Roland Barthes | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Roland Gérard Barthes |
Jaiotza | Cherbourg, 1915eko azaroaren 12a |
Herrialdea | Frantzia |
Heriotza | Parisko 13. barrutia eta Paris, 1980ko martxoaren 26a (64 urte) |
Hobiratze lekua | Ahurti |
Heriotza modua | istripuzko heriotza: ibilgailuak harrapatzea |
Familia | |
Ezkontidea(k) | ezkongabea |
Hezkuntza | |
Heziketa | Lycée Louis-le-Grand (en) Lycée Montaigne (en) Pariseko Letren Fakultatea |
Doktorego ikaslea(k) | Jean Davallon (en) André Labarrère Alberto Ruy Sánchez (en) Danièle Sallenave Pierre Bergounioux (en) Gérard Blanchard Virgil Tanase (en) Yve-Alain Bois (en) Pascal Bruckner (en) Tzvetan Todorov |
Hizkuntzak | frantsesa |
Irakaslea(k) | Charles Panzéra (en) |
Ikaslea(k) | |
Jarduerak | |
Jarduerak | filosofoa, literatura-kritikaria, unibertsitateko irakaslea, semiologist (en) , soziologoa, mythographer (en) , literary theorist (en) , saiakeragilea, idazlea eta ontologista |
Enplegatzailea(k) | CNRS Gizarte Zientzietako Goi Mailako Ikasketen Eskola Collège de France (1976 - 1980) |
Lan nabarmenak | |
Influentziak | Ferdinand de Saussure, Albert Camus, Jean-Paul Sartre, Karl Marx eta Gaston Bachelard |
Mugimendua | Estrukturalismoa |
Genero artistikoa | saiakera egunkaria |
| |
Roland Barthes (Cherbourg, 1915eko azaroaren 12 – Paris, 1980ko martxoaren 26) Euskal Herriarekin lotura handia izan zuen idazle, filosofo, literatura-kritikari eta semiologo frantsesa izan zen.
1915ean Cherbourgen (Normandia) jaioa, umetxoa zela umezurtz geratu zen; Louis Barthes aita Itsas armadako ofiziala zen eta itsas gudu batean hil zuten. Haurtzaroa lehen Baionan eta gero Parisen eman zuen. Hiri hartan Montaigne eta Louis-le-Grand lizeoetan ikasi zuen. 1935ean baxoa lortu zuen eta Parisko Unibertsitateko Letra Klasikoetako Fakultatean izena eman zuen; 1939an Greziar Ikasketetan, Latindar Ikasketetan, Frantses Literaturan eta Filosofiaren Historian titulua atera zuen.
1939-1940an Biarrizko lizeoan ibili zen, eta 1940-1941ean Parisko Voltaire eta buffon lizeoetan. 1941ean Greziar Tragediari buruzko lan batekin Goi Mailako Ikasketetako diploma erdietsi zuen. Tuberkulosiak jota, Frantziako eta Suitzako erietxe batzuetan egon zen; erietxeetan bizitza intelektual aberatsa izan zuen, Georges Fournié bezalakoak ezagutu zituen eta Karl Marx, Jules Michelet eta Jean-Paul Sartreren lanak irakurri eta aztertzeari ekin zion. Argitaratu zituen lehen testuak ordukoak dira. 1943an Hizkuntza Klasikoetako Gramatika eta Filologiako agiria lortu zuen. 1947an Combat aldizkarian 1953an Le Degré zéro de l'écriture lana bihurtuko diren lehen idazkiak. 1962an Michel Foucault eta Michel Deguyrekin Critique aldizkariaren erredakzio-kontseiluan sartu zen. Aldi berean, urte haietan hainbeste lekutara bidaiatu zuen: Bukarest, Alexandria (non Algirdas Julien Greimas ezagutu zuen eta non Hizkuntzalaritzaren alorrean murgildu zen) edota Marokon; herrialde honetara 1963tik aurrera behin baino gehiagotan joan zen eta 1969-1970ean Rabaten irakasle aritu zen.
