Kalamakan | |
---|---|
Siluet wan lingkar pinggang nang manampaiakan barat awak normal, kalabihan barat, wan kalamakan | |
Informasi umum | |
Spesialisasi | Endokrinologi |
Kalamakan atawa obesitas adalah suatu kondisi medis barupa kalabihan lamak awak nang takumpul sadamikian rupa nang manimbulakan karugian gasan kasihatan, nang imbahnya manurunkan harapan hidup wan/atawa manaikakan timbulnya masalah kesehatan.[1][2] Urang nang disambat kalamakan (obese) amun indeks massa tubuh (IMT), yaitu ukuran nang didapat matan hasil pambagian barat awak dalam kilogram lawan kuadrat tinggi awak dalam meter labih pada 30 kg/m2.[3]
Kalamakan maulah kamungkinan timbulnya bamacam panyakit, khususnya panyakit jantung, diabetes tipe 2, apnea tidur obstruktif, kanker tatantu, osteoartritis[2] wan asma.[2][4][5] Kalamkan rancak cungul maraga campuran antara asupan energi makanan nang balabihan, kurangn bagarak, wan kerentanan genetik, biar sapalihan kasus bisa disebabkan maraga gen, gangguan endokrin, obat-obatan atawa panyakit psikiatri. Sadikit haja bukti nang mandukung anggapan amun urang nang lamak makan sadikit tagal barat awaknya batambah maraga metabolisme awak nang lambat, kabanyakannya urang lamak mangaluarakan energi nang taganal dibandingakan urang nang kurus maraga diparluakan energi gasan manjaga massa awak nang taganal.[6][7]
Manggawi diet wan malumbar ular masih jadi gawian nang rancak disaranakan sakira mangurangi kalamakan. Kualitas asupan kawa dibaiki lawan cara mangurangi konsumsi makanan padat energi nang kaya makanan nang lalamakannya wan gulanya banyak, Imbah ngitu sakira kawa manaikakan asupan serat. Ubat-ubatan anti-kalamakan kawa dimakan gasan mangurangi kahandak bamamakan atawa malambati panyarapan lalamak, diumpati lawan asupan diet nang bujur. Amun diet, malumbar urat, wan ubat-ubatan kada mampan, galumbung lambung kawa mangganii sakira barat awak kawa bakurang atawa uparasi kawa digawi gasan mangurangi volume lambung wan panjang usus. Ihwal tadi kawa mambari rasa kanyang badahulu wan manurunakan kamampuan manyarap nutrisi matan makanan.[8][9]
Kalamakan adalah panyabab kamatian nang kawa diasii paling utama di dunia, lawan prevalensi di urang tuha wan kakanakan nang bamakin banyak, jadinya pihak bawajib maanggap kalamakan sabagai salah sabuting masalah kasihatan masyarakat paling serius rahatan abad 21.[10] Kalamakan biasanya marupakan stigma di dunia modern (khususnya di Dunia barat), biar rahatan sabuting waktu dalam sejarah, kalamakan sacara luas dianggap sabagai tanda sugih wan subur, wan masih dianggap kaya ngitu disapalih bagian didunia sampai wayahini.[2][11]
Rahatan tahun 2013, urang nang kalamakan di dunia bajumlah 2,1 miliar wan Indunisia masuk urutan 10 ganal lawan urang kalamakan bajumlah 40 juta urang atawa sama lawan samunyaan urang di Jawa Barat. kada nang kaya di nagara maju nang kabanyakannya urang lamak lalakian, amun di Indunisia nang lamak kabanyakannya adalah binian.[12]
Kalamakan marupakan sabuting kundisi medis babantuk kalabihan lalamakan awak nang takumpulan sampai maulah mudarat gasan kasihatan.[1] Kalamakan dinilai badasar lawan indeks massa awak (IMA), wan imbah ngitu badasar distribusi lalamakan lewat rasio pinggang-panggul wan samunyaan faktor risiko kardiovaskular.[13][14] IMA baraitan banar lawan persentase lalamakan awak wan samunyaan lalamakan awak.[15]
Amun kakanak, barat awak nang sihat bamacam-macam sasuai lawan umur wan janis kalamin. Kalamakan di kakanak wan bujang kada diartiakan lawan sabuting angka mutlak, tagal ada raitannya lawan riwayat bubuhan nang baisi barat awak nang normal, disambat kalamakan amun IMA taganal pada parsintil ka-95.[16] Data jujuhatan nang jadi dasar panantuan parsintil ngini baasal matan tahun 1963 sampai 1994, wan maraga waktu ngitu balum tapangaruh lawan banaiknya barat awak nang ada wayah ngini.[17]
IMA | Pambagian |
---|---|
< 18.5 | Kurus |
18.5-24.9 | Normal (ideal) |
25.0-29.9 | Lamak |
30.0-34.9 | Kalamakan tingkat I |
35.0-39.9 | Kalamakan tingkat II |
≥ 40.0 | Kalamkan tingkat III |
IMA dihitung lawan cara mambagi barat awak subjek lawan kuadrat tinggi awaknya, nang biasanya ditulis dalam acuan metrik atawa sistem Amerika:
adalah barat awak subyek dalam pon wan adalah tinggi awak subyek dalam inci.
Arti kalamakan nang paling rancak dipakai adalah nang diulah Organisasi Kasihatan Dunia (WHO) pas 1997 wan diandak rahatan tahun 2000, nang kaya nang tatulis di tabel di subalah kanan.[3]
Sapalih lambaga maulah parubahan matan arti nang diulah WHO tadi. Literatur Bedah mambagi kalamakan "tingkat III" jadi sapalih tingkat, nang angkanya masih diabutakan.[18]
Maraga urang di Asia manampaiakan dampak negatif kalamakan lawan kasihatan di nilai IMA kasihatan di nilai IMA nang tarandah dibandingakan lawan populasi Kaukasia, sapalih nagara maartiakan baasa arti kalamakan; nang kaya di Japang nang maartiakan kalamakan amun nilai IMA labih pada 25 [19] amun Cina mamakai nilai IMA labih pada 28.[20]
<ref>
tidak sah;
tidak ditemukan teks untuk ref bernama HaslamJames
<ref>
tidak sah;
tidak ditemukan teks untuk ref bernama Poulain
<ref>
tidak sah;
tidak ditemukan teks untuk ref bernama Woodhouse