Guerra civil é a denominación usada para calquera enfrontamento bélico onde os participantes están xeralmente formados por dous ou máis eixos políticos contrarios xerados dentro dun mesmo país. O termo é un calco do latín bellum civile que se usou para referirse ás distintas guerras civís da República romana no século I a.C. A súa característica máis común é que o conflito armado desenvólvese nun mesmo país, enfrontándose entre si persoas dun mesmo lugar (cidade, pobo ou comunidade) defendendo, usualmente, dúas ideoloxías ou intereses distintos. Nalgúns casos o obxectivo é a secesión dunha parte do territorio; aínda que entón non sempre se consideran «guerras civís» (exemplos dun tipo ou outro poden ser a guerra civil estadounidense ou as guerras de descolonización).
Neste tipo de conflagración, prodúcese ás veces a intervención de unidades estranxeiras de distintos países, á parte, axudando ou colaborando cos distintos bandos desa mesma guerra civil, cuxos individuos chegan a ser voluntarios civís que apoian a ideoloxía do bando seleccionado.
No século XIX, África foi escenario de numerosas guerras civís en moitos dos seus países debido xeralmente a loitas polo poder das etnias máis importantes de cada país, chamadas «guerras esquecidas», debido a que son coñecidas polo público só cando hai un xenocidio ou un gran masacre de persoas.
A súa característica máis común é que o conflito armado desenvólvese nun mesmo país, enfrontándose entre si persoas dun mesmo lugar (cidade, etnia ou comunidade) defendendo, xeralmente, dúas ideoloxías ou intereses distintos.
Nalgúns casos, o obxectivo é a secesión dunha parte do territorio, aínda que nestes casos non sempre se consideran como "guerras civís" (exemplos dun tipo ou outro poden ser a guerra civil estadounidense ou as guerras de descolonización). Nesta conflagración, chega ás veces a intervención de unidades estranxeiras de distintos países, mesmo, axudando ou colaborando cos distintos bandos desa mesma guerra civil, cuxos individuos chegan a ser voluntarios civís que apoian a ideoloxía do bando seleccionado.
James Fearon, estudoso das guerras civís na Universidade Stanford define unha guerra civil como "un conflito violento nun país no que loitan grupos organizados que pretenden tomar o poder central ou dunha rexión ou cambiar políticas gobernamentais".[1] Ann Hironaka especifica ademais que unha banda da guerra civil é o estado.[2] A intensidade na que un disturbio civil se converte nunha guerra civil é discutido polos estudosos. Algúns científicos políticos definen guerra civil se hai máis de 1000 vítimas,[1] mentres que outros especifican que polo menos ten que haber 100 por cada bando.[3] Correlates of War, conxunto de datos empregados polos que estudan os conflitos, clasifica as guerras civís cando hai máis de mil vítimas relacionadas coa guerra cada ano do conflito. Este número é unha fracción pequena dos millóns que faleceron na segunda guerra civil sudanesa ou na guerra civil de Camboxa, por exemplo, mais exclúe conflitos moi coñecidos como os de Irlanda do Norte e a loita do Congreso Nacional Africano durante o Apartheid en Suráfrica.[2]
Baseando no criterio de 1000 vítimas por ano, houbo 213 guerras civís entre 1816 e 1997, 104 das cales entre 1944 e 1997.[2] Se se usa o criterio de 1000 vítimas totais houbo 90 guerras civís entre 1945 e 2007, con 20 en 2007.[1]
As convencións de Xenebra non definen especificamente o vocábulo "guerra civil", mais delimitan as responsabilidades das partes nun "conflito armado de carácter non internacional", o que inclúe as guerras civís.
Con todo, o comité internacional da Cruz Vermella tratou de aclarar o concepto cos seus comentarios sobre a convención de Xenebra, indicando que as convencións son "tan xerais, tan vagas, que moitas das delegacións temían que podían tomarse para cubrir calquera acto cometido pola forza das armas". Entón, os comentarios proporcionan diferentes condicións das que dependerían as convencións de Xenebra, aínda que o comentario sinala que non debería ser interpretado como condicións ríxidas. Estas condicións listadas pola ICRC son:[4][5]
(1) Que a parte en rebeldía contra o goberno de iure posúa unha forza militar organizada, unha autoridade responsable polos seus actos, que actúa nun determinado territorio e que ten os medios de respectar e asegurar respecto pla Convención.
(2) Que o goberno legal estea obrigado a dar recursos á forza militar regular contra os insurxentes organizados como exército e en posesión dunha parte do territorio nacional.
(3) (a) Que o goberno de iure recoñecese os insurxentes como belixerantes; ou (b) Que se dean a eles mesmos os dereitos como belixerantes; ou (c) Que se trate os insurxentes co recoñecemento como belixerantes para o propósito só da presente Convención; ou (d) Que a disputa fose admitida na axenda do Consello de Seguridade ou da Asemblea Xeral das Nacións Unidas como parte dunha ameaza á paz internacional, unha violación da paz ou un acto de agresión.
(4) (a) Que os insurxentes teñan unha organización con propósito de ter as características dun Estado. (b) Que a autoridade civil insurxente exercite autoridade de facto sobre a poboación nunha porción determinada do territorio nacional. (c) Que as forzas armadas actúan baixo a dirección dunha autoridade organizada e estean preparadas para observar as leis ordinarias da guerra. (d) Que a autoridade civil insurxente acorde estar rexida polas cláusulas da Convención.
The term 'the Troubles' is a euphemism used by people in Ireland for the present conflict. The term has been used before to describe other periods of Irish history. On the CAIN web site the terms 'Northern Ireland conflict' and 'the Troubles', are used interchangeably.
The Northern Ireland conflict, known locally as 'the Troubles', endured for three decades and claimed the lives of more than 3,500 people.
![]() |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Guerra civil |