Unha pandemia é unha epidemia que afecta a toda a Terra ou a unha ampla rexión desta. Segundo a Organización Mundial da Saúde, para que poida aparecer unha pandemia precísase que apareza un virus novo, o que implica que a poboación non é inmune a el. Ademais, o virus ten que ser capaz de infectar a humanos causando enfermidades graves e que o virus teña a capacidade de transmitirse de persoa a persoa de forma eficaz.
No mes de maio de 2009 a OMS cambiou a definición de pandemia. Antes do cambio definíase como "infección por un axente infeccioso, simultánea en diferentes países, cunha mortalidade significativa en relación á proporción de poboación infectada". Na nova definición eliminouse a característica de "mortalidade".
Houbo un número importante de pandemias ao longo da historia do ser humano, xeralmente zoonoses que se produciron pola domesticación dos animais, como a gripe e a tuberculose. Cómpre ser mencionadas unha serie de epidemias que supuxeron a destrución de cidades:
A partir do século XIX estendeuse o cólera, que matou decenas de millóns de persoas.[8] Entre 1918 e 1919 estendeuse a gripe española, que infectou un terzo da poboación mundial e puido matar 50 millóns de persoas en dezaoito meses.[9]
O VIH orixinouse en África e estendeuse polo Estados Unidos a través de Haití entre 1966 e 1972.[10] A sida é actualmente unha pandemia, cunha porcentaxe de infectados que chega ao 25 % no sur e o leste de África. En 2006, a prevalencia do VIH entre as mulleres embarazadas en Suráfrica era do 29.1 %.[11] A educación efectiva sobre saúde sexual e a prevención nas infeccións do sangue axudaron a que a porcentaxe diminuíse lentamente en varios países africanos grazas a programas educativos. As taxas de infección están a incrementarse novamente en Asia e América. A mortalidade a causa da sida en África pode acadar os 90-100 millóns en 2025.[12]
A OMS indica que para que poida aparecer unha pandemia precísase:
| Fases de alerta de pandemia segundo a OMS (2009)[13] | |
|---|---|
| Fase | Descrición |
| Fase 1 | Non hai entre os animais virus circulantes que causaran infeccións humanas. |
| Fase 2 | Circulación entre os animais domésticos ou salvaxes dun virus gripal animal que causou infeccións humanas, polo que se considera unha posible ameaza de pandemia. |
| Fase 3 | Existencia dun virus gripal animal ou un virus reagrupado humano-animal que causou casos esporádicos ou pequenos conglomerados de casos humanos, pero non ocasionou unha transmisión de persoa a persoa suficiente para manter gromos a nivel comunitario. |
| Fase 4 | Transmisión comprobada de persoa a persoa dun virus animal ou dun virus reagrupado humano-animal capaz de causar "brotes a nivel comunitario". |
| Fase 5 | Propagación do virus de persoa a persoa polo menos en dous países dunha rexión da OMS. |
| Fase 6 | Ademais dos criterios que definen a fase 5, hai acompañamento da aparición de gromos comunitarios en polo menos un terceiro país dunha rexión distinta. |
| Período posterior ao de máxima actividade | A intensidade da pandemia na maioría dos países cunha vixilancia axeitada disminuirá por baixo da observada no momento álxido. |
| Período pospandémico | Os casos de difteria volverán ser comparables aos habituais da gripe estacional. É importante manter a vixilancia e actualizar en consecuencia a preparación para unha pandemia e os plans de resposta. |
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Pandemia  |
