A Historia da literatura galega é unha obra en catro tomos escrita por Xosé Ramón Pena e publicada por Edicións Xerais de Galicia en 2013 , 2014 , 2016 e 2019 , respectivamente.[ 2] O tomo IV chega ata 1975 e está prevista a continuación. A edición correu a cargo de Anaír Rodríguez . Os libros, que non levan ilustración interior ningunha,[ 1] carecen, tamén, de índice onomástico, a diferenza dalgún dos outros títulos da mesma temática , que si o teñen. A obra recibiu un Premio Fervenzas Literarias (2014), un Premio da Crítica Galicia (2015) e un Premio Antón Losada Diéguez (2017).[ 3]
Contido dos catro volumes
Historia da literatura galega I. Das orixes a 1853.
Algúns exemplares da Historia da literatura galega nun expositor no Culturgal de 2014. 2013, 433 páxs.[ 4] [ 5]
Contidos :
Literatura galego-portuguesa / literatura galega medieval.
A Galiza medieval: as coordenadas históricas.
A lírica trobadoresca profana (I): cronoloxía e ámbito social-xeográfico.
A lírica trobadoresca profana (II): transmisión.
A lírica trobadoresca profana (III): os xéneros líricos. A cantiga de amor .
A lírica trobadoresca profana (IV): a cantiga de amigo .
A lírica trobadoresca profana (V): a cantiga de escarnio e maldicir .
A lírica trobadoresca profana (VI): os xéneros híbridos ou "menores".
A lírica trobadoresca relixiosa: as Cantigas de Santa María .
Os epígonos trobadorescos: a "escola galego-castelá " e o Cancioneiro Geral de García de Resende.
A prosa medieval (I): o roman e a literatura novelesca.
A prosa medieval (II): a haxiografía. Os miragres de Santiago .
A prosa medieval (III): a historiografía. Textos xurídicos e didácticos.
A literatura do galego medio.
Galiza no Antigo Réxime : as coordenadas históricas.
A literatura do galego medio.
Historia da literatura galega II. De 1853 a 1916. O Rexurdimento.
2014, 440 páxs.[ 6] [ 7]
Contidos :
O asentamento do estado liberal na sociedade galega.
Unha economía de base agraria. A desindustrialización. As comunicacións.
A emigración.
As coordenadas lingüístico-culturais.
Lingua e nación: do castelán ao español.
O conflito lingüístico: a instauración da diglosia.
Precursores e periodización do Rexurdimento.
O labor da imprenta, a prensa e as sociedades culturais. Os Xogos Florais de 1861.
O labor dos historiadores: na procura das orixes.
O estudo do idioma: o proceso de gramaticalización.
Renacenza e romantismo .[sic ]
Xoán Manuel Pintos .
Antonio Fernández Morales .
Francisco Añón . Alberto Camino .
Vicente Turnes . Antonio María de la Iglesia , Francisco María de la Iglesia , Marcial Valladares .
Aproximación biográfica.
Cantares gallegos .
O "Conto galego".
A restauración.
A crise finisecular. As transformacións do novecentos.
Os inicios do movemento agrario.
Traxectoria: da Asociación Regionalista a Solidaridad Gallega .
O legado ideolóxico do rexionalismo: Manuel Murguía .
As coordenadas lingüístico-culturais do Rexurdimento pleno.
O estudo do idioma: o proceso de gramaticalización (II): os Xogos Florais de Tui. A creación da Real Academia Galega .
A Galiza de ultramar.
A literatura do Rexurdimento Pleno.
Rosalía de Castro (II): Follas novas .
Os prólogos.
Estrutura.
Compromiso e sonoridade.
A dor da existencia.
A poética de Follas novas .
Desde Cantares gallegos e Follas novas a En las orillas del Sar (e Postrimerías ).
Datos biobliográficos.
O mundo poético pondaliano.
Os Eoas .
Aproximación biográfica.
Traxectorias na poesía de Curros.
O divino sainete .
A lírica "entre dous séculos".
Popularismo: Valentín Lamas Carvajal , Benito Losada , Manuel Leiras Pulpeiro .
Academicismo: Evaristo Martelo Paumán , Florencio Vaamonde Lores , Alberto García Ferreiro .
A prosa anterior ás Irmandades.
A "prehistoria" da narrativa galega.
A novela católico-histórica: Antonio López Ferreiro .
A narrativa cívico-popularista: Valentín Lamas Carvajal .
O folletín: Xesús Rodríguez López .
As narracións "híbridas": Xan da Masma , Luís Otero Pimentel .
As novas propostas: Heraclio Pérez Placer , Francisco Álvaez de Nóvoa .
O teatro rexionalista (1982-1916).
A posta en escena: a Galiza emigrante. A "Escuela Regional Gallega de Declamación".
Direccións temáticas: o melodrama popularista (Galo Salinas ), o drama histórico, o teatro lírico-costumista, o drama social, a comedia (socio-)costumista.
Historia da literatura galega III. De 1916 a 1936.
2016, 520 páxs.[ 8] [ 9] [ 10] [ 11]
Contidos :
Galiza 1916-1936: as innovacións económicas.
Os cambios sociais: a mobilización agraria.
As transformacións políticas: a fin da restauración e a Segunda República .
A mobilización galeguista: o nacionalismo de anteguerra.
A traxectoria das Irmandades da Fala.
O Partido Galeguista e a procura do Estatuto de Autonomía .
As coordenadas lingüístico-culturais.
O status legal do idioma. O galego no ensino.
A difusión xornalística e editorial. Leandro Carré Alvarellos e Ánxel Casal .
O Seminario de Estudos Galegos . A Asociación de Escritores.
O afán de gramatización.
Os "anos de prata" (1916-1936) (I). A lírica.
Nacionalismo e modernidade: a procura dunha estética nacional.
Tradición e modernidade: alternativas.
Aproximación biográfica.
De "poeta da montaña" a "irmán cantor do ermo".
Outros poetas rexionalistas.
Aproximación biográfica.
"O sucesor de Curros"
O poeta paisaxista-popularista. O poeta intimista.
O "poeta da raza". Na noite estrelecida .
Poeta (didáctico) relixioso: Samos .
Outros poetas da estética nacional.
Neotrobadorismo e neotrobadorismos.
A poética de Fermín Bouza Brey.
A irrupción das vangardas.
As vangardas en Galiza.
Os "novos" contra os "vellos"/"avellentados". Máis alá .
A nova literatura e a prensa literaria.
A poesía de Luís Amado Carballo.
A lírica hilozoísta .
Manuel Antonio e a vangarda.
Álvaro Cunqueiro e os ismos.
Seis poemas galegos de Federico García Lorca.
Os "anos de prata" (1916-1936): a prosa.
As coleccións de novela curta: "a narrativa de quiosco".
Na procura dunha "prensa nacional": tendencias e direccións.
A "renovación enxebre": os prosistas das Irmandades da Fala
O relato simbólico-identitario (I): Nós.
"Época Nós", "Xeración Nós" ou "Grupo Nós "
O Grupo Nós.
A revista Nós .
O relato simbólico-identitario (II): Vicente Risco e o Novecentismo.
Biografía e pensamento.
A prosa de ficción: O porco de pé .
Aproximación biográfica.
A narrativa de Otero Pedrayo.
Aproximación biográfica.
A narrativa de Castelao.
Datos biográficos.
Dos arquivos do trasno .
Os "anos de prata" (III): o teatro.
A actividade escénica nos anos 20 e 30.
Tendencias e direccións.
Historia da literatura galega IV. De 1936 a 1975. A «longa noite».
2019, 544 páxs.[ 12] [ 13] [ 14]