Tavakuairetã Panama | ||||
---|---|---|---|---|
Panama | ||||
| ||||
Tetã ñe'ẽ akã: Pro mundi beneficio (Latinañe'ẽme: «Yvóra imba'e porãrã») | ||||
Tetã Momorãhéi: «Himno Nacional de Panamá» | ||||
Tavusu (ha táva tuichavéva) | Táva Panama | |||
Ñe'ẽnguéra | Karaiñe'ẽ | |||
Tetãygua réra | Panameño, -ña | |||
Tekuái reko | Mburuvicharape | |||
• Tendota | Laurentino Cortizo | |||
• Ombuekoviáva | José Gabriel Carrizo | |||
Tetã Amandaje | Asamblea Nacional de Panamá | |||
• Sãso • Ojei • Oñemoañete |
Epáñagui 28 jasypateĩ 1821 Kolómbiagui 3 jasypateĩ 1903 7 jasyteĩ 1909 | |||
Yvy apekue | Ñemoĩha 118.º | |||
• Opaite | 75 517[1] km² | |||
• Y (%) | 370.4 km. | |||
Tembe'y | 687 km[1] | |||
Y rembe'y | 2490 km[1] | |||
Yvyty yvatevéva | Volcán Barú | |||
Ava hetakue | Ñemoĩha 127.º | |||
• Hetakue | 4 546 125[2] hab. (2023) | |||
• Typy'ũ | 56 hab./km²* | |||
PIB (PPA) | Ñemoĩha 80.º | |||
• Opaite (2021) | US$ 128 500 sua | |||
• Per cápita | US$ 29 608 | |||
PIB (nominal) | Ñemoĩha 78.º | |||
• Opaite (2021) | US$ 59 260 sua | |||
• Per cápita | US$ 13 849 | |||
IDH (2020) | 0.815[3] (57.º) – Iporãite | |||
Viru |
Balboa (B/. ฿, USD ) | |||
Ára | UTC-5 | |||
ISO Jehero | 591 / PAN / PA | |||
Tetã renda tee Ñandutíme |
.pa | |||
Tetã pumbyry papapy |
+507 | |||
Tetã puhoe papapy |
H3A-H3Z, HOA-HPZ, H8A-H9Z, 3EA-3FZ | |||
Tetã aviõ papapy |
HP | |||
Mba'yrumýi papapy tee |
PA | |||
COI Jehero | PAN | |||
Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| ||||
[editar datos en Wikidata] |
Panama, héra tee Tavakuairetã Panama (Karaiñe'ẽme: República de Panamá), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Mbyte Amérika ha Ñemby Amérikape. Itavusu hína Táva Panama.[10] Ijerére ojejuhu yvate gotyo para Karíve, ñemby gotyo ojejuhu paraguasu Py'aguapy, kuarahyresẽ ngotyo oĩ Kolómbia ha kuarahyreike gotyo oĩ Kóta Rríka. Ijyvy apekue niko 75 517 km².[1] Ko tetã ojejuhu pe yvyjyvápe héra peteĩcha, peteĩ yvy po'i ombojoajúva Ñemby Amérika ha Mbyte Amérika, ijyvy apekue yvytýgui henyhẽmbáva iñapesỹinte umi ñu oĩva yrape Panama pukukuévo, peteĩ tape henyhẽ ýgui ombojoajúva umi paraguasu Py'aguapy ha Atlántiko, mba'eguasuitéva oipytyvõva ñemu yvy ape ári. Ary 2020 jave, oiko ko tetãme amo 4 279 000 tapicha.[2] Panama ningo ojejuhu yvy iporãitéva ombojoaju hag̃ua umi tetã imombyrýva, upévare oĩ ko tetãme mba'e tuicháva oipytyvõ oñemu porãve hag̃ua mba'ekuéra yga ha y rupive.
Jahechávo mba'éichapa oñemohenda ko tetã, jaikuaáta ary 2020 guive Panamáme oĩ 10 tetãvore ha 6 ypykue rekoha.[11][12] Iléi guasu he'i karaiñe'ẽ hína pe tetã ñe'ẽ tee ha opaite umi Panama retãygua oikuaa va'erã ha ikatu oipuru ko ñe'ẽ.[13] Ary 2006 jave, karaiñe'ẽ ningo pe ñe'ẽ 93.1 % umi Panama retãyguágui oipuruve.[14] Ñe'ẽnguéra ambuéva Panama megua oñemoañete avei mbo'ehao ha tekombo'e rupive umi tekohápe oĩvéva Amérika ypykue.[15]
Antigua ha Barbuda | Guatemála | Gyranáta | Haiti | Hamáika | Kanatã | Kosta Rrika | Kúva | Méhiko | Nikarágua | Ndominíka | Ondúra | Panama | Salvador | San Cristóbal ha Nieves | Santa Lucía | San Vicente ha Granadinas | Tetã Ndominikagua | Tetãvore Joapykuéra | Trinidad ha Továgo | Vaamakuéra | Varvado | Velíse |