O termo escritura do Indo ―tamén chamada lingua protoíndica― refírese a breves secuencias agrupadas de símbolos vinculados coa cultura do Val do Indo.

Segundo se estima, a devandita civilización de trazos netamente urbanos floreceu boa parte do III milenio (-2600 a -2500) e extinguiuse aproximadamente a mediados do II milenio (-1800 a -1500). Non obstante, debido a novas escavacións arqueolóxicas que se están levando a cabo na rexión, os límites temporais forzosamente estarán baixo debate considerando o novo material de interese que poida xurdir. Os xacementos protohistóricos máis importantes emparentados coa suposta escritura son, Harappa^[1] e Mohenjo-daro.^[2] Por agora, o conxunto de signos e símbolos que posuían os habitantes deses centros non adoita aparecer inciso sobre paredes, lápidas de tumbas, figuras, taboíñas de arxila, papiro ou códigos como noutros tipos coñecidos de sistemas de escritura, senón que vén gravado principalmente en laxes ―pedras lisas― de forma cadrada e rectangular, chamados polos expertos «selos» (seals en inglés).^[3][4][5] Tamén se atopou sobre outros materiais imperecedoiros, por exemplo en vasillas ou fragmentos de vasillas de cerámica, taboíñas de cobre, utensilios variados de bronce e sobre varas de marfil e de óso. As pedras lisas que levan inscricións destácanse polo seu estilo particular de incisión e a súa aparencia exquisita.

Características da escritura do Val do Indo

• Os obxectos descubertos no curso dos anos mostran un número reducido de símbolos na súa superficie. A media dos signos gravados é de catro ou cinco. De maneira similar, o documento que rexistra 'a inscrición' máis longa comprende 17 signos non repetitivos, coñecido como M-314 ou 26 signos, i. e., M-494 (Parpola, 1994).^[6] Esa conspicua brevidade de signos sobre 'os selos' deu orixe a hipóteses diferentes respecto da súa función. É posíbel que contivesen nomes persoais, títulos profesionais, administrativos ou de propiedade ou ben podían servir de documentos de identidade, cartóns de intercambio, amuletos ou obxectos votivos.
• En moitas laxes aparecen estampadas figuritas de animais identificábeis como cebús, búfalos, rinocerontes, tigres Arquivado 21 de febreiro de 2012 en Wayback Machine., elefantes e así mesmo certas criaturas fantásticas como unicornios ou seres tricefálicos.^{[7][8][9][10][11][12][13]} Por algún motivo, non aparecen animais típicos do escenario campestre e salvaxe hindú, tales como cobras, pavos reais, vacas leiteiras, camelos, monos e asnos. Ata que non se obteñan máis datos sobre esa cultura, non se pode dicir con precisión se as laxes servían para catalogar animais e por que se observa a presenza de determinados animais, mentres se dá a ausencia doutros.
• Os obxectos incisos non veñen acompañados doutro código de símbolos ou doutra forma de escritura paralela para que os expertos especulen acerca de textos bilingües.
• A dirección da escritura parece ser de dereita a esquerda.
• O número de signos, conforme numerosos autores, pode variar de 50 a máis de 500 dependendo da maneira de identificalos e contalos. Con iso téntase dicir que aínda hai polémica en canto ás lixeiras modificacións ou combinacións dos signos básicos, tecnicamente chamados alógrafos.^[14]
• Até o día de hoxe recuperáronse máis de 4000 artefactos incisos.

Con todo, en vista de novas evidencias, espérase que as afirmacións de arriba sexan descartábeis e/ou mellorábeis.

Os maiores obstáculos ao desciframento

Os seguintes factores son considerados como os maiores obstáculos á comprensión e ao desciframento da devandita escritura:

• A escritura do Indo desapareceu hai moito tempo, o cal dificulta aínda máis a identificación da lingua de substrato ou da familia de linguas á que pertence. No caso de que fose unha lingua illada, sería case imposíbel chegar ao cobizado desciframento.
• A lonxitude media das inscricións é de menos de cinco signos.
• A falta de textos bilingües vai ocasionar máis dúbidas e máis investigación de natureza intuitiva.
• Non hai unha segmentación final dos minitextos que sexa aceptada por todos os expertos. Máis aló das especulacións persoais, a sintaxe e a morfoloxía de devandita lingua resultarán por tanto escuras.
• Tampouco hai acordo respecto dun número fixo de signos que compoñen a escritura.

Intentos de desciframento

Ao longo dos anos tentouse numerosas veces descifrar a escritura en cuestión (o profesor Gregory Possehl fala de máis de 60 intentos, mentres o autor hindú Iravatham Mahadevan menciona máis de 100 intentos), pero ningunha das propostas foi recibida con xúbilo pola comunidade científica. As reprensións ásperas, lixeiras ou o mero silencio foron constantes entre os autores respecto do proposto e enunciado.

