| Dialäkt: Baseldütsch |
D Vorstadtgsellschaft zum Rupf isch e Korporazioon in dr Aeschevorstadt in dr Stadt Basel.
Im 14. Joorhundert het s in dr Aesche zwäi Veräinigunge gee: die "zem Eschemertor" in dr Aeschevorstadt und die "ze Spittelschüren" in dr Elisabethestrooss. Die bäide Gsellschafte hätte bi dr Wach uf dr Stadtmuure und am Stadtdoor sötte zämmeschaffe, das het aber so schlächt funkzioniert, ass d Zumft zu Wääber, wo denn as d Vorstadtgsellschaft vo dr Stäine fungiert het, dä Abschnitt vo dr Muure het müesse übernee und dört die vo dr Spittelschürevorstadt iigsetzt het. Dr Komflikt vo de Iiwooner vo dr Spittelschüre und de Aeschlemer isch under anderem drvoo cho, ass s Door in d Spittelschüre zuegmuurt worden isch und dr ganz Vercheer dur s Aeschedoor duure het müesse. Das het dä Aeschlemer e Hufe Iinaame brocht, wääred d Spittelschüre verarmt isch. Dr Root under em Oberzumftmäister Heinrich Iseli het schliesslig die vo dr Spittelschüüre in d Aeschlemer Vorstadtgsellschaft zum Rupf iinedoo.[1]
D Vorstadtgsellschaft zum Rupf isch 1374 zum erste Mol urkundlig beläit. Zu iire Ufgoobe häi usser dr Wach au d Füürweer und d Ufsicht über d Stroosse und Brünne ghöört. Vom Ändi vom 16. Joorhundert aa het si au as en Art Friidens- und Bolizeigricht für Schmää- und Schlaaghändel fungiert. Mit dr Helvetik het d Gsellschaft 1798 alli iiri öffentlige Funkzioone verloore. Mit dr Mediazioonsverfassig het si wider bolizeiligi Ufgoobe überchoo, wo si bis 1812 erfüllt het.
D Aeschlemer häi 1422 e Gsellschaftshuus kauft, häi s aber no im gliiche Joor wider verchauft. Denn häi si en anders Huus in dr Aeschevorstadt gmietet, wo si schliesslig 1507 kauft häi. 1866 häi si s abgrisse und nöi baut, 1917 häi si s umbaut und im Joor druf an dr Schwizerisch Bankveräin verchauft, und dä het s 1929 abbroche und an däm Blatz si Hauptsitz baut. Hüte het d Rupf käi Gsellschaftshuus me.
D Gsellschaft bestoot nume no us em siibechöpfige Vorstand und understoot dr Ufsicht vom Basler Bürgerroot. Noch em Reglemänt[2] müesse iiri Mitgliider im innere oder üssere Bezirk vo dr Aeschevorstadt aasässig si, das häisst im Gebiet vom Kunstmuseum us em Zwäier Dram nooch bis zum Baanhoof, vo dört bis zur Gundeldingerstrooss; denn via Läimgruebewääg und Brügligerstrooss bis zur St. Jakobschille, vo dört dr Vierzääner Dramlinie nooch bis zum Aescheblatz, und denn in dr Dufourstrooss bis zum Kunstmuseum.
D Ufgoob vo dr Vorstadtgsellschaft isch s, en "aktive Bürgersinn und e Bewusstsi für d Verantwortligkäit für Basel" z fördere. Mit em Zins us em Vermööge vo dr Gsellschafts understützt si soziali und gmäinnützigi Instituzioone.