Kig yar rostet en ur rosterez
Ar magañ yer
Yer e gwerzh e marc'had Mazatlán e Bro-Vec'hiko

Kig-yar zo kig tennet eus ar yer, debret goude bezañ bet rostet, grilhet, poazhet er forn, bervet pe c'hoazh fritet. Ar c'hig ar muiañ debret er bed eo. Askoridik eo ar sevel (pe magañ) yer peurliesañ.

Al loened

Evned-porzh a vez graet eus al laboused savet evit o c'hig pe o vioù. Evit ar c'hig ez eus bet dibabet gouennoù hag a gresk buan. Par pe barez ne vern, yaouank peurliesañ evit kaout kig tanav, kabon (par spazhet) ha kabonell evit kaout kig tanavoc'h c'hoazh. Al loened niverusañ savet evit o c'hig int er bed.

Setu amañ an tammoù pennañ  :

Ar boaz zo e kalz broioù eus Azia d'ober kouignoù gant ar gwad ha da droc'hañ anezho e diñsoù evit lakaat er soubenn.

Produadur

Magañ yer askoridik e Bro-C'hall

Stadoù produer e 2018[1] :

Stad Produadur (t)
1 Banniel ar Stadoù-Unanet Stadoù-Unanet 19.568.042
2  Brazil 14.914.563
3  Sina 13.957.911
4  Rusia 4.543.002
5 India India 3.590.525
6 Banniel Mec'hiko Mec'hiko 3.338.372
7 Banniel Indonezia Indonezia 2.544.105
8 Banniel Japan Japan 2.250.347
9 Banniel Iran Iran 2.187.068
10 Banniel Turkia Turkia 2.156.671
Mammenn : FAOSTAT

Ar sevel yer zo marc'hadmatoc'h hag aesoc'h eget hini ar saout pe ar moc'h, se zo kaoz e vez kavet kig-yar e kement a geginerezhioù er bed. 66 miliard a yer a vez savet ha diskaret bep bloaz er bed, hag en o zouez 7,4 miliard en Unaniezh Europa[2]. Etre 19[3] ha 23 miliard a yer a zo er bed da bep koulz, 10 gwezh muioc'h eget forzh peseurt spesad laboused all[4] ha 40 gwezh muioc'h eget an niver a filiped[5].

E Bro-C'hall ez eus 83 % eus ar yer a zo savet askoridik e savadurioù, ha 17% savet dindan an amzer met war gresk ez a o niver (16 % hervez kaier ar c'hargoù al Label Ruz hag 1 % e bio, sifroù 2016)[6].

E Breizh eo bras ivez ar sevel askoridik hag ezporzhiet e vez kig-yar e kalz broioù. Brudet eo pennoù-yar Gentieg (Label Ruz), e Bro-Roazhon.

Mezhur

Ar c'hig-yar zo ennañ nebeutoc'h a golesterol ha druzoni peurvec'h eget ar c'hig ruz :

Pa vez 10 g a druzoni ha 27 g a broteinoù e 100 g biftek kig-bevin[7],[8].

Met er c'hig kabon e vez kalzig a zruzoni.

Bevezadur

En Europa e tremenas ar beveziñ kig-yar en tu-hont da hini ar c'hig-bevin hag ar c'hig-moc'h e 1996 pa reas e reuz kleñved empennaoued spoueek ar bioù (ESB). E Bro-C'hall eo kresket beveziñ ar c'hig-yar tost da 40 % etre 2005 ha 2015[9], betek tizhout 18.8 kg bep bloaz ha dre annezad e 2017[10]. N'eus nemet ar beveziñ kig-se ha ne zigresk ket[11].

Keginañ kig-yar

Meur a zoare zo da aozañ kig-yar :

Pennadoù kar

Daveoù ha notennoù

  1. FAOSTAT e http://www.fao.org/home/fr/
  2. FAOSTAT - Livestock Primary, producing animals/slaughtered
  3. How many chickens on Earth? e cnn.com, hervez ar Broadoù Unanet
  4. Anthropocène : l’ère de l’humain est en fait celle du poulet
  5. La patte de l’homme sur celle du poulet e franceinter.fr, 13 a viz Kerzu 2018.
  6. ITAVI - Volailles de chair : les chiffres clés français. »
  7. Nutrition Facts - 100g Chicken Breast
  8. Nutrition Facts - 100g Lean Skirt Steak
  9. ITAVI, 2016. Actualité des relations commerciales entre industriels de la volaille et grande distribution. Entretiens de l’Observatoire de la formation des prix et des marges. Disponible en ligne : https://observatoire-prixmarges.franceagrimer.fr/Lists/Liste%20des%20etudes%20autres/Attachments/166/Magdelaine%20+Entretiens%20OFPM%202016.pdf
  10. ITAVI - Volailles de chair : les chiffres clés français.
  11. La France agricole, "Le poulet garde la santé".
  12. Colleen Taylor Sen. Curry: A Global History. ISBN 978-1-86189-704-6. 

11111111