S Romanes-Wort Porajmos (au Porrajmos, dütsch: „s Verschlinge“) bezäichnet dr Völkermord an de öiropäische Roma in dr Zit vom Nazionalsozialismus. Es isch dr Höhepunkt von ere lange Gschicht vo Diskriminierig und Verfolgig gsi. Mä wäiss nit, wievil Opfer es gee het. Es git groossi Underschiid bi de Schetzige, aber d Zaal isch säggsstellig.

E Roma-Frau, e Bolizist und e Nazi Psycholog

Übersicht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Wie dr Völkermord an de Juude (Shoa) häi d Nazi brobiert, alli Roma z vernichde. Es het im Nazi-Dütschland Erfassigsinstanze gee – im Altriich si die e Verbund us 'wüsseschaftlige' und kriminalpolizeilige Guetachter gsi, in de bsetzte Gebiet vilmol jeede wo s em aachoo isch – wo Lüt as „Zigüüner“ iigstueft häi, und jeede, wo in die Kategorii gfalle isch, het grundsätzlig chönne vernichdet wärde. D Grundlaag drfür isch die rassistischi Dütig vo de Aaghöörige vo dr Minderhäit as „fremdrassigi“ „geboreni Asoziali“ gsi. „Zigüüner“ si Opfer vom ene „dobblede“ Rassismus gsi, vom ethnische und vom soziale.

Innerhalb vom Dütsche Riich het mä vor allem „Zigüünermischling“ verfolgt und vernichdet, wo sässhaft gsi si. Vom Februar 1943 aa isch e groosse Däil bo de Roma, wo im Dütsche Riich gläbt häi, in s Vernichdigslaager Auschwitz-Birkenau deportiert worde. Au us de bsetzte westöiropäische Gebiet, het mä Roma dört aane verschleppt. Nume e Minderhäit het überläbt. Iin de bsetzte Gebiet in Ost- und Südostöiropa, wo d Zigüüner nid süstematisch erfasst worde si, si vor allem die Roma bedroot gsi, wo die Dütsche von ene dänkt häi, ass si dääte „vagabundiere“, au wenn si nume Flüchtling oder Verdriibeni gsi si. Därt si si vor allem vo dütsche milidäärische und polizeilige Formazioone ermordet worde.

Auschwitz-Erlass

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
S bruune Dreiegg wo d Roma in Konzentrazionslaager aaghaa häi

Ein wichtige Schritt zu dere Vernichtigs-Aktion isch der "Auschwitz-Erlass" gsii, wo der SS-Füehrer Heinrich Himmler im Vorfäld angordnet hett, d "Vernichtung durch Arbeit" nitt nur von de Zigüüner, sondern au von de Jude und wiitere europäische Volksgruppe iizleite.

Film

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Litratuur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Gsamtdaarstellige

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Regionali und lokaali Undersuechige

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Biografischs

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Weblingg

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fuessnoote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. [1] Eintrag IMDB online
  2. „Wir haben doch nichts getan“. Der Völkermord an den Sinti und Roma. (Memento vom 6. Jänner 2012 im Internet Archive) Video online
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Porajmos“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.