As Zivilisazioon (vo latiin. civis ‚Bürger‘) wird e menschligi Gsellschaft bezäichnet, wo die soziale und materielle Lääbensbedingige bin ere dur technische und wüsseschaftlige Fortschritt mööglig worde si und vo dr Politik und dr Wirtschaft erschaffe wärde. Allgemäingültigi Kennzäiche für Zivilisazioone si d Bildig vom ene Staat, hierarchischi Gsellschaftsstrukture, e hoochs Määss an Urbanisierig und e Spezialisierig und Aarbetsdäilig, wo wit goot.

Dr Begriff Zivilisazioon isch vom Adjektiv zivil (bürgerlig, vo lat. civis, „Bürger“) abgläitet und isch im Dütsche sit em 17. Joorhundert belegt. Im 18. Joorhundert het mä im Franzöösische d Idee vo dr Zivilisazioon as Geegesatz zum Begriff „Barbarei“ brucht. So het mä nitöiropäischi Gsellschafte as unzivilisiert charakterisiert. In de romanische und angelsäggsische Sprooche wärde d Begriff „Kultur“ und „Zivilisazioon“ anders brucht as im Dütsche. D Gschichtswüsseschaft verstoot under Kulture groossrüümigi und langlääbigi Gebild, won e groossi Bräägchraft entwiggle, au wenn si hüfig e Hufe Erschiinigsforme und Entwiggligsstuefe häi.

Die hütigi Definizioon vo Zivilisazioon in dr internazionale Politik verstoot sä bildlig vorgstellt as „Kulturdach“ für meereri Kulture, wo äänlig glaageret si und wo geografisch nit mitenander müesse verbunde si. Staate von ere Zivilisazioon häi die gliichi Wältaaschauig. Kultur wird in däm Zämmenhang definiert as d Brodukzioon vo gmäinsame Wärt und Norme, wo lokal begränzt si und Sinn stifte. Dr Begriff wird au im Sinn vo „Zivilisierig“ verwändet, wie s dr Sozialwüsseschaftler Norbert Elias in sinere Theorii Über den Prozeß der Zivilisation gmacht het.

Sit spöötistens em 19. Joorhundert wird «Zivilisazioon» as Kampfbegriff brucht. So häi d Gegner vo dr Bariiser Kommune vom ene Siig vo dr Zivilisazioon gaschwätzt, wo d Kommune undergange isch. Au dr öiropäisch Kolonialismus het sich as zivilisatorischi Chraft verstande, wo iigeborene Barbare die besseri öiropäischei Zivilisazioon wurd bringe.

Au in dr Gegewart brucht dr Samuel Huntington in sim The Clash of Civilizations dr Begriff zum wältwiti Komflikt z definiere. Er underschäidet d „Zivilisazioone“ vom Islam, vom Weste, vom Konfuzianismus, die japanischi Zivilisazioon, dr Latino-Amerikanismus, die orthodox-slawischi Zivilisazioon, dr Hinduismus und die afrikanischi Zivilisazioon.

Wenn dr Geegesatz zwüschen em Weste und dr islamische Zivilisazioon dr entschäidendi weer, denn cha s natürlig kä andere si, z. B. nit dr Geegesatz zwüschen Arm und Riich. Bin ere sonige Uffassig vo intensive soziale Komflikt verliert d „Zivilisazioon“ denn au liicht iiri umgangssproochligi Bedütig vo „zivilisierte“ Umgangsforme. Braktisch isch s e Rächtfertigung für Kampfforme, wo Chrieg bis zur brutale Underdruckig chönne rächtfertige.

• Guy Ankerl: Coexisting Contemporary Civilizations. Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western. INUPRESS, Genf 2000, ISBN 2-88155-004-5.
• Stanley Diamond: Kritik der Zivilisation. Anthropologie und die Wiederentdeckung des Primitiven. Campus, Frankfurt am Main/New York 1976
• Fernand Braudel: Die Geschichte der Zivilisation. 15. bis 18. Jahrhundert. Züri 1971, ISBN 3-463-13684-8.
• G. Bollenbeck: Zivilisation. In: Joachim Ritter, Karlfried Gründer, Gottfried Gabriel (Hrsg.): Historisches Wörterbuch der Philosophie. Band 12, Sp. 1365-1379.
• George Basalla: Civilized life in the universe - scientists on intelligent extraterrestrials. Oxford University Press, New York, NY 2006, ISBN 0-19-517181-0.
• Jörg Fisch: Zivilisation, Kultur. In: Otto Brunner u. a. (Hrsg.): Geschichtliche Grundbegriffe. Historisches Lexikon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland. Bd. 7, Stuttgart 1992, S. 679–774.
• Samuel P. Huntington: Kampf der Kulturen. The Clash of Civilizations. Die Neugestaltung der Weltpolitik im 21. Jahrhundert. Münche 1997, ISBN 3-203-78001-1, S. 49–62 und S. 495–531.
• Michael Michaud: Contact with Alien Civilizations – Our Hopes and Fears about Encountering Extraterrestrials. Springer, Berlin 2006, ISBN 0-387-28598-9.

 Commons: Zivilisazioone – Sammlig vo Multimediadateie