Math | pentref, cymuned |
---|---|
Poblogaeth | 4,663, 4,817 |
Daearyddiaeth | |
Sir | Castell-nedd Port Talbot |
Gwlad | Cymru |
Arwynebedd | 977.23 ha |
Cyfesurynnau | 51.7652°N 3.7881°W |
Cod SYG | W04000629 |
Cod OS | SN767089 |
Gwleidyddiaeth | |
AC/au | Jeremy Miles (Llafur) |
AS/au | David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol) |
Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot, Cymru, yw Ystalyfera.[1][2] Fe'i lleolir ger cyd-lif yr afonydd Twrch a Thawe, tua 18 milltir i'r gogledd o Abertawe. Datblygodd Ystalyfera yn ystod y 18g, gyda gwaith haern pwysig a sawl pwll glo wedi eu lleoli yno. Fodd bynnag, gyda dirywiad diwydiant gwaithgynhyrchu, bu sawl newid cymdeithasol a demograffaidd yn Ystalyfera, sydd bellach ymlith y 100 cymuned mwyaf amddifad yng Nghymru yn ôl Mynegrif Aml-amddifadedd Cymru. [angen ffynhonnell]
Mae gan Ystalyfera nifer o gapeli a thafarndai adnabyddus, gan gynnwys y Wern Fawr, sydd wedi ennill gwobrau am y cwrw a fregir ar y safle. Mae dylanwad Buddy Holly yn gryf ar enwau'r cwrw hyn. Ar ochr ddeheuol y pentref saif ardal Y Graig Arw a Phant-teg, sy'n cysylltu Ystalyfera â Godre'r-graig.
Yn y gorffennol, roedd ardal Ystalyfera yn enwog am lysenwau lliwgar y trigolion.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Jeremy Miles (Llafur)[3] ac yn Senedd y DU gan David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol).[4]
Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]
Cyfrifiad 2011 | ||||
---|---|---|---|---|
Poblogaeth cymuned Ystalyfera (pob oed) (4,663) | 100% | |||
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Ystalyfera) (1,812) | 40.4% | |||
:Y ganran drwy Gymru | 19% | |||
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Ystalyfera) (3810) | 81.7% | |||
:Y ganran drwy Gymru | 73% | |||
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Ystalyfera) (852) | 41.2% | |||
:Y ganran drwy Gymru | 67.1% |
Mae yna ddwy ysgol yn y pentref: Ysgol Gynradd y Wern, ac Ysgol Gyfun Ystalyfera.
Trefi
Aberafan · Castell-nedd · Glyn-nedd · Llansawel · Pontardawe · Port Talbot
Pentrefi
Aberdulais · Abergwynfi · Alltwen · Baglan · Banwen · Bedd y Cawr · Blaendulais · Blaen-gwrach · Blaengwynfi · Bryn · Cil-ffriw · Cilmaengwyn · Cilybebyll · Y Clun · Y Creunant · Cwmafan · Cymer · Cwm-gors · Cwmllynfell · Dyffryn Cellwen · Efail-fach · Glyncorrwg · Godre'r-graig · Gwauncaegurwen · Llandarcy · Llangatwg · Llan-giwg · Margam · Melin-cwrt · Morfa Glas · Onllwyn · Pentreclwydau · Pontrhydyfen · Pwll-y-glaw · Resolfen · Rheola · Rhos · Rhyd-y-fro · Sgiwen · Tai-bach · Ton-mawr · Tonna · Trebannws · Ynysmeudwy · Ystalyfera