1970eko hamarkadaren hasieran lan asko argitaratu zituen: L’empire des signes (1970), S/Z (1970), Sade, Fourier, Loyola (1971), Nouveaux essais critiques (1972), Roland Barthes par Roland Barthes (1975) eta Fragments d’un discours amoureux (1977). Onarpen publiko zabala lortu zuen garaia ere izan zen: Tel Quel (1971) eta L'Arc (1973) aldizkariek Barthesi buruzko zenbaki bereziak idatzi zituzten.
1980ko otsailaren 25ean Collège de Francera zihoala kamioi batek harrapatu zuen; istripu honen ondorioz martxoaren 26an hil egin zen.
1916an aita hil zitzaionez, umetan zenbait urtez Baionan bizi izan zen; Henriette Barthes (ezkondu baino lehen, Binger) bere amak Lapurdiko hiriburura jo zuen, aitaren partetiko amonarekin eta Alice bere alabarekin, eta Paulmy eta Txekiar Legioaren etorbideen arteko izkinean zegoen Lanne izeneko etxean plantatu ziren. 1924an Roland nerabea Parisera joan bazen ere, eskolako oporraldiak Baionan pasatu zituen aitona-amonekin; hiri honetan bizi izandakoa bere lan batzuetan islatu zuen, Mythologies, Roland Barthes par Roland Barthes edota lehen aldiz 1977an L'Humanitén agertu zen La lumière du Sud-Ouest lanetan kasurako; azken hau Koldo Izagirrek euskaratu zuen 2005ean, Sud-Ouestaren argia izenburupean[1]. Hiriari hitz hauek dedikatu zizkion:
« | Baiona, Baiona hiri perfektua da: ibaietako hiria, auzo-inguruneetako izen ozenek aireztatzen dutena (Moxorola, Marracq, Lachepaillet, Beyris) eta bizkitartean hiri zerratua.[2] | » |
Geroago, irakaskuntza arloan 1939an Biarrizko lizeo egin berrian lan egin zuen. 1960ko hamarkadan Henriette amak Hendaiako Etchetoa izeneko villa utzi zuen eta Ahurtin Carboué etxea erosi zuen; horren ondorioz 1968tik aurrera Roland Barthesek herri hartan eman zituen udak eta oporraldiak, Parisko bizitza artegatik urrun. Herri hartan ere lurperatu zuten, amarekin[3][4]. Herriko liburutegiari haren izena eman zioten, baita Angelun 2008an eraikitako unibertsitateko ikasleentzako egoitza bati ere[5].
1953an argitaratu zuen Le Degré zéro de l´écriture saiakera, literaturari, hizkuntzari eta hizkuntza horren baldintza historikoei buruzko gogoeta da; «kritika berri»aren agiri gisa hartu zen. Barthesen ustez, lanaren beraren baitan egin beharrekoa da kritika, eta kritika horrek testuaz eta testuaren esanahiaz arduratu behar du soilik. Freuden psikoanalisia osagai nagusietakoa duen azterbide kritiko hori Michelet (1954), Racine (1963), eta beste zenbait azterlanetan erabili zuen. Kritika soziala nagusi da Mythologies (1957) izenburuko lanean. Ondoren, semiologia eta hizkuntzalaritza estrukturalera hurbildu zen: Éléments de sémiologie (1964), Système de la mode (1967). Honoré de Balzac|Balzacen]] kontakizun baten azterketaren, S/Z (1970), eta Sade, Fourier, Loyola (1971) saiakera-liburuaren bidez, adierazlea inkontzientearen sintomatzat (Freud, Lacan) eta kode askotarikoak testuen sakonera historikoaren (Marx) argigarri gisa nabarmendu zituen. Halaber, gai arras nahasi bat aztertu zuen: Japonia, L´Empire des signes (1970) liburuan. Errusiar formalistek abiatutako kritikari formalista nagusietakoa bada ere, testuak irakurlearengan sortzen duen atsegina nabarmentzen du, «zientifikotasun»aren tentazioa alde batera utzita: Le Plaisir du texte (1973, Testuaren atsegina, Juan Garziak euskaratua), Roland Barthes par lui-même (1975), Fragments d´un discours amoureux (1977)[6].