La scienca metodo estas metodo por ekhavi komprenon bazitan sur kontroleblaj indikoj [1]. Ĝi estas la metodo per kiu la scienco evoluas. Tamen, ne ekzistas ununura metodo por ekzameni naturajn fenomenojn.
Sciencistoj uzas observadon, hipotezojn kaj deduktadon por proponi klarigojn de naturaj fenomenoj en formo de teorio. Antaŭdiroj de tiuj teorioj estas kontrolataj per eksperimentoj.
Scienca laboro devas plenumi certajn kriteriojn:
Sciencaj rezultoj devas esti zorge dokumentita. Ekzistas normoj de dokumentado, por ke la sciencistoj povu kompreni la rezultojn de aliaj sciencistoj. Ĉi-rilate gravas la mencio de fontoj kaj la konsidero de la aktuala stato de la scienca esploro pri la temo.
Grava principo estas la skeptiko, do la kritika sinteno rilate al la rezultoj kaj tezoj de si mem kaj de aliaj sciencistoj. Scienca scio malsamas al doktrina scio per tio, ke ĉe doktrina scio oni ne rajtas kritiki, dum sciencaj rezultoj povas esti kontrolataj de ĉiu per uzo de ties propra intelekto.
Scienco ne estas dogma. Scienco malsamas al religio, per tio, ke ĝi ne pretendas liveri absolutan scion. Sciencaj rezultoj estas malverigeblaj; tio signifas, ke ili povas esti rekontrolataj kaj povas esti ekrigardataj malveraj, se la eksperimento ne kongruas kun la teorio.
Scienca kompreno ideale naskiĝas per jenaj etapoj: hola
La evoluo de la scienca metodo estas neapartigebla de la evoluo de la scienco mem. En la antikva Grekio jam troviĝas elementoj de diversaj sciencoj, kiel aritmetiko, astronomio kaj geometrio. Unue, la grekaj filozofoj nur uzis la racion, kaj malagnoskis la observadon, sed tio ŝanĝiĝis per Aristotelo: Li fondis la empiriismon kaj simplan sciencan indukton, kvankam ĝi dependis de kolektado de objektoj anstataŭ eksperimentado.
Francis Bacon kaj Kartezio verkis filozofiajn verkojn pri la scienca metodo, en kiuj ili emfazis la gravecon eviti la trompojn de la menso kaj de sentumoj per sistema observado kaj pensado. Galilejo kombinis kvantajn eksperimentojn kun matematika analizo por esprimi ĝeneralajn fizikajn leĝojn. Isaac Newton sistemigis ĉi tiujn leĝojn en sia verko Philosophiae Naturalis Principia Mathematica per kvar reguloj de rezonado:
La provoj sistemigi la sciencan metodon estis konfrontitaj kun la problemo de indukto: Indukcia rezonado ne estas logiko. Pro tiu problemo, Karl Popper insistis, ke scienca hipotezo devas esti malverigebla.