Talcott Parsons | |||
---|---|---|---|
1949 - 1949 | |||
Bizitza | |||
Jaiotza | Colorado Springs, 1902ko abenduaren 13a | ||
Herrialdea | Ameriketako Estatu Batuak | ||
Lehen hizkuntza | ingelesa | ||
Heriotza | Munich, 1979ko maiatzaren 8a (76 urte) | ||
Hobiratze lekua | Old Burying Ground (en) | ||
Familia | |||
Aita | Edward Smith Parsons | ||
Ama | Mary Augusta Parsons | ||
Seme-alabak | |||
Hezkuntza | |||
Heziketa | Heidelbergeko Unibertsitatea 1927) doktoretza Amherst College (en) 1924) Artean graduatu London School of Economics (1924 - 1925) | ||
Hezkuntza-maila | doktoretza | ||
Tesi zuzendaria | Edgar Salin (en) | ||
Doktorego ikaslea(k) | Harold Garfinkel Clifford Geertz (en) Robert Bellah Jesse R. Pitts (en) Morris Zelditch (en) Marion J. Levy Jr. (en) Jackson Toby (en) Robert F. Bales (en) Edward Clifton Devereux (en) Robert King Merton Edward O. Laumann Albert K. Cohen (en) | ||
Hizkuntzak | ingelesa alemana | ||
Irakaslea(k) | Emil Lederer (en) Bronisław Malinowski | ||
Ikaslea(k) | |||
Jarduerak | |||
Jarduerak | soziologoa, unibertsitateko irakaslea eta biologoa | ||
Enplegatzailea(k) | Harvard Unibertsitatea | ||
Lan nabarmenak | |||
Jasotako sariak | ikusi
| ||
Kidetza | Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia | ||
Sinesmenak eta ideologia | |||
Alderdi politikoa | Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata | ||
Talcott Parsons (Colorado Springs, 1902ko abenduaren 13a - Munich, 1979ko maiatzaren 8a) Estatu Batuetako soziologoa izan zen. Amherst College ikastetxean eta London School of Economics ikastetxean egin zituen ikasketak; Heidelbergeko Unibertsitatean egin zuen doktoretza. Ekonomiako irakaslea izan zen Harvard Unibertsitatean (1931-1944 urteetan) eta Soziologia irakasle (1944-1949 urteetan). 1949. urtean American Sociological Society elkarteko lehendakari izendatu zuten. Funtzionalismo-estrukturalismoaren aitzindaria izan da soziologian; gizarteen ezaugarri orokorrak eta bereizgarriak aztertzeko sailkapen bat prestatzen saiatu zen. Soziologiaren alorrean eragin handia izan du Parsonsek Estatu Batuetan.
Teoria Parsoniarraren oinarria ekintza da. Ekintza zenbait faktoreren menpe dago, gizartean funtzio bat izatera eramaten dutena. Ekintza helburu bat lortzeko bidea da, nahiz eta ekintza gauzatzen duenak ez du beti bere helburua lortzen. Inguruko baldintzek eta bitartekoek hiru ekintza mota bereizten dituzte: instrumentala, aztertu eta sortu egiten dutenak; adierazleak, saritzea bilatzen dutenak, bideratzailea dena; eta morala, banakoaren kolektibitatea bilatzen duena.
Soziologiaren alorrean eragin handia izan du Parsonsek Estatu Batuetan, funtzionalismo-estrukturalismoaren aitzindaria izan baita.Teoria honek gizarteak autoerregulaziorako joera duela defendatzen du, eta baita haren elementuen (funtzioak, mugak, balioak) arteko interkonexioa ere. Gizarte baten buruaskitasuna oinarrizko beharren menpe daude, hala nola, haurtzaroaren babesa eta hezkuntza gizarteratzeko modu bat bezala ikustea.
XX. mendeko soziologo garrantzitsuenetariko bat izan den arren, kritikak ere jaso izan ditu. Hauek gizarte aldaketei eta sortu dituzten gatazkei arreta gehiegi ez eskaintzeagatik izan dira. Bere obra soziologiaren arloko lehenetariko sintesi saiakera da, zeinetan Émile Durkheim, Max Weberren eta beste soziologo batzuen lanak aztertzen dituen. Parsonsen teoria kontserbadorea besterik ez dela esan da, Karl Marx baztertzeko asmoz egin zena.
Obra nagusiak: Social System (1951, Gizarte-sistema), Politics and Social Structure (1960, Politika eta gizarte-egitura).