Dr Victor Hugo, öbbe 1875
Si Underschrift

Dr Victor-Marie Hugo [viktɔʁ maʁi yˈɡo] (* 26. Februar 1802 z Besançon; † 22. Mai 1885 z Bariis) isch e franzöösische Schriftsteller gsi.

Er het e Hufe Gedicht, Romään und Theaterstück gschriibe und as literarische, aber au politische Publizist gschafft. E Hufe Franzoose dänke, ass er dr grösst franzöösisch Autor überhaupt sig. Si Wärk ghöört zum Däil zur Romantik, zum Däil zum Realismus.

Lääbe

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Won er Chind gsi isch, isch si Vater weenig dehäi gsi und si Mueter isch fremd gange. 1812 häi sich d Eltere rennt und dr Hugo het mit dr Mueter z Bariis gläbt. Mit sächzääni het er afo Jura studiere. 1819 het er e literarischi Uszäichnig im ene Dichdwettbewärb überchoo und im Joor druf e Gratifikazioon für sini Ode sur la mort du duc de Berry („Ode über den Tod des Duc de Berry“). In däm Joor het Le Conservateur im Hugo si erst Roman, Bug-Jargal, veröffentligt, 1822 isch si erst Gedichtband Odes et poésies diverses erschiine und dr Hugo het d Adèle Foucher ghürootet. Si häi fümf Chinder ghaa, aber nume s letschte, d Adèle, wo 1830 uf d Wält choo isch, het iire Vater überläbt.

Für si Roman Han d'Islande, wo 1823 erschiine isch, het er wie scho für si erst Gedichtband, e köönigligi «Pension» überchoo, wo d Familie drvo het chönne lääbe. Er het denn zum literarische Salon vom Charles Nodier ghöört, wo sich die ersti Generazioon vo de franzöösische Romantiker versammlet het. Er isch denn no Royalist gsi, aber under em Iifluss vo sine nöije Fründ het er die opposizionelle Liberaale afo understütze.

Im Roman Le dernier jour d'un condamné à mort, wo 1829 uusechoo isch, het er d Doodesstroof kritisiert und indiräkt s royalistische Reschiim. Sis historische Theaterstück Marion Delorme, isch vo dr Zensur verbote worde. Im Drama Hernani, wo am 25. Februar 1830 urufgfüert worden isch, het er all i Reegle vom klassizistische franzöösische Theater broche, was e Skandaal zur Folg ghaa het, wo as „bataille d'Hernani“ (Schlacht um Hernani) in dr Litratuurgschicht bekannt worde isch.

1831 het er äins vo sine erfolgriichste Wärke uusegee, dr Roman Notre Dame de Paris (dt: „Der Glöckner von Notre-Dame“), wo um 1480 gspiilt het. Noch dr Julirevoluzioon vo 1830 het er s historische Stück Le roi s'amuse („Der König amüsiert sich“, 1832) veröffentligt, wo aber verbote worde isch. Erst 1837 isch dr Hugo mit em Louis-Philippe persöönlig bekannt worde und isch em politisch nööcher choo.

Denn het er sich vo sinere Frau scho drennt ghaa, wo mit em Sainte-Beuve e Verheltnis ghaa het, und er het am Aafang vo 1833 d Schauspiilere Juliette Drouet ghürootet, won er mit ere bis zu iirem Dood 1883 zämmebliibe isch.

1841 isch er in d Académie française gweelt worde. 1845 het en dr Köönig Louis-Philippe zum Vicomte gmacht. d. h. zum Mitglied auf Lebenszeit der Pairskammer, des parlamentarischen Oberhauses (das allerdings nach der Februarrevolution 1848 abgeschafft wurde). Wo d Februarrevolution 1848 usbroche isch, isch er zerst begäisteret gsi, het aber noch em Juni-Ufstand vo de Bariiser Arbäiter dr konservativ „Parti de l'ordre“ und dr Bresidänt Louis-Napoléon Bonaparte afo understütze. As konservative Abgordnete het er aber Reede ghalte, wo sozial angaschiert und politisch liberal gsi si. Er isch au gege d Vivisektion und in dr Société protectrice des animaux[1] aktiv gsi.

Im Exil

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Wo dr Bonaparte am 2. Dezämber 1851 sich mit eme Staatsträich zum Bersidänt uf Lääbenszit gmacht het, isch er in d Opposizioon gange, verhafdet und schliesslig us Frankriich verbannt worde. Er isch uf Jersey und denn uf Guernsey go lääbe und het sich vo dört über e Bonaparte, wo sich im Dezämber 1852 zum Kaiser het lo usrüefe, lustig gmacht und iim «Napoléon le Petit» gsäit.

1862 isch Les Misérables uusechoo und e groosse Erfolg worde. Au Sammlige vo Gedicht, wo din vili politisch und sozial angaschierti Text gsi si, het er immer wider uusegee. Zämme mit em Honoré de Balzac het er für e Uurheeberrächt kämpft und für d Bärner Überiikumft zum Schutz vo Wärk vo dr Litratur und dr Kunst.

Die letschte Joor

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
En Ufnaam vom Félix Nadar
D Beärdigung vom Victor Hugo am 1. Juni 1885

Wo dr Kaiser Napoléon III. gstürzt worden isch, isch dr Hugo 1871 us em Exil zrugg. 1876 isch er in Senat gweelt worde. Zwäi Joor druf het er e Schlaagaafall ghaa.

Dr Victor Hugo isch am 22. Mai 1885 gstorbe und im Panthéon begraabe worde.

Wärk

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Statue vom Victor Hugo z Saint Peter Port

S literarische Wärk vom Victor Hugo umfasst acht Romään, nüün Dramene, vili Gedicht und e Hufe chliineri Schrifte.

Öbbe e Viertel vo sine Text noch 1849 isch politisch motiviert und angaschiert. Si Posizioon gseet uf en erste Blick widersprüchlig us: Er isch für s Profitmache gsi aber au für soziali Grächtigkäit. Er isch liberal gsi, aber gege Lüt, wo d Profit nit eso investiert häi, dass si zum Vordäil für Alli wurde. Er het Chrieg und Gwalt ghasst, aber zum Widerstand ufgrüeft, wenn s drum gangen isch, d Demokratii z verdäidige. Meereri vo sine Wärk het dr Vatikan uf en Index vo de verbotnige Büecher gsetzt.

Näbe sim literarische Wärk het dr Victor Hugo en umfangriichs zäichnerischs Œuvre hinderloo, wo vor allem in siner Exilzit entstande isch.

Romään

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Draame

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Polemike

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Reede

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Verfilmige

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Litratuur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fuessnoote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original am 16. Oktober 2012; abgruefen am 4. Februar 2013.
  2. Dütsch mit em Ditel: Die Neue Zeit, Lörrach 1946; mit Churzditel in: Victor Klemperer (Hg): Französische Erzählungen von Chateaubriand bis France Dieterich'sche, Leipzig 1951

Weblingg

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Victor Hugo – Sammlig vo Multimediadateie

Wikisource Victor Hugo im dütschsprochige Wikisource
Wikisource Victor Hugo im dütschsprochige Wikisource

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Victor_Hugo“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.