Algúns dos estudosos que avogaron primeiro por un entendemento e logo por un posíbel desciframento foron:

• En 1877, Alexander Cunningham pensou que a escritura era o arquetipo da escritura brahmi usada na época do emperador Aśoka.
• En 1982, S. R. Rao ―no seu libro The Decipherment of the Indus Script (‘O desciframento da escritura do Indo’)― ofrécese a comentar que a lingua de substrato ten que ser o sánscrito védico, ou sexa unha forma temperá do sánscrito (que é un idioma indoeuropeo empregado nos textos védicos). Ademais, opina que moitos dos signos son compostos e que hai un conxunto básico de signos simples, a partir dos cales se formaron os compostos.
• En 1932, Flinders Petrie era da opinión de que a escritura do Indo funcionaba como os xeroglíficos exipcios, aínda que non se ofreceu a suxerir que os idiomas subxacentes estivesen xeneticamente emparentados.
• En 1974, J. V. Kinnier Wilson ―no seu libro Indo-Sumerian: A New Approach to the Problems of the Indus Script (‘O indo-sumerio: un novo achegamento aos problemas da escritura do Indo’)― tentou establecer un vínculo entre a cultura do val do Indo e a civilización sumeria. O autor considerou que ambas as culturas eran ramas do mesmo tronco étnico, aínda que doutra banda confirmouse que epigraficamente non hai probas de conexión entre elas. A súa metodoloxía baseábase na comparación das formas externas de signos de ambas as civilizacións. Esa maneira de dilucidar o problema é similar á de Guillaume de Hevesy, quen viu unha semellanza sorprendente entre os símbolos do val do Indo e os glifos rongo rongo da Illa de Pascua, alegando a súa orixe común.
• En 1992, Walter Fairservis Jr. ―no seu libro The Harappan Civilization and its Writing: A Model for the Decipherment of the Indus Script (‘A civilización de Harappa e a súa escritura: un modelo de desciframento da escritura do Indo’)― analizou a forma dos signos e seleccionou palabras procedentes dunha Linguas dravídicas para que se adaptasen á icona escollida. Ao final, o autor determinou o significado do símbolo particular tomando por referencia o dravídico. Entre as linguas da familia drávida, pódense citar, entre outras, o támil antigo, o telugu, o malayalam e o kanarés.
• Yuri Knorozov ―un dos responsábeis principais do desciframento dos glifos maias― e os seus colaboradores rusos realizaron unha análise distributiva dos signos e acharon que a estrutura indicaba unha lingua de natureza sufixante e aglutinativa, como o turco ou o xaponés de hoxe. Dese modo, segundo eles, o candidato máis probábel nese contexto sería unha lingua do tronco drávido.
• Outros investigadores de peso que apostaron polo drávido como lingua de substrato son o profesor finlandés Asko Parpola, que editou o corpus de inscricións en varios tomos, crendo que os símbolos reflicten unha escritura logo-silábica e o hindú Iravatham Mahadevan.^[15][16]
• Finalmente, hai que dicir que se os signos fosen exclusivamente pictogramas ou logogramas, existiría a alternativa de que non contivesen información ningunha sobre a lingua falada polos antiquísimos escribas, xa que non se podería definir como unha escritura no sentido máis restrinxido da palabra. Nun artigo publicado online en 2004, un trío de estudosos estadounidenses, Steve Farmer, Richard Sproat e Michael Witzel, baseado en análises comparativas, estruturais e de frecuencia dos signos, favoreceron a idea de que a escritura do Indo non estaba asociada a unha definida linguaxe oral.^[17] Carecendo, por tanto, de valores fonéticos, tería un status soamente emblemático, o que por outra banda explicaría a extrema brevidade do material gráfico inciso. Os selos, segundo eles, parecen ser artefactos producidos en masa, destinados a ser utilizados en rituais comunitarios e levarían encima símbolos relixiosos e de sacrificio.

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

Ligazóns externas

• A escritura do Indo no Proxecto Proel.

En inglés

• Indus Script en Ancientscripts.com
• Colección de ensaios sobre a escritura do Indo
• A escritura do Indo (Asko Parpola).
• Horseplay in Harappa artigo de Witzel e Farmer desmontando o presunto descifrado de N.S. Rajaram e Dr. N. Jha
  • Unha resposta ao artigo de Frontline por Michael Danino
• O colapso da tese da escritura do Indo: o mito da civilización literaria de Harappa (Farmer, Sproat e Witzel PDF, 2004).
• Os habitantes védicos de Harappa na escritura por Dr. Koenraad Elst
• Como é que non podemos descifrar a escritura do Indo? Arquivado 03 de xullo de 2008 en Wayback Machine. (de The Straight Dope).
• India. Dúas machadas do Neolítico “descubrimento do século”[1]
• Review of Other Attempts of Decipherment
• Peoples And Languages In Pre-Islamic Indus Valley