Ovo je članak o godini 1482.

Godina 1482 (MCDLXXXII) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. 1. po julijanskom kalendaru).

Događaji

• 12. 1. - Mlečani obnovili mirovni ugovor iz 1479 sa novim sultanom Bajazitom II.
• januar, krajem - Herceg Novi se predao Ajas-begu, uz slobodan prolaz mađarskoj posadi - to je kraj države hercegâ. Od Hercegovine je, u mađarskim rukama, ostala još utvrda Koš na ušću Neretve, kod Opuzena.

• 25. 3. - Andrija Jamometić pokušao obnoviti Bazelski koncil (u rujnu lišen crkvenog dostojanstva, u prosincu uhićen)^[1].
• 27. 3. - Poginula Marija Burgundska, njene posede nasleđuje sin Filip (kao Filip IV), regent mu je otac habsburški nadvojvoda Maksimilijan.

• 4. 4. - Kralj Matija izdao povelju Vuku Grgureviću kojom mu daje kaštele Komogovinu i Gradusu, približno u ovo vreme i Kostajnicu.
• 14. 4. - Ivaniš Korvin od oca dobio grad i varoš Šikloš u Baranji (pripadao izumrlim Gorjanskim).

• 3. 5. - Despot Vuk dao Bijelu Stijenu i Totuševinu svojoj supruzi Barbari Sigismundovoj Frankapan^[2].
• svibanj - Matijin vojvoda Stjepan Zapolja opsjeda Fridrihov grad Haimburg u Koruškoj, ali razbijen.
• 27. 5. - Džem Sultan opseda Koniju ali ubrzo se povlači u Ankaru.

• 11. 6. - Anglo-škotski ratovi: Ugovorom iz Fotheringhaya, Alexander Stewart, vojvoda od Albanyja, brat škotskog kralja Jamesa III, proglašava se sam za kralja u naslonu na Englesku, koja ovog leta vrši invaziju na Škotsku.

• 29. 7. - Džem Sultan je stigao na Rodos, kod vitezova Jovanovaca. Najesen je prebačen u dan. Francusku, do 1489, zatim je u Italiji do smrti 1495. Ostatak života provodi kao politički pion, njegov polubrat Bajazid II isplaćuje velike količine novca vitezovima i papi.

• 21. 8. - Ferarski rat, bitka kod Campomorta: papin kondotijer Roberto Malatesta porazio napuljsku vojsku (ali razboleo se i umro sledećeg meseca).
• 24. 8. - Richard, vojvoda od Gloucestera je nakon kraće opsade zauzeo zamak Berwick - ostaje definitivno engleski, najsevernije mesto u zemlji.

• 9. 9. - Despot Vuk, Petar Doci i Pavle Kiniži kod Bečeja porazili Turke koji su upali u Banat; Kiniži zatim upada preko Dunava (Turci ove godine harali i Kranjsku).
• septembar - Sultan Bajazit II se dogovorio sa Hospitalerima sa Rodosa: oni će držati Džema u Francuskoj u zamenu za 45.000 dukata godišnje (Džem do kraja života ostaje zapadni pion).

• 5. 10. - Grad Hainburg se predao kralju Matiji, nekoliko dana kasnije i tvrđava - kralj nastavlja prema Beču.

• 23. 12. - Ugovor iz Arrasa: burgundski regent Maksimilijan i francuski kralj Luj XI se dogovorili da se Maksova kćerka Margareta uda za Lujevog sina a da se delovi bivše Burgundije koje drži Luj smatraju kao miraz (do 1493, ali svadbe neće biti).

Kroz godinu

• Prema iskazu kralja Matije, od 1478. do '82 u Ugarsku preseljeno "do 200.000 Srba"^[3].
• Sultan Bajazit II nudi mir Ugarskoj a Vuku Grgureviću obnovu despotovine^[4].
• Jahja-beg, osnivač porodice Jahjapašića, postaje bosanski sandžakbeg (1482-83).
• Portugalci podigli tvrđavu Elmina (São Jorge da Mina, "Sv. Đorđe od Rudnika") na Zlatnoj obali, današnjoj Gani.
• Portugalski moreplovac Diogo Cão otkrio ušće Konga.
• Abu `Abdallah Muhammad XII (Boabdil), poslednji vladar Granade, prvi put postavljen za emira (vl. 1482-83 i 1486-92).
• Krimski Tatari spalili litvanski Kijev.
• Prvo štampano izdanje Euklidovih Elemenata (latinska verzija).
• Leonardo Da Vinci prešao iz Firence u Milano (do 1499).
• 1482-84 - Ferarski rat: Venecija i papa protiv Ferare, Mantove i Napulja.
• 1482-85 - Kristofor Kolumbo trguje duž obale zapadne Afrike.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1482.

• april - Georg Tannstetter, nemački humanista, astronom, lekar itd. († 1535)
• 29. 6. - Marija Aragonska, kraljica Portugala, kćerka Katoličkih monarha († 1517)
• Matthias Ringmann, nemački kartograf i pesnik († 1511)
• Bernardim Ribeiro, portugalski književnik († 1552)
• Juraj Utješenović (Martinuzzi), hrvatski plemić i mađarski kardinal († 1551)
• ca. Makarije, mitropolit moskovski († 1563)
• ca. Mavro Vetranović, dubrovački književnik († 1576)
• ca. Krsto I. Frankapan Brinjski, hrvatski ban († 1527)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1482.

• 27. 3. - Marija Burgundska, žena Maksimilijana Habsburškog (* 1457)
• 10. 5. - Paolo dal Pozzo Toscanelli, italijanski matematičar, astronom (* 1397)
• 10. 9. - Federico da Montefeltro, kondotijer i gospodar Urbina (* 1422)
• septembar - Roberto Malatesta, italijanski kondotijer (* ca. 1440)
• 22. 9. - Filibert I, savojski vojvoda (* 1465)
• Luca della Robbia, italijanski skulptor (* ca. 1400)
• Hugo van der Goes, flamanski slikar
• Mihajlo Orsag de Guth, Ugarski Palatin

Fikcija

• Radnja Notre-Dame de Paris se odvija ove godine.

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
• Vladimir Ćorović, Historija Bosne
• Grupa autora, Istorija Crne Gore