Nyuh
Nyuh (Cocos nucifera)
Status Konservasi
aman
Klasifikasi ilmiah
Krajaan
(ten wénten takson)
Angiospermae
(ten wénten takson)
Monokotil
(ten wénten takson)
Commelinids
Bangsa
Arecales
Familia
Arecaceae
Subfamilia
Arecoideae
Suku
Cocoeae
Marga
Cocos
Spésiés
C. nucifera
Adan Binomial
Cocos nucifera
Nyuh

Nyuh (Cocos nucifera) inggih punika silih tunggil soroh woh-wohan sané wénten akéh pisan ring nusa Bali. Nyuh punika silih tunggil kaluwarga ring marga Cocos saking suku arén-arénan utawi Arecaceae.[1] Nyuh dados kaanggén sanganan utawi jaja. Tiosan punika, nyuh prasida kaanggén sarana upacara olih krama Bali minakadi ring banten. Yéh nyuhnyané dados kainem anggén nyegerang raga, daging nyuhnyané dados kaanggén ajeng-ajengan miwah dados kaanggén ngaé lengis. Wénten akéh pah-pahan nyuh, minakadi:

Lianan tekén nika nyuh taler mawiguna antuk krama Baliné krana makasami pah-pahan nyuhé maguna pisan, sakadi daging nyuh wiadin dados kaanggén lengis taler dados ngicalang gelem ring ragane, kulit nyuhé utawi sambuk dados kaanggén sarana ri kala ngelaksanayang upakara bhuta yadnya (mecaru), daging nyuh sané alit utawi tombong dados kaajeng tur rasannyané manis pisan, kayu nyuhé dados kanggén mangawe umah tur bangunan sané lianan, don nyuh sané nguda dados kaanggon lakar majejaitan ring banten, don nyuh sané wayah dados kabakar tur kanggén api antuk maratengan.

Don

Don nyuh sané nguda keanggén upakara ring sajebag wewidangan Asia Kelod-Kangin, ring Bali nentén sané nguda kemanten keanggén taler kewantasin soang-soang, sinunggil:

  1. Busung punika don nyuh sané nguda
  2. Slepan punika don nyuh sané wayah
  3. Danyuh punika don nyuh sané tuh

Soroh

Soroh nyuh upakara

Mawit taksonomi ipun, nyuh wantah masoroh asiki Cocos nucifera, menawi varietas ipun ring Bali kocap akéh, kawiguna ipun taler pada matiosan, inggih puniki soroh nyuh upakara ring Bali miwah cecirén ipun:[2][3]

Nyuh Gading

Pustaka

  1. Royal Botanic Gardens, Kew. Cocos. World Checklist of Selected Plant Families.
  2. Adiputra, Nyoman; Wardi, I Nyoman (2015), "KELAPA DALAM BUDAYA BALI SERTA UPAYA PELESTARIANNYA", Jurnal Bumi Lestari, 15 (1): 87 - 91
  3. Kriswiyanti, Eniek (2013), "KARAKTERISTIK RAGAM KULTIVAR KELAPA (Cocos nucifera L.) YANG DIGUNAKAN SEBAGAI BAHAN UPAKARA PADUDUSAN ALIT DI BALI", Berita Biologi, 11 (3): 321 - 327

Pranala jaba