Louergad
Iliz katolik Itron-Varia an Erc'h e bourk Louergad.
Anv gallek (ofisiel)	Louargat
Bro istorel	Bro-Dreger
Melestradurezh
Departamant	Aodoù-an-Arvor
Arondisamant	Gwengamp
Kanton	Benac'h (betek 2015) Kallag (abaoe 2015)
Kod kumun	22135
Kod post	22540
Maer Amzer gefridi	Hervé L’Hévéder 2020-2026
Etrekumuniezh	Gwengamp-Pempoull Arvor-Argoad Tolpad-kêrioù
Bro velestradurel	Bro Gwengamp
Lec'hienn web	(fr)Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs	2 328 ann. (2020)[1]
Stankter	41 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	48° 33′ 59″ Norzh 3° 20′ 14″ Kornôg / 48.5663888889, -3.33722222222
Uhelderioù	kreiz-kêr : 190 m bihanañ 100 m — brasañ 301 m
Gorread	57,23 km²
Louergad
kemmañ

Louergad a zo ur gumun eus Breizh, e Treger, hag e kanton Kallag e departamant Aodoù-an-Arvor.

Douaroniezh

Bras-mat eo takad kumun Louergad, eus Sant-Eler en norzh betek Koad an Noz ha Koad an Hae er su. Er reter e kaver Menez Bre, uhelenn vrudet Bro-Dreger hag eno, ivez, emañ mammenn ar Gindi, hag a ra an harz etre Pederneg ha Louergad.

Kumunioù amezek :

Plûned; Bear; Pederneg; Treglañviz; Gurunuhel; Benac'h; Tregrom

Ar Yeodi

• 
  Panell hent, war hent Gurunuhel
• 
  Panell hent

Ar Gindi

• 
  Pontig kentañ war ar Gindi, e Manati

Anv

Stummoù kozh :

• Louergat, 1160; Loeargal (= Loeargat), 1170; Loargart, c. 1330; Louargat, fin XIVvet, 1461; e brezhoneg Louargad, Louergad^[2].
• Loergat, 1304; Loargat, 1330^[3].

Lavaret ez eus e oa savet an anv diwar ur sant Ergad, met n'eus bet kavet roud ebet anezhañ er barrez.

Istor

• Hervez René Couffon, ar plou diazez Plouserf e oa enni : Louergat, Tregrom, Gurunuhel, Sant-Elar, Benac'h, Pont-Melvez.

Dispac'h Gall

• Emgann Louergad, d'an 30 a viz Eost 1799 etre ar Chouanted hag ar Republikaned.

XX^vet kantved

• Brezel 1914-1918, gant 244 den marv (71 e Sant-Eler) abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 6,46 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911.
• Brezel 1939-1945 : 21 den marv (2 e Sant-Eler).
• Brezel Indez-Sina echuet e 1954 : 1 den marv.
• Brezel Aljeria (1954-1962): 3 den marv.

Monumantoù ha traoù heverk

Menez Bre

302 m a uhelder, war zouar ar barrez evit an hanter.

Peulvan Pergad

10,30 m a uhelder ha 12,40 m a dro (?) e rez an douar, unan eus ar re vrasañ en Europa, hirie an eil e bro C'hall hag e Breizh.<re>Fernand Niel : Dolmens et Menhirs. Que sais-je ? n 764. PUF. 1966</ref>

• 
  Kartenn bost
• 
• 
• 

Peulven Krec'h Even (toullet)

Boul Kervikael

Meurvaen galian eus Oadvezh an houarn.

• 
• 
  A dost

Iliz katolik Itron-Varia an Erc'h

Tour eus ar XVI^vet kantved; Lennet e vez iliz Louergad a zo dindan anv : "Notre Dame des Neiges", deut diouzh "Itron Varia an Erc'h". Anilis fabulae ! Komzoù se a zeu diwar ur stumm fall da lenn An Nec'h (cnech) = ar run, an dossenn = da lavarout, ken eeun ha tra, m'emañ Louergad e traoñ ar Menez-Bre.

Chapel ha kalvar Sant-Mikael

• 
  Aet da get. Ne chom nemet ur skeudenn peget war ur voger e-kichen ar voul.
• 

Chapel sant Yann ha sant Fieg

(XVII^vet kantved)

• 
  Chapel ha kalvar Sant Yann
• 
  Chapel Sant-Yann
• 
  Chapel Sant Yann
• 
  Sant-Yann. Alc'hwez bolzenn

Chapel sant Paol

(XVIII^vet kantved)

• 
  Kartenn bost
• 

Chapel sant Jelvestr

(XVIII^vet kantved)

Mouden Penn ar stang

anvet « tumulus an Dosenn », 114 m (?) uhelder. Bet enrollet ar 27 Ebrel 1946

• 
  La Messelière 1933

Maner ar C'hleuziou

XVII^vet kantved, a c'haller gweladenniñ e-pad an hañv (war c'houlenn)

• 
  Liorzhoù
• 
  Liorzhoù
• 
  Liorzhoù. Reter
• 
  Kleuzioù. Gourin

• Menez Hogene, 304 m uhelder : « Lann Suplis », lec'h justis uhel hag izel, eno e veze lakaet an dud d'ar marv (kaset d'ar groug).
• Koad an Hae

Maner Plouserf

• 
  La Messelière. 1929
• 
  Ar c'halvar.

Feunteun sant Eler

• 
  Feunteun Sant Eler. Kein
• 

Monumant ar Re Varv

------------------

• E Boezinge (Flandrez Belgia) e voe staliet ur c'halvar (XVI^vet kantved) eus Louergad evit enoriñ ar Vretoned marvet eno e-kerzh ar Brezel-bed kentañ^[4].

Emdroadur ar boblañs

Etre 1968-1990 e oa digresket ar boblañs eus 9%. Abaoe e kresk ar boblañs en-dro.

Emdroadur poblañs Louergad abaoe 1793

Brezhoneg

• 
  Al levraoueg.
• 
  Stal "Paotr poltrejoù".

Ar Brezoneg er Skol

• 1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[5].

Ya d'ar brezhoneg

• D’ar 14 a viz Mezheven 2007 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
• D’ar 6 a viz C'hwevrer 2012 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 1.

Deskadurezh

• Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1998.
• E distro-skol 2022 e oa 64 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (27,8 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[6].

A bep seurt

• Gouel ar Brezhoneg zo bet graet ur wech e Louergad.
• Loue (leue) Louergad: kunujenn.

Melestradurezh

Tud

• Familh al Largez (aet da get), aotrouien al Largez, Germorvan, ha Gerdenole e Louergad. E ardamez : "en argant e leon geoted krabanet e gul, e gab e gul"
• Aotroù markiz Suffren a Sant-Tropez (1753-1821), aotroù Koad an Hay ha Germorvan e Louergad.
• Yann-Fañch Ar C'halvez, ganet e Louergad ar 15 C'hwevrer 1799, noter, kannad Aodoù an Hanternoz ouzh Stroll-lezennadur (13 Kerzu 1868 - 4 Gwengolo 1870); kuzulier jeneral, maer Gwengamp. Aet da Anaon e Gwengamp ar 5 Meurzh 1880

Levroniezh

• (fr)René Couffon : Recherche sur les églises primitives. Bulletins et Mémoires. Société d'Émulation des Côtes du Nord. 1945-1946

Liammoù diavaez

Muioc'h a restroù diwar-benn

Louergad

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (br) Louergad war lec'hienn Geobreizh

Notennoù ha daveoù