ayns y çheer ec traa stiurey ny Romanee. Va'n ennym shen er fys ec ny Brythonee myr Corneu,[6] ny Kernow ayns y Chornish noa-emshiragh. Foddee dy vel yn ennym shen ass daa vun; foddee dy vel mooinjerys eddyr eh as y 'raue Celtiagh cern, ny ass y 'raue Ladjynagh cornu ta'n bree "cayrn" ny "eairk" currit er y daa lhiaggan, as ad cowraghey cummey thallooin ny Corn.[7] Va'n sleih ayn roie-vunnit as lesh shen va'n çheer oc recortyssit myr Cornubia roish ny bleeaney 700 RC, as yn enmys shen keeayllaghey "sleih yn eairk" ny "sleih y chayrn".

Rish ny 6oo as 7oo eashyn, va'n enmys Cornubia cleaynaghit liorish mooar-chaghlaaghyn 'sy Çhenn-Vaarle.[8] Hugg ny h-Anglo-Sostnee y meer yerree wealas da fir quaagh, as va'n enmys noa Corn-wealas currit er bun. Ta screeudeyryn shennaghys ennagh cowraghey da vel wealas n'ockle Anglo-Sostnagh son Bretin, agh t'eh er credjal dy vel yn enmys shen ry-ymmydit son dagh peiagh Brythonagh.

Politickaght as reirey

Rysrudh
Aberfal
Porth Ia
Heyl
Kammbronn
Hellys
Tewynn Pleustri
Sen Ostell
Bosvenegh
Ponsrys
Essa
Lyskerrys
Lannstefan
Bud
Slystyn reiragh as baljyn scanshoil ny Corn

Imraaghyn

  1. Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2008. National Statistics Online. Office for National Statistics.
  2. "Cornwall Council tourism stats". Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2008-06-15. Feddynit magh er 2008-08-06.
  3. Peter Kingston, 2005. "Closed for Business". The Guardian, 10 Boaldyn 2005.
  4. Philip Payton (1996). Cornwall. Fowey: Alexander Associates
  5. Diucaght ny Corn
  6. "Britain's Heritage and History - Cornwall". Camelot International. Feddynit magh er 01-12-2007. ((cite web)): Check date values in: |accessdate= (cooney)
  7. "Celtic Museum". Michael Newton/Saorsa Media. 1991. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2009-01-07. Feddynit magh er 02-12-2007. ((cite web)): Check date values in: |accessdate= (cooney)
  8. "Kingdoms of British Celts - Cornubia". The History Files. Feddynit magh er 2007-12-01.